KINH ĐÔ ÁNH SÁNG PARIS TUYÊN BỐ ĐẠI THẮNG TRONG CUỘC CHIẾN DIỆT... KÍT CHÓ

Tin Paris - Văn phòng Đô trưởng Paris trong tuần qua đã phổ biến một thông cáo báo chí, trong đó tuyên bố là thành phố Paris hết sức vui mừng vì đã đại, đại thắng trong một cuộc chiến, không phải là chống khủng bố, không phải là chống băng đảng, không phải là giảm tội ác, mà là cuộc chiến đã kéo dài nhiều năm qua từ năm này qua năm khác, đã làm nhức đầu các vị Đô trưởng, từ cấp trên cho đến cấp dưới, cho đến những nhân viên vệ sinh thành phố. Đó là cuộc chiến chống... kít chó, mà tất cả mọi người trên thế giới khi nghĩ đến Paris là phải nghĩ đến sự hãi hùng khi lỡ... đạp chân trúng... mìn.
Những bà đầm già ở Paris rất thích nuôi chó, điều đó ai cũng biết, và mỗi buổi sáng du khách đang lang thang, mặt thì cứ ngước lên để ngắm nhìn tháp Eiffel hay bức tượng Napoleon, chân thì đều bước giữa những đường phố thơ mộng của kinh thành ánh sáng, thì hỡi ơi, nghe... phẹt một cái, chân đã đạp trúng... bãi mìn. Từ bao năm qua thành phố đã tìm mọi cách để giải quyết vấn đề này, kể cả thành lập một... lực lượng chuyên viên hốt kít chó, để làm sạch đường phố và tránh cho thủ đô nước Pháp mang tiếng xấu đối với du khách thập phương. Thế nhưng mọi cố gắng đều là công cốc, vì chó vẫn là chó, và kít chó vẫn là kít chó không làm sao cấm chó đi bu bu ngoài đường được.
Ấy vậy mà cuối cùng thì thành phố tuyên bố là chúng ta nay đại thắng, trận chiến kít chó nay đã giảm bớt rất nhiều. Sở dĩ là như vậy, là vì thành phố này đã ban hành một đạo luật mới, theo đó sẽ phạt tiền rất nặng những ai để cho chó đi pi pi ngoài đường. Mấy cô Tây nay thấy điều này phiền hà quá, bèn... thôi không nuôi chó nữa, và nuôi những con thú khác không ị bậy để khỏi bị phạt oan. Tòa Thị Chính Paris cho biết giấy phép xin nuôi chó đã giảm từ 190,000 con vào năm 2003, xuống còn 150,000 con vào năm nay. Cũng thống kê này cho thấy ngày xưa chỉ có 1% các ông Tây bà Đầm chịu hốt kít chó, nay thì đến 70% đã chịu khó mang theo một cái kẹp giống như kẹp hốt rác, và đi đến đâu mà chó ị thì hốt đến đấy, rồi đổ vào cái thùng rác gần đó. Vì nếu không nếu bị Cảnh sát bắt, thì ui choa ơi là đau, vì tiền phạt lên đến 183 Euro tức 235 đô-la.
Ông Yves Contassot, Phát ngôn viên của sở Cảnh sát thủ đô Paris nói rằng đây là một chiến thắng lớn lao, từ việc số người nuôi chó giảm thiểu, cho đến việc số người dẫn chó đi bộ nay biết lịch sự quay lại hốt kít cho chó của mình, đã làm cho đường phố Paris nay sạch sẽ hơn nhiều. Tuy nhiên những tiệm bán chó cho biết nay thì số người nuôi chó cũng đã giảm nhiều, vì những người trẻ nay không muốn nuôi chó nữa, mà thích xoay sang nuôi những con vật lạ và ít làm phiền, như nuôi... rắn hay nuôi rùa. Mấy người này nói rằng nếu có thích dẫn rắn đi chơi, hay dẫn rùa đi chơi, thì cũng không phải... hốt kít rắn hay kít rùa, và điều quan trọng là nếu rùa hay rắn có đau có bệnh, thì mấy ông bác sĩ thú y cũng sẽ không... tính tiền nặng như nuôi chó hay nuôi mèo, vì mấy ổng đâu biết bệnh của rùa hay rắn, chúng có đau thì lăn ra... chết là hết, khỏi chữa khỏi khám gì cả đỡ tốn tiền và lợi hơn rất nhiều.

Năm ngày lêu lổng lu bù với hai bạn thổ công ở Paris Trần Văn Ngô và Trần Công Sung, cùng trong nghề báo bổ hồi trước 1975 cho tôi thấy Paris là một thành phố không có ngủ. Càng về khuya, cuộc sống càng có ý nghĩa. Đêm tối là lúc mọi người túa ra đường vui đùa, tận hưởng, như thể không có ngày mai. Paris đúng là kinh đô của ánh sáng, có rất nhiều thứ lạ, đầy nghệ thuật, vừa cổ kính vừa tân thời, quyến rũ vô cùng. 
Đời sống đắt đỏ, chật chội nhưng lại có vẻ thanh thản, ung dung, vui hưởng, nhâm nhi khắp nơi. Hàng quán lúc nào cũng đông khách. Giữa tiếng ồn ào, huyên náo, tôi mơ hồ cảm thấy lẫn quất dấu vết của người xưa từ mấy trăm năm trước trên từng viên gạch, trên mỗi lối đi; hay nghe văng vẳng đâu đó tiếng vó ngựa lọc cọc ở cuối góc phố. Có đến đây mới thấy ảnh hưởng sâu đậm của văn hóa Pháp trong cuộc sống của ngưởi Việt Nam .
Từ ga Lyon chạy vào thành phố, Paris đã có dáng dấp  mỹ miều. Hai hàng cây cao, cũng là buồng phổi của thành phố, trông rất mát mắt. Lá xanh um đan vào nhau. Vòm cây chạy dài tới tận đàng xa trên con đường nhỏ nhắn, đầy xe cộ chen chúc. Có lẽ không có thành phố nào cây cảnh được chăm sóc cẩn thận và đầy mỹ thuật như ở Paris ; nhất là ở các vườn hoa, công viên. Nhà cửa xinh xắn, mang dấu kiến trúc đậc biệt của thời xưa cũ. Thành phố được tân trang nhung vẫn giữ lấy nét riêng của mấy thế kỷ trước.                                                            
Paris còn là thành phố của ái tình, của đôi lứa. Họ hôn nhau đắm đuối, trọn vẹn; trên ghế đá công viên, trên xe điện, giữa lộ, bên đường hay vừa đi vừa hôn, như chim chóc, tíu tít, quấn quýt lấy nhau. Hạnh phúc chan hòa. Thiên hạ tôn trọng chuyện riêng tư; thông cảm tuyệt đối. Chỉ ở chốn giáo đường là có bảng kêu gọi mọi người nên có những hành vi tự chế.
Nghệ sĩ với cây đàn
Pardon (xin lỗi) hay merci (cám ơn), hai tiếng thường nghe khi chen chúc trong đám đông hay phố xá. Ông bạn Trần Văn Ngô, trong buổi gặp đầu tiên đã biếu cho tôi một cái thẻ gọi điện thoại télécarte. Muốn liên lạc các nơi khi xử dụng điện thoại công cọng, phải mua thẻ naỳ. Ở đây, các máy điện thoại không nhận tiền đồng hay tiền cắt. Chỉ vì Tây con, rắn mắc đã khều tiền, lấy hết. Phương tiện giao thông ở Paris muốn cho tiện lợi và nhanh chóng thì dùng xe điện ngầm hay xe buýt.                                                         
Cả một thế giới ở dưới mặt đất. Đèn đuốc sáng trưng. Hàng quán, buôn bán tấp nập. Ông đi qua bà đi lại, lên xuống ào ào, như trẩy hội. Ở các lối đi thuận tiện là chỗ trấn đóng của các nghệ sĩ giang hồ, phiêu lãng. Họ sống nhờ vào tiếng đàn, giọng hát, cây cọ và lòng tùy hỷ của khách bộ hành. Hình ảnh người nghệ sĩ với cây đàn, giá vẽ cùng nét vẽ nguệch ngọc hay câu ca, điệu nhạc réo rắc, gieo vào lòng du khách nhiều ấn tượng khó phai. Paris mà thiếu họ chắc hẳn bớt đi phần lãng mạn, thi vị.
Ngưòi âu tây ở Paris không to lớn, mập bự như người Mỹ. Dáng vẻ tầm thước, roi roi như người Việt Nam nên thấy người mình cũng bề thế không đến nỗi nào. Phải chăng vì uống nhiềù rượu vang đỏ, thường đi bộ hay vì cuộc sống vô tư dễ dãi, với lối làm việc tà tà nên họ có tầm vóc như thế? Nhà báo Trần Công Sung, sang Pháp từ năm 1968, hồi hòa đàm Ba Lê, cho biết, ở Paris vào mùa hè mà bệnh nặng sẽ rất nguy vì bệnh viện không có bác sĩ, y tá. Hầu hết đi chơi xa.
Ông bạn Sung còn bày kế, muốn chiếm thành phố Paris , hãy đợi vào muà hè. Nội các chính phủ đóng cửa nghỉ họp. Họ đang phơi nắng, ngắm ngực và đùi đầm non ở các bãi biển. Ngay cả cảnh sát cũng không thấy. Xe cộ chạy như mắc cửi; mạnh ai nấy lấn; chẳng có len, liếc gì cả. Buổi chiều tối mà tìm chỗ đậu là cả một kỳ công. Phải nhanh tay lẹ mắt; đậu xuôi, đậu ngược gì cũng được; có chỗ là mau mau lủi vaò. Chậm thì phải lái vòng vòng cả giờ. 
Đái đường
Sống ở Mỹ hơn gần ba mươi năm tôi chưa hề thấy cảnh đái đường. Trong năm ngày ở Paris, xứ văn minh bậc nhất, một bửa, hơn nửa khuya trong lúc thả bộ về chỗ trọ, tôi thấy, một anh chàng đang tè vào góc tường, y như năm xưa ngày nào ở Saigon về đêm. Nơi này, cũng như ở các thành phố của Âu Châu, cầu tiêu công cọng rất hiếm thấy, đều phải trả tiền. Ngay cả khi vào viếng cung điện Versailles . Dù đã mua vé vào cửa nhưng khi muốn xử dụng cầu tiều cũng phải đóng 20 cent.
Đi đâu, chỗ nào cũng thấy yêu đương thắm thiết, nhưng tôi không thấy có bà nào mang bầu. Ông bạn Sung tiên đoán, nước Pháp, hiện có 60 triệu người, trong tương lai sẽ toàn dân tứ xứ vì các bà không thich chuyện đẻ đái. Khi cần có tiếng cười hay khóc của trẻ thơ trong nhà, họ đi rước con thiên hạ về nuôi. Việc trao chồng đổi vợ vui chơi qua đêm hiện là một lối sống rất phổ thông, được dân Paris ưa chuộng. Các câu lạc bộ này mọc lên khắp nơi.
Nửa đêm được đưa đến ngồi ở quán Les Deux Margots, nơi các văn nhân triết gia Pháp như Jeanaul Sartre một thời hay đến, ông bạn Trần Công Sung, hiện làm cho một hảng thuốc, từng giang hồ khắp chốn cho biết, những người chạy bàn ở đây lương lớn hơn kỹ sư. Còn dân rệp, lố nhố ở bên kia đường gốc ở Trung Đông, chính phủ nuôi cho tới chết. Thất nghiệp nhiều không phải không có việc mà vì không ai dám mướn.
Xứ Pháp đuổi người khó lắm. Lỡ mướn rồi thì thà cho nó ngồi chơi xơi nước, hút thuốc lá vặt, hơn là tìm cách sa thải. Đụng tới họ là rắc rối, phiền hà vô kể. Cũng như các thành phố khác, dưới ánh đèn đường, từng đám xúm nhau chơi trò bịp: thảy bài ba lá. Paris hiện có nạn ôm con đi ăn xin. Đa số là dân Đông Âu thuộc các xứ cọng sản củ mò sang kiếm sống. Phần lớn là dân Lỗ Mã Ni.
Người đẹp mời gọi
Đêm lể độc lập của Pháp 14/7, sau khi xem pháo bông ở tháp Eiffel, chúng tôi không biết xe mình đậu ở đâu nữa vì xe thiên hạ đậu bừa phứa, ngang dọc, xuôi ngược; ngay cả giữa lộ; khiến cho chủ xe mất phương hướng. Sau đó là nạn kẹt xe.  Lạ cái là trong cảnh hỗn loạn đó, không hề thấy có một ông cảnh sát nào cả. Mạnh ai nấy bóp; mạnh ai nấy xấn tới. Tiếng còi inh ỏi. Càng lúc càng rối nùi. Ay vậy mà chẳng có cọ quẹt hay tai nạn gìû. Cũng không có cãi lộn, chửi bới. Xe cộ ở Paris đều nhỏ, gọn; dân Paris quen lái, lách, lòn. Trên đường về gặp nhiều kiều nữ, chận đầu xe, đưa tay vẫy, mời gọi. Viens ici, viens ici ! Tới đây. Tới đây !
Theo bạn Sung, ở các nơi khác, nghề rước mối là bị hoàn cảnh đưa đẩy. Còn đây là dân làm ăn lẻ, cần tiền xài; thuộc loại mì ăn liền. Khỏi cần tán tỉnh lôi thôi. Từ ngày có internet người đẹp đứng đường vẫy khách ít đi. Chị em ta chuyên nghiêp cho khách phương xa thì có cả một khu phố ở Montmartre . Tại đây, đèn đuốc sáng trưng. Các cửa hiệu treo giăng đầy hình ảnh vú vê, thân xác lõa lồ, với các kiểu cách làm tình rõ ràng, to bự. Màu sắc lập lòe, đập thẳng vào mắt người qua đường. Cạnh đó có một của hàng tên Chaò Bà; nghe nói do đảng ta khai thác và quản trị.
Hôm đầu tiên vừa đến thành phố này, gia đình tôi du ngoạn sông Seine nổi tiếng bằng thuyền tàu. Thuyền chạy chầm chậm dọc con sông để cho du khách thấy Paris ở hai bên bờ sông về đêm.  Có rất nhiều công trình kiến trúc của Pháp. Mỗi ông vua làm một cây cầu. Mỗi chiếc cầu bắc qua con sông là mỗi tác phẩm điêu khắc khác biệt, của một thời Trung Cổ.
Từ bến Pont de l'Alma, chiếc tàu chạy quanh Ile de la Cité, với tượng Nữ thần Tự Do,(chị em của Nữ thần Tự Do ở Nữu Ước),  nhà thờ Notre Dame de Paris, được nhắc nhở nhiều nhờ truyện về Quasimodo, Thằng Gù" của Victor Hugo. Dọc theo sông có nhiều lâu đài, công thự, viện bảo tàng như Musée du Louvre, d'Orsay, d'Art Moderne. Về con sông Seine không có gì là thơ mộng, quá sạch sẽ quá tươm tất. Cảnh sông nước đầy vẻ nhân tạo, không còn nét thiên nhiên của con sông về đêm.
Như mạ với con
Mấy hôm sau chúng tôi viếng cung điện Versailles, cách Paris 20 cây số, để thấy vẻ nguy nga, huy hoàng, tráng lệ của các thời vua chúa; leo lên tháp Eiffel nhìn bao quát Paris, khâm phục cái ngông của của một kỹ sư muốn dựng một cái tháp bằng sắt từ hơn trăm năm trước; vào nhà thờ Notre Dame de Paris để chiêm ngưỡng công trình kiến trúc hồi thế kỷ thứ 13 và tính sáng tạo của văn hào Victor Hugo.
Ông bạn thân Trần Văn Ngô, làm báo từ năm 1960 có bút hiệu là Từ Nguyên, ngồi tại Paris mà làm chủ bút tờ tuần báo Đất Việt, báo quán tại Garden Grove, California, phát hành nhiều tiểu bang ở Mỹ, đã hướng dẫn gia đình chúng tôi viếng viện bảo tàng Louvre và vườn Luxembourg. Chúng tôi còn lướt qua xem những sạp buôn sách cũ dọc bờ sông Seine, có từ bao thế hệ, khiến tôi không khỏi lẩn thẩn nghĩ tới sự giao tiếp giữa người xưa và nay cùng cuộc sống lặng lẽ của các chủ sạp.                                                               
Trong thời gian ở Paris tôi được ăn một bữa ăn đáng nhớ. Đó là ăn cá kho tộ trong quán Le Palanquin, một tiệm ăn xinh xắn, sang trọng nằm trên đường Princesse (Công Chúa) thuộc Quận 6. Con đường có nhiều tiệm ăn Mỹ, Anh, Pháp, Mễ Tây Cơ, nổi tiếng dành cho du khách và giới nghệ sĩ. Ngay giữa lòng thủ đô Paris, sau hơn nửa tháng chỉ biết toàn đồ tây, tàu, pizza, hay tay cầm, mà được ăn cơm với cá kho, thiệt là hết sẩy. Đúng là cơm với cá như mạ với con. Ca dao, tục ngữ Việt Nam quá súc tích, tóm gọn cả ý và tình.
Năm 1976, trong lúc chuẩn bị khai trương quán thì cuốn sách Le Palanquin des Larmes (kiệu nước mắt), nói về cuộc đời của một người đàn bà bị ép duyên hồi còn nhỏ,  của nhà văn nữ Trung Hoa Chow Ching Lee xuất hiện và bán rất chạy. Bà Từ Dung, bà xã của ông bạn Trần Văn Ngô, cùng với cô em gái mới dựa vào đó mà đặt cho tên quán. Sau hơn một phần tư thế kỷ quán trờ thành một nơi không thể không đến nếu du khách có viếng Paris . Sách báo và các khách sạn lớn đều có giới thiệu về quán ăn, nấu theo lối gia đình, thuần túy Việt Nam này. Quán ăn có cả một trang nhà để giới thiệu về quán của mình www.lepalanquin.com.
Không đem về nhà   
Bữa ăn tối đó ngoài cá kho, thịt sườn nướng, thịt gà kho, còn có một tô phở nhỏ. Tráng miệng có một loại kem đặc biệt. Bà Từ Dung cho biết, bà thích khách hàng người Mỹ. Họ kỹ luật, lịch sự, chờ hướng dẫn vào bàn. Ăn xong là ra về, không ngồi lì lai rai. Ông Tây bà đầm thì khác. Họ tự tiện vào quán, ngồi la cà tán dốc tới khuya, và nhả khói mù quán. Khách Nhật thì khó tính. Họ gọi thực đơn từ món, không đặt một lúc và lại hay giục muốn cho mau. An còn thừa thì để đó. Dân Au Châu chưa có thói quen bỏ vào hộp mang về.
Dịp này tôi còn gặp lại một người bạn thân sau hơn 30 năm không gặp: ông bạn Trần Công Sung. Cơm ngon, gặp lại bạn cũ, chuyện vản không ngừng. Một buổi tối rất thú vị. Trần Công Sung vẫn như xưa, vẫn đùa giỡn nói: dân Việt Nam nào ở Mỷ cũng giống nhau. Lao động tối mặt tối mũi, dành dụm tiền sang tây vaì ngày, tới sờ tháp Eiffel chụp vài tấm hình, trở về khoe nhặng lên là biết Paris ! Nhà quê dễ sợ!   
Đúng vậy. Đi du lịch theo lối cưỡi ngựa xem hoa thì làm sao thưởng ngoạn được hết hương hoa của đồng nội.Tuy nhiên, mình nên đại khái, có một cái nhìn bao quát, vì làm sao xem hết và rành rẽ cho được. Ngay cả sách viết về Paris có cả ngàn cuốn. Trong một tiệm sách lớn ở khu Bercy, sách loại này, chiếm cả một khu bằng tiệm sách Nam Á của bà Kim Thúy ở chợ Việt Nam trong Quận 13. Họ viết về đủ mọi góc cạnh. Muốn mua một cuốn cũng không biết nên lựa cuốn nào.
Vào viện bảo tàng Louvre mà muốn xem cho hết, muốn cho rành về hội họa hay nghệ thuật nắn tượng thì không biết bao lâu mới xong. Tại đây có cả ngàn bức tranh, tượng đồng, tượng đá từ thòi thượng cổ, trung cổ, cận đại cho tới ngày nay. Nó còn chia ra nhiều phái: phái Ý, phái Đức, phái Pháp, phái Anh. Còn muốn xem cho hết cung điện Versailles, với vườn ngự uyển, trung tâm chính trị của Pháp hồi thế kỷ 17, thì phải mất mấy ngày cho thỏa? 
Nụ cười Mona Lisa
Cho nên, cũng như như bất kỳ người Việt Nam nào đến Paris, tôi chỉ có thể, ngoài những nơi đã kể, còn tới chiêm ngưỡng nụ cười thâm trầm, có một không hai của Mona Lisa; ngắm tượng vai trần của nữ thần Venus; đi qua vườn Lục xâm Bảo, nhớ cậu bé tung tăng đi học ngày tựu trường trong đoản văn bất hủ của Anatole France: lá thu rơi từng chiếc, từng chiếc trên đôi vai trắng của các pho tượng trong vườn; thỉnh thoảng dừng chân ở các quán nhỏ bên viả hè, trầm ngâm với cốc cà phê đen, nhìn ông đi qua bà đi lại; hay đêm khuya nện gót giày trên các viên gạch lót từ xa xưa ỏ các khu phố; hoặc lên đồi cao của nhà thờ Sacré Coeur ngắm các vì sao trên trời và Paris sáng choí lộng lẫy dưới kia; rồi nhìn các nghệ sĩ, mưu sinh bằng cách vẽ chân dung, hay dùng kéo cắt thành hình dáng khuôn mặt cho du khách. Mỗi bức giá $20. Trong số các nghệ sĩ này, tôi thấy có hai người Việt Nam đang vẽ cho khách hàng.
Ngoài ra, tôi còn đến viếng khu Chinatown ở quận 13 vài lần. So với các khu chợ Á Đông ở Mỹ nơi này không bằng. Thành công có lẽ là các cửa tiệm của ngưòi Hoa và Miên. Nhất là của dòng họ Tang Frères. Bạn Sung cho tôi biết, năm 1975 có hai tiệm bán thực phẩm Việt và Hoa cùng mở ở khu này. Gần 30 năm sau, số thương vụ hàng năm của người Trung hoa gần một tỷ. Mỗi ngày có một chiếc máy bay chuyên chở rau, trái, hoa, qủa tươi tới Paris .
Tiệm Việt Nam vẫn còn đó. Có điều khác là ông bà chủ Việt Nam lụm khụm, già hơn. Bàn ghế cũ kỹ hơn. Quán hàng của ông bà vẫn kiên trì không có gì thay đổi. Trong các món ăn, phở là món được phổ biến khắp nơi. Tiệm nào cũng có ông tây bà đầm xì xụp húp. Tô phỏ nhỏ, mắc nếu so với ở Mỹ. Các thứ thực phẩm khác như, sầu riêng, xòai tượng, nhản từ Việt Nam qua không thiếu thứ gì. Cơ sở buôn bán của người Việt Nam ở rải rác, nhiều nhất là ở ngoại ô phiá nam Paris .
Báo Việt ở Paris
Về báo bổ, người Việt Nam có mặt ở đâu thì báo có mặt ở đó. Tuy nhiên so voí thủ đô của người tị nạn ở Mỹ, thì báo địa phương ở Paris rất là khiêm tốn, chỉ có vài ba tờ sống bằng quảng cáo. Ngoài ra còn có một tờ ra hằng tháng, có đặt bán ỏ các hiệu sách: tờ Nhân Bản của Tổng Hội Sinh Viên. Báo tư nhân thì có tờ Tin Tức, song ngữ Việt Pháp, do ông Nguyễn Đình Nhân, từng làm việc với đài truyền hình Pháp chủ trương. Hai tờ khác là: Aùp phe, nhại theo tiếng Pháp Affaires (kinh doanh) do Trần Trung Quân chủ trương và tờ Bạn Đường của Từ Ngọc Lê.
Tiệm sách trong khu 13 có ba tiệm: Nam Á, Diễm Phương và Khai Trí. Tiệm Nam Á là tiệm có khá đầy đủ sách báo Việt. Ngoài ra, còn có một tiệm chuyên bán sách của chính quyền Cọng Sản Việt Nam . Tôi định ghé qua nơi này nhưng khi đi ngang thì thấy đóng cửa. Về sinh hoạt cộng đồng, theo sự dò hỏi của tôi thì không có sôi nổi như các năm trước. Năm nay có một tổ chức mới khai sanh gọi là Cộng Đồng Việt Nam Tự Do tại Pháp bao gồm Văn Phòng Liên Lạc các Hội Đoàn.
Tháng 7 và 8 là hai tháng nghỉ hè của dân Pháp. Trời chợt nắng, chợt mưa, bất thường. Sau mỗi cơn mưa rào thành phố tươi mát ra như một thiếu nữ vừa mới tắm.Cây cối tươi tỉnh hẳn. Dân mít ở Pháp lâu năm gọi tháng bảy là tháng khát tình; tháng dễ dụ đàn bà, con gái về nhà. Trong khi dân địa phương rũ nhau đi ra biển thì du khách trên thế giới đổ về thủ đô nước Pháp. Một thủ đô, có nhiều di tích lịch sử vừa bảo thủ vừa tân tiến, dung hòa, kết tinh mọi luồng tư tưởng, mọi loài hoa quí và hiếm; rất cần thiết cho sinh họat văn hóa, nghệ thuật và sự tiến bộ.
Tuy nhiên, Paris chỉ là nơi đến để mà viếng, để mà vui chơi, tận hưởng chớ không phải là nơi để mà ở. Muốn bồi bổ tinh thần, và có một nơi để mà nhớ, để mà quyến luyến thì nên lêu lổng năm ba ngày ở Paris, kinh đô ánh sáng của thế giới./.   
Phan Thanh Tâm   
Saint Paul, Minnesota

COGNAC
Các nhà sản xuất : Các nhà sản xuất rượu mạnh eaux-de-vie tương đối ít so với các nhà sản xuất rượu vang, chỉ tập trung tại vùng chưng rượu thuộc các tỉnh Charente và Charante Maritime.
Hennessy, Bisquit (Jarnac), Cognac, Martell, Otard đều là sở hữu chủ những vùng trồng nho lớn nhưng họ vẫn phải mua lại số lượng khổng lồ rượu vừa chưng cất xong (rượu non, còn trong fût) của trên 700 nhà nấu rượu nhỏ. Những cơ sở nầy cung cấp rượu non vừa mới cất xong cho các nhà nuôi và biến chế rượu lớn vì nhiều lý do như trang bị, cơ sở (hầm chìm dưới đất, hệ thống vô chai), thời gian nuôi rượu, vấn đề bảo hiểm và quan trọng nhất là khả năng vốn đầu tư.
 
Rémy Martin : Nhà trồng trọt và sản xuất lớn của Pháp. Đăng ký thương mãi một loại rượu VSPO, dưới hai hình thức, chai trong và chai đục 70cl, chai bầu XO 70cl. Chai nhỏ 5cl cung cấp cho các công-ty hàng không.
Martell, Hennessy : Hai nhà sản xuất đứng sau Rémy Martin, đăng ký thương mãi các loại VS VSPO dưới dạng 70cl và XO chai tròn 70cl và chai 5cl.
Napoleon, Courvoisier, Bisquit, Camus : Những nhà sản xuất cũng được nhiều người Việt biết đến, thương mãi dưới dạng chai 70cl và 5cl.
 
Thời gian gần đây xuất hiện các lọai Fine Cognac 70cl mới, nồng độ 40° vol. bán với giá phải chăng.  Chúng tôi đã dùng thử (ví dụ như Grande Épopée, Fin Cognac VS, sản xuất tại Cognac 16000 France) mùi vị và phẩm chất mang máng như Rémy Martin và Martell. Nhưng giá bán ra rẻ gần một nửa . Có thể đây là rượu ‘sous marque’ của Martell hay Rémy Martin, nhưng dù sao rượu ngon nhưng giá cả lại vừa túi tiền của đại chúng.   
 
Giống / Đất / Khi hậu /Gổ Sồi . Loại giống Ugi Blanc phải được trồng tại vùng đất nóng có pha lẩn cát, quan trọng phải có nhiều chất vôi như ở bờ biển Đại tây Dương.  Diên tích trồng nho hai tỉnh Charente và Charente Maritime được chia làm 6 vùng gọi là Crus. Mỗi vùng sản xuất ra được những loại nho đặc biệt, người ta tìm thấy mùi vị nho qua nhiều loại rượu khác nhau.
Ngoài các yếu tố căn bản như giống nho, khí hậu, màu mỡ của đất đai, rượu của vùng Cognac có một hương vị đặc biệt chính là mùi thơm của gỗ. Đây là bí quyết, rượu phải được nuôi trong các fût bằng gổ cây sồi của vùng nầy.
 
Với thời gian, kỹ thuật nuôi, pha chế, tồn trữ, rượu thu hoạch được phân ra 3 loại, Petit Champagne, Grand Champagne và Fine Grand Champagne.
etit Champagne, có màu vàng lợt, mùi thơm nhẹ với thời gian nuôi trong fût ngắn hạn hơn.
-Grand Champagne, màu vàng đậm , mùi thơm đậm hơn, thời gian nuôi trong fût lâu.
-Một công thức pha chế đặc biệt, (bí mật của các nhà sản xuất) cho ra lọai rượu Fin Grand Champagne của từng nhãn hiệu một.
 
Kỷ thuật.  Người Pháp cất rượu từ thế kỷ 15, nhưng Cognac được đưa vào thương mãi vào đầu thế kỷ thứ 18. Ngày xưa, sau hai lần chưng cất, Cognac non được bán ra và có thể sử dụng ngay ở nồng độ 70° vol.. Nay thì cấm hẳn, rượu sau hai lần cất, gần giống như việc nấu rượu của chúng ta, cognac non (cognac jeune) nguyên thủy có nồng độ 70° vol. không được tiêu thụ. Muốn đạt được cognac 40° vol như quy định, rượu phải được nuôi dưới hầm bằng một kỹ thuật xoay chuyển vị thế thùng fût, trong một thời gian tối thiểu từ 40 đến 50 năm. Dĩ nhiên không thể đầu tư với một thời gian quá dài, các nhà sản xuất đã dùng phương thức pha chế (coupage) bằng cách châm thêm từ từ nước cất (eau distillé) trong suốt lịch trình nuôi dưỡng. Để có thêm mùi đặc biệt của rượu, người ta đã thêm vào trong các fût những mẫu nhỏ gỗ sồi, và để đạt được độ dịu (douceur) của rượu, người ta giải quyết bằng cách pha thêm mạch nha (caramel). Muốn làm dịu hơn nữa (plus doux) người ta phải thêm vanille. Việc chưng cất rượu không đơn giản như phương thức cổ truyền của chúng ta. Phải tính trên bảy lít nguyên liệu đầu tiên (matière première) sau hai lần chưng cất, biến chế mới cho ra được một lít cognac.
 
Cognac được tính như một sản phẩm siêu hạng xuất khẩu, chiếm 85% thị trường quốc tế. Các sách kỹ thuật chỉ đưa ra nguyên tắc pha chế (coupage) từ lúc cất cho đến lúc vô chai, nhưng bí quyết chi tiết bao giờ cũng  được các nhà sản xuất giữ kín. Thời gian nuôi rượu, phương thức pha chế để được đưa vào thương mãi theo luật định, các nhà sản xuất phải tuân theo lịch trình như chúng tôi đã trình bày ở phần trên.
 
Thăm viếng / Tồn trữ.  Những Nhà sản xuất rượu lớn như Rémy Martin, Hennessy, Martell, Otard, Jarnac, Bisquit, Courvoisier tiếp đón khách tham quan mỗi ngày trong khoảng từ tháng sáu đến tháng mười.
Vừa đặt chân vào vùng cognac khách đã ngửi thấy mùi rượu tỏa ra từ những hầm rượu dài và lớn, nằm dọc theo các quốc lộ cũng như tỉnh lộ vùng Charente và Charente Maritime. Trong các hầm rượu nằm sâu dưới lòng đất, thùng fût được chất cao đến bảy tám từng. Mỗi từng được ghi những hàng ẩn số về tuổi và lọai rượu đang chứa bên trong. Phía sau đó là những thùng fût thật lớn bằng gỗ sồi, chất trên một hệ thống có thể xoay tròn, để pha chế, hòa trộn thành những loại cognac có phẩm chất và giá trị thương mãi khác nhau.
 
Khách cũng được mời xem bảo tàng viện của các nhà sản xuất nổi tiếng, nơi đây trưng bày những dụng cụ cũng như những chai rưọu collection sản xuất từ những thế kỷ trước.
 
Cognac rất dễ cháy, các hầm nuôi rượu và cơ sở tồn trữ phải được bảo vệ chặt chẽ để phòng chống hỏa hoạn. Vùng Cognac lại được bao bọc bằng những rừng cây sồi, rất dể bén lửa. Do đó, việc bảo hiểm các kho, các hầm rượu là những gánh nặng cho các nhà sản xuất.
 
Trên đường đi đến vùng nầy, khách sẽ gặp rất nhiều nhà bán lẻ và các nhà sản xuất nhỏ chào bán loại cognac apéritif (dùng trước khi ăn). Một loại cognac non, rất ngon, được pha chế đặc biệt, nồng độ khoảng 18° vol. Rất thích hợp với người Việt không những phối hợp với các món khai vị mà có thể uống rất ngon miệng với bất cứ món ăn và với bất cứ lúc nào. Lúc nào đi ngang qua đây, đề nghị nên mua ít lít nầy dùng thử.
 
Phân loại : Tùy theo thời gian rượu nuôi trong fût bằng cây, Cognac được chia làm 3 loại :
Ba Sao : 3 ***, VS hay còn gọi Fine Cognac, rượu đuợc nuôi trong fût từ 2 năm. Người ta tìm thấy các loại như Hennessy, Martell, Camus, Courvoisier
VSPO : Còn gọi là Fine Champagne Cognac, rượu được nuôi trong fût 5 năm. Chữ VSOP trước kia được dành riêng cho Remy Martin, sau nầy Courvoisier, Armagnac xuất khẩu qua USA cũng mang bốn chữ nầy trên nhãn hiệu.
Réserve Spécial : Rượu được nuôi trong fût từ 6 năm, thường gặp trong các loại XO.
 
Cognac non : Các nhà chưng cất rượu thì nhiều, không dưới 700, nhưng những nhà sản xuất lớn, nuôi rượu để thương mãi, chỉ khoảng chừng trên dưới 30. Họ tập trung tại vùng Cognac.
Nho, sau mỗi mùa vụ được đem ủ và chưng cất, biến rượu từ thể hơi qua thể lỏng bằng cách cho hơi rượu đi qua một hệ thống làm lạnh. Loại rượu nầy cấm bán ra thị trường tiêu thụ, chỉ được cung cấp cho các nhà nuôi rượu. Từ đây cognac non sẽ được nuôi, pha chế tối thiểu trong thời gian một hai năm. Khi rượu trở nên thơm, dịu đúng 40° vol, mới được đưa vào thương mãi.
 
Như đã trình bày ở phần trên, cognac non được biến chế thành rượu apéritif 18° vol. chưa thấy bầy bán trên thị trường, nhưng tại địa phương khách hàng có thể tìm được trên suốt các quốc lộ, tỉnh lộ trong toàn vùng Cognac. Tại các nhà hàng địa phương của vùng nầy khách hàng cũng có thể thưởng thức những món đặc sản nấu bằng loại cognac non.
 
Giá bán . Lấy giá trung bình tại các siêu thị Pháp, chúng ta có thể tìm được các loại cognac từ 14 đến 30 €/chai 70cl.
 
Từ 15-20 €/chai : Martell, Hennessy, Bisquit, Courvoisier, Cognac từ 2 đến 3 sao (VSin Cognac…)
Từ 20-30 €/chai 70cl : Rémy Martin, Hennessy 3 sao (Fin Champagne Cognac VSOP….)
Trên 40€/chai tròn 70cl : Các loại XO của Rémy Martin, Martell, Hennessy…
 
Thị trường chủ yếu của Cognac là xuất khẩu sang Hoa kỳ, Canada, Á châu, Châu-âu, Anh quốc, các nhãn hiệu thương mãi thường được dùng bằng tiếng Anh.
 
Xử dụng : Khác biệt với Rượu Vang và Champagne, Cognac có thể dùng sec, dùng chung với nước đá. Ngoài ra còn dùng để pha chế với các loại rượu khác, với nước ngọt  hay nước trái cây. Thưởng thức đúng mùi vị rượu Cognac, nên uống sec (không pha chế bất cứ gì) đựng trong ly bầu chân thấp (ly bầu chân cao dùng cho rượu Vang Đỏ Bordeaux) miệng ly hơi túm lại. Khi uống rót chừng nửa ly, lắc nhẹ đều tay. Để thưởng thức mùi rượu cognac, mũi phải nằm trọn trong miệng ly.
 
Cognac có thể uống bất cứ lúc nào trong, ngoài hay giữa bưa ăn. Trong các buổi tiệc, cognac dùng như khai vị chuẩn bị trước cho bữa ăn ngon miệng. Dùng giữa hay sau bữa ăn để giúp mỡ và thức ăn chóng tiêu hoá.
 
Nếu chai chưa mở nắp, rượu cognac có thể giữ được rất lâu.

Charles Heidsiech : Nguyên thủy của Đức, thuộc tập đòan Rémy Martin, địa chỉ : 3 Place des Droits-de-l’Homme, Reims. Một nhà sản xuất lớn, với những hầm chứa rộng trên 8 mẫu tây. Khách hàng quan trọng của hiệu Champagne nầy là Đức, Anh, Mỹ, Canada, Nhật…. Khách sẽ được hướng dẫn xem hầm rượu, các phòng thí nghiệm, bảo tàng viện quý giá với những cổ vật trong ngành trồng nho, ép trái và nuôi rượu ngày xưa.
 
Pommery & Greno  :  Một marque lớn Champagne của Pháp, tọa lạc tại 5 Place du Général Gouraut, Reims, với những hầm rượu dài trên 18 cây số, sâu 30 mét dưới lòng đất. Những gian phòng hay đường hầm mang tên những thành phố khách hàng và những thành phố kết nghĩa trên khắp thế giới. Khách hàng quan trọng được giới thiệu theo thứ tự : Đức, Thụy sĩ, Ý đại Lợi và Hoa kỳ. Một bảo tàng viện trưng bày những dụng cụ sản xuất rượu từ thời xưa cũng như những chai rượu đã trải qua hàng thế kỷ.
 
Trong các bảo tàng viện Champagne tại Reims và Epernay, người ta có thể tìm thấy hàng trăm chai rượu sản xuất lâu đời nhất, theo thứ tự từ 1834, 1844, 1893, 1895, 1900, 1904, 1911, 1921, 1924, 1928, 1945…..
 
 
Giống Đất Khí hậu : Ba loại giống cây được tuyển lựa để biến chế thành rượu Champagne tại vùng Reims và Epernay : Giống Pinot Đen (nho màu đen), Pinot Meunier (nho màu đen) và Chardonnay (nho màu trắng). Những mầm cây của ba giống nho nầy chỉ mọc và phát triển trên những vùng lạnh, đất có vôi. Cùng một giống Pinot Đen nầy nhưng trồng tại vùng đất có vôi và khí hậu nóng thuộc tỉnh Charente, nho sản xuất ra, nếu có đủ điều kiện để chưng cất thành rượu Cognac. Nhưng trồng trên đất vôi với khí hậu đặc biệt của vùng Reims và Epernay, Pinot đen, Pinot Meunier và Chardonnay mới có thể sản xuất ra được rượu Champagne mà thôi.
Tại đây, khí hậu trung bình hàng năm ở quãng 10-11° C. Nếu nhiệt độ thường xuyên xuống dưới 9,5°C, trái nho khó chín (mûrir), vụ mùa sẽ không gặt được kết quả tốt.
 
Trường hợp trời vào mùa xuân, nhưng tuyết còn đông đặc, các nhà trồng nho phải sưởi ấm cách đồng suốt ngày đêm bằng những ngọn đuốc thắp sáng chạy dọc theo các luống nho. Nho để sản xuất Champagne đòi hỏi những điều kiện bắt buộc về khí hậu và thời tiết. Nho của vùng Reims và Epernay trên nguyên tắc phải được sống và phát triển dưới ánh nắng mặt trời trung bình từ1750 giờ đến 1780 giờ,  phân phối trong 288 ngày mỗi năm.
 
Diện tích vùng trồng nho vùng nầy trên nguyên tắc có trên 34000 mẫu tây. Ba phần tư nằm trong tỉnh Marne. Một phần tư còn lại thuộc ba tỉnh Aube, Aisne và Seine & Marne. Các vùng đất tốt (grand crus 100%) của Reims và Epernay chạy dọc theo hai bờ sông Marne, sông Vesle và phía nam thủ đô Champagne Epernay. Đất tại đây sinh ra loại một nho tuyệt vời, từ đó sản xuất được các loại Champagne Crus loại A, có giá trị về phẫm chất và thương mãi.   
 
C.I.V.C. : Từ việc trồng trọt, thu hoạch mùa, phân loại, sản xuất pha chế, phân chất, tồn trữ đến khi đưa vào thương mãi, tất cả hoạt động đều được kiểm soát một cách chặt chẽ bởi tổ chức C.I.V.C (Comité Interprofessionnel du Vin de Champagne) đặt tại Epernay. Những nhà sản xuất tại Reims khá quen thuộc đối với các nhà nhập cảng và giới tiêu thụ trên toàn thế giới. Khách hàng dễ dàng chọn lựa không ao giờ bị lầm lẫn, vì tất cả loại rượu sản xuất tại Reims hay Epernay đều có chung một phẫm chất giống nhau theo kết luận của C.I.V.C.
 
Sản xuất - Tồn trữ : Ngày thu hoạch nho hàng năm của mỗi vụ mùa, đều phải tuân theo lệnh của hiệp hội, để tránh các nhà trồng nho thu hoạch lẻ tẻ, gây xáo trộn chương trình và kế hoạch sản xuất của chính quyền tỉnh. Mỗi mùa vụ, khi được lệnh, nho phải được hái về gấp rút và đưa ngay vào những nhà máy ép đặt trong các làng các thành phố. Đây là thời gian phải tranh thủ cần thiết để tránh việc nho bị oxy hóa, lên men và hư thối trong thùng hoặc giỏ của người thợ. Hơn nữa, nho hái về không thể để lâu, tránh va chạm dập bễ. Hai loại Pinot Đen và Pinot Meunier đen, nếu bị dập hoặc bễ, màu đen của da bên ngoài sẽ hòa lẫn với nước cốt màu trắng bên trong, nếu không kịp thời đưa nho vào máy ép.
Trái nho được nghiền nhanh chóng trong máy ép lớn, bằng phẳng để tách rời tức khắc nước cốt màu đen của da (pinot đen và pinot meunier). Từ đó ngưới ta có thể xử dụng nước cốt màu trắng chế ra rượu màu trắng vàng đúng tiêu chuẩn.
Sau khi tách phần nước cốt màu đen, nho sẽ được tiếp tục ép 4 lần liên tiếp. Nước cốt ép hai lần đầu sẽ được sử dụng để chế Champagne loại có phẩm chất cao.
Nước cốt nho sau khi ép xong được chuyển bằng xe bồn về nhà máy, bơm lọc vào bồn hay thùng fût. Tại đây nước cốt nho bít kín sẽ lên men trong bồn bằng kim loại hoặc trong thùng fût bằng gỗ trong hầm chứa.
 
Công việc hái và ép nho có thể kéo dài đến tháng 11. Thời gian nầy khí hậu vùng Reims và Epernay bắt đầu lạnh, là thời điểm tốt cho việc lên men chậm đối với những đợt thu hoạch chậm. Nhưng nếu những mùa vụ xảy ra chậm, khí hậu xuống quá thấp, các nhà sản xuất phải hổ trợ thúc đẩy việc lên men bằng bột nổi (levures).
 
Nước cốt nho phải lọc hay bơm từ bồn nầy qua bồn khác nhiều lần để lọc cặn bã và rút bớt khí carbonique. Sau đó giám định viên Champagne bắt đầu lấy mẫu phân chất. Nếu vụ mùa đem lại kết quả tốt, rượu được đánh giá ‘Champagne Millésimé’, có nghĩa là không cần phải pha thêm một vài loại rượu của năm khác. Lúc đó rượu được lưu trữ để bán dưới niên hiệu Millésimé.
Ngược lại vụ mùa cho ra rượu phẩm chất chưa được vừa ý, rượu sẽ được pha trộn với rượu tốt hơn của những năm khác nhưng không được ghi niên hiệu Millésimé.
 
Vào giữa mùa xuân, thời gian bắt đầu vô chai bằng cách áp dụng phương pháp riêng của những nhà sản xuất. Sau khi châm thêm vào thùng chứa hoặc thùng fût một loại sirô làm bằng đường mía và bột nổi (levure) đặc biệt, người ta cho rượu vào chai, bít kín miệng chai bằng nhựa và để nằm trên giàn gỗ. Vào cuối tháng 4, khí hậu mặt đất bắt đầu lên, độ anh của hầm rượu giảm lần xuống, rượu trong chai lên men một lần thứ hai. Chất nổi (levure) có sẵn trong trái nho cũng như số lượng bột nổi thêm vào lúc đóng chai sẽ biến đổi đường (sucre) thành rượu (alcool) và hơi carbonique. Chính hơi carbonique sinh ra trong chai sẽ cho ra bọt sôi lên một khi nút chai được mở ra. Lượng đường và bột nổi (levure) phải được kiểm soát chặt chẽ theo nguyên tắc đã ấn định. Chai phải được đề nghiêng, xoay đều đặn để rượu bên trong tự  khuấy trộn (remuage). Công việc nầy phải thực hiện thường xuyên trong vòng 6 tuần tới 3 tháng. Mỗi lần xoay ¼  vòng để cặn bả trong rượu đọng xuống cổ chai. Việc xoay chai do chuyên viên xoay tay hay điều chỉnh sẵn bằng vi tính.
 
Lúc chấm dứt giai đoạn nầy, chai được để ngược đầu trên kệ gỗ kê nghiêng (giống như giá để vẽ tranh), cặn đóng xuống nút chai. Muốn lấy cặn đọng trong nút chai, đầu nút chai được đông lạnh để khi mở nút thu hồi cặn bã, rượu trong chai không bắn ra ngoài. Tuy nhiên một lượng nhỏ rượu cũng trào ra, người ta phải châm thêm cho đầy, trước khi pha chế đường theo quy định và đóng nút chai vỉnh viễn.
 
Phân loại : Trên nhãn các chai Champagne, thường thấy các chữ : Extra Brut, Brut, Extra Sec, Sec, Demi-Sec, Doux.  Đây đơn giản là chỉ số lượng đường có trong rượu :
 
Chỉ số của Pháp : (tính theo thể tích dung lượng của 1 lít)
Brut : (từ 0% đến 1,5% tối đa). Extra Sec : (từ 1% đến 2%). Sec : (từ 2% đến 4%). Demi Sec : (từ 4% đến 6%). Doux : (từ 8% đến 10%).
 
Chỉ số cho phép của CEE : (tính theo trọng lượng bởi 1 lít)
Extra Brut : (từ 0 gr đến 6 gr). Brut : (dưới 15 gr). Extra Sec : (từ 12 gr đến 20 gr). Sec : (từ 17 gr đến 35 gr). Demi Sec : (từ 33gr đế 50gr). Doux : (trên 50 gr). Chỉ số trên 50gr đã biến mất từ thế kỷ XIX nhưng còn có thể kiếm được một ít chai trong các bảo tàng viện.
 
Xin trình bày ra một chi tiết làm thí dụ về chỉ số đường, tìm được trong Champagne Brut của vài nhà sản xuất như sau : 10gr/l (Bricut). 9gr/l (Duval Leroy). 10-12gr/l (Charles Heidsieck). 11,6gr/l (Heidsieck Monopole) 7gr/l đối với Millésimés (Heidsieck Monopole). 11-14gr/l  (Jacquart). 8-12gr/l đối với Millésimés (Jacquart). 10gr/l (Laurent Perrier). 9-12gr/l (Moët Chandon). 9gr/l (Pommery). 14gr/l (Taittinger) .
 
Champagne ngon thì lượng đường ít trong loại Brut. Ngược lại Champagne doux, lượng đường có nhiều, được quý bà yêu chuộng và thường được dùng kèm theo trong phần tráng miệng.
 
Khi đã hoàn tất việc pha chế đường, rượu phải kiểm soát lại một lần nữa và đóng chai bằng loại nút đặc biệt, bằng gỗ nhẹ có in tên nhà sản xuất bên trong. Nút được đóng chặt thẳng vào cổ chai. Nửa còn lại lớn hơn, người ta siết chặt nút vào cổ bằng bốn giây kẽm sau khi đã lót trên đầu một nắp kim loại an toàn. Trên nắp kim loại hình tròn in nhản hiệu của nhà sản xuất….  Những người chơi collection thường tìm mua những nắp kim loại nầy, đôi khi gặp những chai rượu hiếm, giá nút chai còn đắt hơn chai rượu !   
 
Nuôi và tồn trữ : Champagne được tồn trong bồn bằng kim loại hay bằng thùng fût trong giai đoạn lên men. Nhiệt độ trong thời kỳ nầy có thể có chút thay đổi, kéo theo việc lên men mau hay chậm. Nhưng một khi rượu đã vào chai và tồn trữ dưới hầm, nhiệt độ lý tưởng phải được giữ cố định giữa 10-11°C.
Lúc mua rượu về, muốn giữ hương vị và chất lượng, Champagne cũng cần được giữ ở môi trường có độ lạnh tương tự.
 
Champagne được thương mãi dưới nhiều hình thức chai khác nhau. Khách hàng có thể tìm được các loại chai với những thể tích và tên gọi khác nhau : 20 ml (1/4), 375 ml (1/2), 750ml (Standard). 1,5 lit (Magnum). 3lit (Jéroboam). 4,5 lit (Réhoboam). 6 lit (Mathusalem) . 9 lit (Salmanazar) . 12 lit (Balthaza) và 15 lit (Nabuchodonosor)
 
Sử dụng : Champagne là biểu hiện của hạnh phúc, của sung sướng vui mừng trong các tiệc tùng, đón tiếp, lễ lộc, hội họp thương mãi, ngoại giao…. Rượu có thể uống bất cứ lúc nào, nơi nào. Uống không một mình hay uống kèm theo bánh ngọt, thức ăn mặn….Quan trọng cần phải giữ độ lạnh (sau khi khui, rượu phải được để trong sô nước đá, sử dụng ngay, không nên cất giữ lại lâu), không pha chế, ngay cả với nước đá hay một loại rượu nhẹ nào khác.
Chai rượu nên để vị thế đứng trong tủ lạnh, khi mở nút chai, rượu không phun ra ngoài, chỉ nghe tiếng nổ và một làn hơi như khói bốc lên.
 
Sử dụng Champagne chỉ có một loại ly cao, miệng hơi túm, chân dài, trong suốt. Khách có thể thưởng thức bằng mắt, màu vàng óng ánh của Champagne, bọt trắng sủi lên từ đáy, bám vào thành rồi bay lên khỏi miệng ly một cách tuyệt diệu. Đồng thời tai nghe những tiếng sôi quyến rủ và tiếng nổ nhè nhẹ thật êm tai của hàng trăm bọt rượu đang bay lên trong ly.
 
Theo tài liệu CIVC, tính đổ đầu mỗi người Châu-âu, hằng năm uống một khối lượng Champagne như sau : 2,48 lit (Pháp). 1,29 lit (Luxembourg) . 1,15 lit (Thụy sỉ). 0,53 lit (Bỉ). 0,34 lit (Anh). 0,18 lit (Đan Mạch). 0;17 lit (Đức). 0,13 lit (Ý). 0.08 lit (Hòa lan).
 
Giá bán  :  Giá bán dựa theo Marque/Hiệu/Nhà sản xuất, Millésimé, tuổi tồn trữ dưới hầm, phẩm chất… Giá trình bày sau đây dựa theo thị trường rượu trong các siêu thị tại Pháp, từ 14€/chai 750ml đến 22-24€/chail 750ml (ngoại trừ những chai rượu grand crus classe A, lâu đời, hoặc các chai rượu được xếp loại collection).
 
Giá cũng biến đổi rất lớn tùy thuộc vào nhà hàng, trình diển văn nghệ, các buổi đãi tiệc v.v.  Nơi đập đổ luôn luôn vẫn là những nhà hàng vũ trường, tổ chức dạ tiệc…Muốn vào vũ trường, ví dụ như Lido de Paris, phải tính trước tối thiểu từ 250- 350€/chai 750ml (tùy theo ngày trong tuần hay các dịp lễ trong năm) trong lúc giá mua sỉ khoảng chừng 15-25€/chai 75ml cho loại tốt !
 
 
L’ABUS D’ALCOOL EST DANGEREUX POUR LA SANTÉ.
                    À CONSOMMER  AVEC MODÉRATION

LAM_SON wrote on 14. Jan 2011 , 03:08:


Kính chào anh Lam Sơn ,
Chân thành cám ơn anh đã chia xẽ bài viết của Lê thị Hoàng Lan , lời viết tuy mộc mạc , nhưng rất thấm thía và cãm đông của những người tha hương như chúng ta.
Tv xa Paris gần 30 năm. Lúc đó chỉ biết đi làm 2 jobs , gởi tiền về giúp gd..nên không đi du lịch nhiều. Khi rảnh rổi , thì đi nhà thờ tình nguyện làm việc giúp VN mới đến Pháp , xem phim.... vòng quanh thành phố.
Mặc dù bận rộn với muôn việc hằng ngày , không bao giờ quên quê hương dấu yêu. Cho dù Xuân có đến , cũng không sao giống như những ngày tháng xa xưa mơ mông và hồn nhiên của tuổi học trò.
Bây giờ xem lại những chuyện kể trong năm củ , thương thay cho cô bé 27 tuổi , qua đời không 1 lời từ giả , kẻ cướp đã không biết tình nhân loại là gĩ? chỉ biết giành giựt đồng tiền , mồ hôi gian khổ của người khác....còn bao nhiêu đau buồn , không kể xiết.
Năm mới sắp đến , Tv mến chúc cho anh LS , cùng gd và tất cả những ai trên quê hương thứ 2 nầy , hảy noi gương tốt cho con cháu chúng ta , để khỏi hổ thẹn là người Việt Nam.
Trân kính ,
Túy Vân

LAM_SON wrote on 15. Jan 2011 , 13:07:


Kính chào anh Lam Sơn ,
Hôm nay cho Tv vào đây , để nhớ Paris , nhớ dòng sông Sein và hát khẻ " Paris có gì lạ không anh?
Paris thật là thành phố của mộng mơ. Cho dù mình ở đâu , nơi nào , cũng đầy a6p' kỹ niệm.
Mau quá , mới đây mà đúng 30 năm , Tv rời xa paris.
Những ngày đầu tiên nhìn thấy tuyết rơi , cả đám bạn gọi nhau ơi ới , chạy ra đường để tận hưỡng những tuyết trắng ngần , vui và không biết...thấm lạnh.
Rồi 30 năm sau , các con rủ nhau đi chơi tuyết vùng Lake Tahoe , Tv thấy cảnh đẹp thật , nhưng phải  "chạy trốn " cái lạnh mới 12 độ , hay vì tuổi mình đang down hill....
Kính chúc anh LS một năm mới đầy hạnh phúc , an vui và mọi sự  như ý suốt 365 ngày.
Cám ơn anh  đã đọc những dòng chử vụng về của Tv hôm nay.
Trân kính ,
Tv

LAM_SON wrote on 26. Jan 2011 , 01:39:


Anh Lam Sơn mến ,
TV cám ơn anh đã bỏ công ra mà chia xẽ với D Đ. Đây là 1 niềm khích lệ , và trân quý , chứ không phải " ăn trộm " gì cả.
Tv cũng viết chnh' tả trật lất hết....(an ủi 1 chút vì không ai hoàn hảo trên đời nầy) , phải không anh ?
Nói nhỏ anh nghe , các thầy cô mà biết được , thì cho TV quỳ cột cờ dài dài đó.
Chỉ còn hơn 1 tuần để chào đón mũa Xuân Tân Mão , Tv kính chúc anh và gd những lời chúc tốt đẹp nhất , an mạnh hơn và mọi điều như ý.
Trân kính ,
Tv

Xin được trân trọng giới thiệu với Quý vị nữ Ký Giã  kiêm ( Văn Thi sĩ ) Hà Lan Phương , một khuôn mặt tranh đấu cho tự do dân chũ tại Paris Pháp quốc. Mời chư vị xem qua bài thơ mới vưà được sáng tác nhân ngày Quốc hận 30 / 04 / 2011.


MỘT CHÚT TÃN MẠN TRÊN ĐƯỜNG LƯU LẠC

Publié le 03/05/2011 par LÊ LAM SƠN

MỘT  TỐI TÔI MƠ

Một tối tôi mơ cờ vàng phất phới

Trên đỉnh cao từng khu phố đi qua

Sướng lặng người , tôi dõi mắt xa xa ….

Ba sọc đỏ nền vàng bay ngạo nghễ

Cả rừng người cùng chung tay mà kéo

Từng lá cờ treo lên mái nhà dân

Bên lề đường , lòng tôi quá bâng khuâng

Nghe văng vẳng những khúc ca hùng tráng

Tôi tự hỏi <  phải chăng mình đã thắng > ?

Nên tin vui loan báo khắp trần gian

Nên nơi nơi đã ngập bóng cờ vàng

Đàn con Việt gọi nhau < Ta về xứ >

Một cậu bé đến bên tôi nói nhỏ :

Xấp truyền đơn nhờ chị phát chia thêm

Chẳng ngại ngần tôi nhận giúp cho em

Bao phấn khởi đi rao mừng chiến thắng

Tôi đã mơ , giấc mơ dài đến sáng

Nghe niềm vui rộn rã đến khôn nguôi

Tỉnh chiêm bao , ôi bao xiết ngậm ngùi !

Cơn mộng ấy , đến khi nào thành thật ?

Tôi đã mơ và mơ hoài đến thác

Một ngày nao quét sạch lũ cộng nô ?

Để đàn con trở lại với quê nhà

Sầu vong quốc chẳng còn ghi tâm khảm

Nhân ngày quốc hận 30 / 04 / 1975

HÀ LAN PHƯƠNG   Paris