Có nên xem lại việc làm thiện nguyện ở Việt Nam?
Tuesday, September 11, 2007 








An Pha


Gần đây, có một số người Việt hải ngoại đặt vấn đề làm thiện nguyện ở Việt Nam hiện nay và nội dung mà họ đặt ra là: liệu công việc làm thiện nguyện, hoạt động bác ái ở Việt Nam có bị nhà cầm quyền CSVN lợi dụng hay không? Ðây là một vấn đề tế nhị và nếu nói thẳng quá sẽ có thể tạo ra phản ứng, người đặt vấn đề rất dễ bị qui kết là không còn tình người, thủ cựu và độc ác. Nhưng cuối cùng, cũng phải nói thẳng ra.

Khi được hỏi con số tổ chức thiện nguyện và bác ái từ hải ngoại, nhất là từ Mỹ vào hoạt động tại Việt Nam, một người bạn của An Pha làm việc cho một tổ chức thiện nguyện của một nhóm Tin Lành Mỹ cho biết: “Khó ước lượng, nhưng về Saigon đụng mặt nhau nhan nhản. Như thế, tất phải nhiều, nhưng bao nhiêu thì tao không dám nói con số”. Người bạn tôi nói khá nhiều về ảnh hưởng của những công việc làm thiện nguyện này, nào là nếu không có tổ chức thiện nguyện hoạt động tại Việt Nam thì người nghèo không biết trông mong vào đâu, nào là bọn chính quyền lo vơ vét, không lo được cho dân thì mình lo chứ đứng đó la lối phản đối cũng chẳng ăn thua gì, phải lo cứu dân cái đã. Anh nhấn mạnh: “Không giúp thì dân chết chứ chính quyền chúng nó có chết đâu?” Người bạn tôi tóm tắt các ảnh hưởng của các nhóm làm thiện nguyện và bác ái gần như là để minh chứng cho một câu hỏi của tôi: “Người hải ngoại góp tiền, bọn mày đem tiền đó về hoạt động bác ái... nhưng cái credit thì ai được nhận?” Ông bạn tôi có vẻ lúng túng về câu hỏi này, chỉ trả lời nước đôi, nhưng tôi hiểu cách trả lời của anh chỉ là một cách diễn tả khác đi rằng, cái credit “giúp dân” ấy rơi vào tay mấy ông chính quyền đỏ địa phương và “mình cũng ké được một phần”.

Số là như thế này, tôi có một người cháu ở Saigon gọi tôi bằng cậu. Là một thanh niên mới ngoài 30 rất thích làm thiện nguyện và có sự hiểu biết khác sâu sắc về các hoạt động của nhiều đoàn thiện nguyện ở Mỹ về làm việc tại Việt Nam, nó đã cho tôi biết một vài điều mới mẻ. Trong một cuộc điện đàm cách đây không lâu, tôi lại hỏi người cháu tôi về chuyện “credit” của những công việc thiện nguyện ấy rơi vào tay ai? Nó nói không suy nghĩ: “Ðể cháu mô tả cho cậu như thế này, cậu sẽ hiểu ra ngay. Không phải đoàn thiện nguyện nào từ Mỹ về cũng có tự do muốn tới chỗ nào hoạt động là tới. Cậu phải xin phép và phải có sự thỏa thuận của chính quyền địa phương. Nếu có cấp phát tặng phẩm thì cần phải có một danh sách và sự việc này, đoàn thiện nguyện phải có sự phối hợp với mấy ổng. Cậu cũng không thể tự động vẽ biểu ngữ treo tại nơi cấp phát tặng phẩm. Thấy vậy, nhưng không phải vậy, nhiều khi chính quyền địa phương còn gây khó khăn và tạo áp lực với đoàn thiện nguyện chỉ vì tư lợi. Nhiều lần cháu cũng bực mình tự hỏi, họ gây khó khăn như vậy thì để họ lo, mình đi chỗ khác hoạt động hay kệ họ. Nhưng cậu biết đấy, những người làm việc bác ái chỉ cần làm sao thi hành xong nhiệm vụ của mình, nề hà chi trở lực hay gặp chuyện khó khăn. Ngậm đắng nuốt cay để giúp dân cũng tốt chứ phải không cậu”.

“Nếu chính quyền địa phương thuận cho một tổ chức thiện nguyện đến hoạt động ở một xã A chẳng hạn, thì việc làm của họ đầu tiên là gì?” Tôi hỏi và đây là câu trả lời ngắn gọn của cháu tôi: “Một ngày trước khi diễn ra sự kiện, họ tụ tập dân để thông báo có bọn cháu đến làm việc. Dĩ nhiên là họ nói rằng do mối quan tâm của họ và nhà nước đối với khó khăn của đồng bào nay hưởng ứng lời kêu gọi của nhà nước có thêm tổ chức X, Y từ Mỹ về tiếp tay giúp đỡ bà con...”

Những hình ảnh trên, tuy còn bàng bạc nhưng cũng đã làm rõ phần nào cái khung cho những hoạt động của những cơ quan thiện nguyện hải ngoại và đặc biệt các đoàn thiện nguyện từ Hoa Kỳ vào Việt Nam để giúp đỡ những người thiếu may mắn và thiếu điều kiện được hưởng những phúc lợi của nhà nước Việt Nam. Cách đây 20 năm, Việt Nam còn trong thời kỳ bao cấp nên nghèo và thiếu thốn: “Ðất nước ta còn nghèo các anh ạ... thôi thông cảm với nhà nước”. Mấy anh trại trưởng trong các trại tù mà chúng tôi đi qua thường nói với chúng tôi như vậy sau khi đã chuyển một lượng lương thực của tù sang kho riêng của họ. Trò ăn xén của tù này được biện minh bằng câu “Ðất nước ta còn nghèo”. Cuối cùng, chúng tôi, những tù nhân hàng ngày chỉ còn “xực” những khẩu phần mà một con chim ăn cũng không no.

Hai mươi năm sau câu này vẫn còn giá trị, nhưng tình hình thực tế thì có thay đổi: đất nước ta càng ngày càng nghèo nhưng lãnh đạo và tư bản đỏ ngày càng giàu thêm. Có thể nói khác đi, đất nước thì phải đi ăn xin, nhưng lãnh đạo nhà nước chuyển tiền sang Mỹ và Âu Châu mua bất động sản, còn ở trong nước thì họ có mặt trong những nơi ăn chơi xa hoa nhất, “tiêu một tối 1,000 đô la là chuyện nhỏ” (đó là trích báo trong nước). Một anh lãnh đạo chưa phải là cao, nhưng đã có khả năng thua cá độ đá banh cả triệu đô la. Nói về cái trò phá phách tài nguyên quốc gia, tham nhũng, buôn lậu, rượu chè, trai gái, đồi trụy... thì phải viết cả ngàn trang mới hết. Nhưng không phải An Pha tôi “chế” ra để nói xấu nhà nước Việt Nam đâu nhé. Chỉ cần hàng tháng đọc những tờ báo của chính quyền như An Ninh Thế Giới, Công An, Thanh Niên, Tuổi Trẻ, Lao Ðộng, Người Lao Ðộng, Pháp Luật... người ta sẽ thấy cái xấu đó là do báo của chính quyền nói ra chứ không phải ai khác. Những cái xấu, những điều bất cập, những khốn cùng đến ai oán của dân đen... đã phản ảnh rất rõ rệt sự vô trách nhiệm của một tầng lớp lãnh đạo thiếu liêm sỉ, vô trách nhiệm, một tầng lớp lãnh đạo bòn rút công quĩ kinh hãi nhất trong lịch sử cận đại của Việt Nam. Như vậy, một câu hỏi được đặt ra: thiện nguyện và bác ái là những công việc mà người ta phải làm vì lương tâm, vì trái tim của mình chứ không phải là một công việc tính toán lợi nhuận. Thế nhưng, về phương diện xã hội, nếu chúng ta cứ tiếp tục làm thay công việc mà nhà cầm quyền lẽ ra phải làm thì họ lại không làm, có phải là điều chỉ có tác dụng khuyến khích bọn làm bậy ở Việt Nam lại càng làm bậy hơn hay không? Không những thế, việc làm này lại còn bất công với những người Việt ở hải ngoại bỏ tiền ra đóng góp để các tổ chức thiện nguyện hoạt động tại Việt Nam nữa. Tiền đóng góp ấy có khác gì tiền bỏ vào một cái thùng không đáy. Với một chính quyền như hiện nay tại Việt Nam, thì hành động hoạt động tích cực của các tổ chức thiện nguyện cuối cùng không khác gì đi xoa dịu giùm nỗi phẫn uất của những nạn nhân đau khổ và bất lực trước một bọn cướp ngày?

Người Việt hải ngoại không phải là những người tán tận lương tâm, nhưng cho tới nay, chiến tranh trên phần đất ấy đã chấm dứt từ 32 năm qua, những người quản lý đất nước này vẫn chưa làm được những điều nhỏ nhặt nhất, đó là lo miếng cơm, manh áo, viên thuốc cho dân mà chỉ lo cướp bóc, vun quén cho cá nhân mình. Hãy tự hỏi rằng, chúng ta đều là nạn nhân của cộng sản. Sau khi cộng sản chiếm được chính quyền họ để mặc dân chúng sống ra sao thì sống, sống mạnh được yếu thua như thế mà chúng ta lại bổ nhào về xắn tay áo lên, vuốt ve những nỗi đau và làm dịu những lỗi căm hờn của dân đen đối với nhà cầm quyền cộng sản... thì liệu có hợp tình hợp lý không?

Nên tự hỏi ý nghĩa của công việc thiện nguyện có phải là như vậy không, và khi cường quyền ngày càng khoe móng vuốt tàn bạo của họ thì liệu việc hàn gắn những vết thương cho những nạn nhân bị họ áp chế còn có ích và ý nghĩa nữa không? Bao lâu nữa, những tổ chức thiện nguyện hải ngoại đang hoạt động ở Việt Nam mới hàn gắn hết những vết thương xã hội đang mỗi ngày một rộng toác ra do bọn tư bản đỏ gây nên? Mỗi ngày trên đất nước Việt Nam xuất hiện hàng chục ngàn “bãi nhậu”, tiêu thụ hàng “suối bia” ngoại nhập, nuốt hàng trăm ngàn tấn thịt nướng... sao chính quyền không tìm ra cách nào xén bớt số lượng rượu thịt để góp phần vào việc hàn gắn những vết thương xã hội, thu hẹp khoảng cách giữa giàu nghèo, giữa lương thiện của đa số và bất lương của thiểu số lãnh đạo thượng tầng?

Các tổ chức thiện nguyện đang hoạt động ở Việt Nam là những tổ chức có thẩm quyền nhất để trả lời câu hỏi này. Không ai có quyền yêu cầu quí vị không làm thiện nguyện, không làm chuyện bác ái. Phải làm chứ, nhưng xin xét ưu tiên, chúng ta chỉ giúp những gì đáng giúp và những gì nếu chúng ta không giúp thì người dân, trong đó có người nhà có bà con chúng ta, chết ngay. Dù là thiện nguyện, nhưng cũng đừng làm thay những gì mà nhà cầm quyền cộng sản phải làm và có khả năng làm. Người Mỹ sẽ không bao giờ san sẻ gì cho những người homeless nào còn tuổi làm việc và khỏe mạnh hoặc những người đã homeless rồi mà còn đa mang rượu, thuốc. Ðó là bài học không phải là vô giá trị. (A.P.)

Xin kể một câu chuyện tôi nhớ mang máng đã đọc được ở đâu, chi tiết có thể khác nhưng ý chính vẫn vậy:

Một người đi dạo trên bãi biển, thấy một con sò lớn bị sóng đánh giạt vào bãi cát.  Anh nhặt lên và ném trả lại biển cả.  Đi một quãng nữa , anh lại thấy một con sò khác, anh lại nhặt lên , thấy con sống, lại ném vào nước.  Cứ thế, anh tiếp tục đi mà mỗi khi thấy một con sò lớn bị bỏ lại trên bờ cát khô mà anh chắc là nó sẽ chết, anh lại nhặt lên và ném trả lại biển.  Một người khác cũng đi dạo trên biển thấy thế lấy làm lạ, lại gần hỏi,
" Bác làm thế để làm gì?  Sao không lấy về mà ăn?  mà nếu nó chết rồi thì cứ để đó sẽ có người lo dọn bãi biển mà?"
" Luật không cho phép lấy những con sò lớn về ăn.  Vả lại loài này đang bị hết dần, ta nên cứu nó."
" Ăn thua gì bác, chỉ có bác cưu nó thôi thì giống này cũng sẽ hết.  Mà bác có nhặt con này lên ném lại biển thì sóng cũng vẫn đánh, vẫn lại có con khác bị giạt vào và sẽ chết khô hoặc sẽ bị bắt để ăn.."
"  Tôi biết thế.. Cứu nó hay không thì sóng vẫn có đó, nhưng hôm nay tôi vui vì đã cứu được 6 con.."

Cô Thu thân mến,

Chuyện cô kể thật là có ý nghĩa và rất cảm động! Đó là chuyện trời đất, thiên tai. Con người không làm được gì hơn, nên người may mắn đi giúp người hoạn nạn cũng là do trời đất sắp đặt.

Nghe cô kể chuyện, làm em nhớ ra một chuyện. Đại khái là có tên hung thần ác quỷ, mặt mũi dử dằn, phùng mang trợn má phì hơi gây ra sóng to gió lớn đẩy không biết bao nhiêu sò lên bãi chờ chết. Người ta càng thảy sò trở xuống biển thì hung thần càng khoái trá, càng cười to hơn! May sao có một vị tiên từ trên trời bay xuống, rút thanh kiếm thần chém tên ác quỷ tơi tả, không những cứu được sò mà còn cứu luôn cả những người may mắn sắp bị hại vì sóng to gió lớn.

Sau đó, vị tiên hỏi họ "tại sao các người không nghĩ ra cách trừ tên ác quỷ để cứu sò; hay nếu các ngươi không đủ sức thần thông thì thay vì quăng sò trở xuống biển, tại sao các ngươi không nghĩ ra cách khác hay hơn, thí dụ như đem chúng đến một nơi an toàn nào đó?"

---------

Chừng nào cô lại đi du lịch nữa? Thầy cô có tính đi Dạ Vũ gây quỹ sắp tới không vậy? Nếu có, thân chúc thầy cô một đêm thật vui tươi!

Phương Tần wrote on 27. Sep 2007 , 13:31:

PT ơi, ngày xưa nơi TN ở cũng có cầu khỉ. Mỗi lần phải "đi xì trum" là sợ hết hồn  [sau 75 lúc ở trại tỵ nạn Thailand thì "đi xì trum" gọi là "đi thăm lăng bác". ACE nào ở trại tỵ nạn Thailand chắc không quên từ này].Muốn đi "xì trum" T. phải bò qua cầu khỉ tại vì nếu đứng lên đi là rơi tỏm xuống sông. Sợ thì có sợ nhưng lại cứ thích đi bên cầu khỉ cơ !! ( Cũng có cầu đúc xi măng đàng hoàng ). Đối với người dân quê ở miền Nam "cầu khỉ" rất thân quen PT à!. Chỉ khác là trước 75 những chiếc cầu khỉ không làm chết người vì chánh phủ & quân đội VNCH lo tu bổ sửa chữa nên cầu khỉ không phải là những khúc cây mục. Còn dưới chế độ CSVN nhà nước chỉ lo vơ vét, tham nhũng cho đầy túi tham để có hàng triệu đô la đi chơi cá độ. Sống chết mặc đám dân nghèo. Còn chuyện sửa chữa hay làm cầu khỉ mới đã có VIỆT KIỀU "LÀM THIỆN NGUYỆN CHỈ LÀ TÌNH NGƯỜI THÔI" LO TOAN CHO CSVN  RỒI phải không?

PT ơi ! sao bà ngây thơ đến thiệt là nói lộn đó nghe! Với chế độ CSVN tên trường LVD thân yêu & duyên dáng của bà còn bị tước đoạt trắng trợn để áp đặt cho cái tên của một nữ đặc công vi xi VTS. Làm sao mờ "" thử tưởng tượng, trên một cây cầu nhỏ mới xây, có một đám trẻ con hớn hở đi học về, một em bé đã kiêu hãnh nói với bạn bè: Má tao (hay bà Nội, Ngoại...) nói cây cầu này là của mấy người bạn hồi xưa học chung trường ở thành phố về xây đó, có để tên LVD làm tên cầu đó, thấy không?!!"" Có nằm mơ không? tui nhéo một cái cho tỉnh dậy nè Tần CN. 

dacung wrote on 27. Sep 2007 , 06:03:


Tại sao người VN hải ngoại không đồng lòng DIỆT TRỪ CSVN để cứu dân nghèo ở VN, để xây dựng nước VN thoát khỏi cảnh nghèo, để con em mình được đi trên những chiếc cầu an toàn đến trường hoc?

Nếu làm thiện nguyện tại sao không nghĩ đến những cảnh đời khốn khổ như  là gia đình, con em của các anh Thương Phế Binh VNCH mà lại phải đi xây cầu cống cho CSVN.

tuyet_ngo wrote on 27. Sep 2007 , 21:35:


chuyện này đâu có gì là lạ...đất nước VN đã từng bị Tàu, Tây đô hộ, chỉ bị áp bức, vắt cạn đến cùng kiệt, có ai thấy quân xâm lược lại lo cho dân ở nước bị chiếm đóng hay không?!!
từ năm 75, khi CS miền Bắc xâm chiếm miền Nam, xem như VN lại bị đặt dưới ách đô hộ lần thứ 3 rồi...cho nên dân nghèo chỉ "sống chết mặc bây" thôi...trông chờ Chính quyền CS lo cho dân?!! Có phải chuyện nằm mơ không đây?!!

Quote:


không phải tất cả những người còn lại ở VN đều là CS...các thầy cô bạn bè LVD ẫn còn ở VN rất nhiều, rất nhiều...xin hãy trân trọng...
và những người VN trong nước cảm thấy mình may mắn đủ ăn đủ mặc hơn người khác cũng tham gia giúp đỡ những người nghèo khổ hơn mình, không chỉ riêng gì việt kiều...tại sao càng ngày càng nhiều Chùa, Nhà Thờ và nhiều nơi lặng lẽ  mở ra nơi ăn chốn ở, nuôi dạy và giúp đỡ người nghèo khổ như vậy?!! những người ở thành phố lặn lội đến những miền quê xa xôi để phát chẩn, giúp xây cầu, đào giếng...cũng là tình người thôi ...lá lành đùm lá rách, lá rách đùm lá nát họ biết là dù có hàng trăm hàng ngàn trẻ mồ côi bị bỏ rơi ngoài đường, có những đoạn đường hay những cây cầu chỉ tốn rất ít chi phí ở những nơi xa xôi hẻo lánh cũng không ai ngó ngàng tới nếu họ không làm...những người không có khả năng diệt được hung thần nơi biển cả, không cứu được tất cả đại dương cũng có thể cứu được vài trăm con sò trước mắt...

Quote:


nhưng quả thật cây cầu nhỏ híu này mang tên LVD đó mà...

Phương Tần wrote on 29. Sep 2007 , 10:16:

tamloan
Thành Viên Mới

Re: Tin Tức - Sinh Hoạt của Hội Ái Hữu
« Trả lời #32 on: tháng Chín 23rd, 2007, 8:16am »      
Kinh thua chi HT Bach Yen,
  Doc ban bao cao cac viec thien nguyen cua hoi LVD, em
thay chi thieu phan giup do cac Thay Co o VN vi em biet hoi
da dong gop rat nhieu trong phan nay nam qua.

[/quote]
Không ai có quyền yêu cầu quí vị không làm thiện nguyện, không làm chuyện bác ái. Phải làm chứ, nhưng xin xét ưu tiên, chúng ta chỉ giúp những gì đáng giúp và những gì nếu chúng ta không giúp thì người dân, trong đó có người nhà có bà con chúng ta, chết ngay. Dù là thiện nguyện, nhưng cũng đừng làm thay những gì mà nhà cầm quyền cộng sản phải làm và có khả năng làm. (A. P.)