NN ơi
Lại một câu truyện về miền quê ,về sự nghèo khó và dốt nát nhưng thật thanh cao và cảm động ở hai tấm chân tình , một tình yêu chân thật không tính toán và một tấm lòng biết đón nhận ,cảm thông và trân quý không để lụy cho người bởi vì biết phân biệt đâu là tình yêu .Một câu truyện thật hay ,NQ đọc đoạn chót với thật nhiều cảm xúc - Thương chúc NN luôn vui trẻ cho NQ được đọc thêm nhiều tác phẩm hay và ý nghĩa - NQ


QUA CƠN SÓNG BỦA.
Trước khi từ giã Chương để xuống đò trở về Cà Mau, Nam cười cười dặn dò bạn:
“ Ông ở lại chịu khó học nghề, tôi về Cà Mau lo công chuyện một hai tuần mới xuống, có gì khó khăn đã có bác Hai, chị Tư, anh Út chỉ dẫn. Ở đây tôm cá ăn thoải mái, sông nước tràn bờ tha hồ cho ông làm thơ.”
Nam là bạn của Chương từ hồi hai người còn học chung trường Sư phạm ở Cần Thơ, Nam dạy toán còn Chương là giáo sư Việt văn. Sở dĩ giờ đây Chương trôi giạt đến vùng đất Năm Căn, vùng đất cuối Việtä với câu ca dao “ muỗi kêu như sáo thổi, đỉa lền như bánh canh” để chờ một chuyến vượt biên.
Nam nhảy xuống đò, con đò xình xịch rồi tách bờ, những lượn sóng cồn lên trên mặt sông rồi lại êm đềm vỗ sóng. Nơi Chương đang đứng là một nhánh sông nhỏ, từ đây ra cửa biển còn xa, làng xóm thưa thớt, nhà cửa ở rải rác ven sông mang cái buồn tịch liêu, cô quạnh. Nhìn theo con đò nhỏ dần phía xa, tự nhiên lòng Chương quặn lên một nỗi bơ vơ.
Ðêm ấy, Chương khó ngủ vì lạ nhà, lạ chỗ, dù ở đây khoảng khoát gió lộng tư bề, nhưng chàng vẫn nhớ căn gác lửng chật hẹp dành cho chàng nơi nhà người anh. Ở đấy có một chiếc rương cũ, vài bài thơ làm từ lúc đi học, mấy xấp hình chụp với gia đình, bạn bè từ những ngày còn trẻ. Hồi tưởng lại, Chương không khỏi nghĩ ngợi đến cái số kiếp hẩm hiu của đời mình. Từ lúc ấu thơ đã mồ côi cha mẹ, ở với anh chị, được ăn học nên người tưởng đời đã khấm khá, ai ngờ lúc ra trường vừa mới dạy học được hai năm thì bị đọâng viên, Chương chấp nhận làm người lính như bao chàng trai trong thời buổi chiến tranh. Hình ảnh ông giáo sư trẻ tuổi, ngôi trường, khung cửa lớp, những khuôn mặt học trò tưởng đã xa vời trong ký ức của ông thầy trẻ tuổi của một trường Trung học tỉnh lỵ. Chương được đưa về đơn vị, làm việc trong ngành Chiến tranh Chính trị. Tiếp theo, khi có đợt giáo sư được biệt phái trở về dạy học, Chương trở về mái trường , khuôn mặt êm ả và bình yên của ngôi trường tỉnh nhỏ, với phấn trắng, bảng đen. Không phải Chương muốn trốn tránh cái vất vả của người trai trong thời ly loạn, nhưng dù là người lính cầm súng hay người thầy cầm phấn đứng trên bảng đen, đối với chàng nghĩa vụ nào cũng cao cả hết.
Mùa hè năm bảy mươi lăm, Chương nằm trong danh sách những giáo sư biệt phái phải đi trình diện cải tạo. Bốn năm trong tù đã dạy cho Chương biết phải dấu cái mớ hiểu biết của mình, chữ nghĩa chỉ là mớ giấy lộn, cần phải đậy điệm thật kỹ mới mong được trở về. Hai chữ biệt phái đã được các nhà Cách mạng suy diễn méo mó là những thành phần nguy hiểm. Không làm sao giải thích cho họ hiểu hai chữ Biệt Phái đơn giản chỉ là những ông nhà binh gốc nhà giáo, được trở về ngành nghề của họ sau khi khoác áo nhà binh.
Lúc từ giã nhà binh trở về đời sống nhà giáo, Chương cảm thấy rất thích hợp với môi trường này. Chương chưa kịp lấy vợ, dù đã yêu và có cảm tình với một cô bạn đồng nghiệp, hay là cả hai đang thời kỳ tìm hiểu và thương mến nhau. Thời buổi mà những quan súng ngắn, súng dài có giá hơn anh nhà giáo nghèo cuộc đời bằng phẳng, học trò của Chương một sáng một chiều đã trở thành phu nhân, cái thuở mà con gái thích làm vợ những người hùng, Chương cũng tìm được chỗ chia xẻ buồn vui nơi cô bạn đồng nghiệp. Một chút ấy không đáng gì để nàng hy sinh chờ đợi Chương khi chàng bị đi cải tạo, dường như cuộc tình cũng chấm dứt ngay từ đấy. Sau này , Chương nghe nói nàng đã sang ngang, với một anh nhà giáo miền Bắc vào làm hiệu trưởng, nắm đầu lũ giáo chức miền Nam. Chương không tiếc gì cả, còn có ý khen nàng đã có một chọn lựa sáng suốt, đâu dại khờ làm thân Tô Thị cho uổng một đời xuân xanh.
Gặp lại mấy người bạn còn may mắn ở lại làm nhà giáo xã hội chủ nghĩa, Chương mới thấy cái nhục nhã của những người cắn răng mà sống. Chàng bị gạt ra khỏi thành phần đó. Thành phần mà mỗi tháng làm việc cật lực, kiểm thảo liên miên để tháng tháng nhận mấy chục bạc, ngần ngừ, chọn lựa , băn khoăn trước mấy chục kí gạo hẩm, miếng thịt, con cá, gói bột ngọt như chút ân huệ bố thí của nhà nước. Ðể rồi cũng chỉ vì chút vật chất nhỏ nhoi ấy, có người đã đánh mất nhân cách của nhà giáo, sẵn sàng đấm ngã bạn bè.
Âu cũng là cái may của chàng, dù chỉ là thứ may mắn khốn khổ của một nhà giáo không còn chỗ đứng. Chương sống lang thang nhờ sự giúp đỡ của anh chị trong nhà, người nào cũng như người nấy chẳng hơn gì nhau. Lúc chạy xe đạp ôm, khi dẫn mối cho dân buôn mua máy may, tủ lạnh, kẹt lắm lại làm thợ hồ trộn xi măng, đất đá. Những giờ nghỉ trưa ăn cơm, Chương xúc những muỗng cơm vào miệng mà tưởng như mình đang ăn đá sỏi, nghe chát đắng cả lòng. Nắng trưa hừng hực, mồ hôi nhễ nhại từ trán ròng ròng nhỏ xuống, Chương cứ tưởng mình đang nếm phải những giọt nước mắt. Tự nhiên chàng ngậm ngùi, thời buổi mà người ta không còn nhận ra cái đẹp của những giọt sương long lanh trên một chiếc lá xanh.
Ðể rồi tình cờ gặp Nam, cuộc đời Chương hình như cứ đi từ cái tình cờ này đến tình cờ khác. Như lúc học hết Ðại học, làm thầy giáo, Chương đâu ngờ mình lại dây dưa với nghiệp nhà binh, rồi khi làm lính chàng không hề nghĩ mình sẽ trở lại nhà giáo, cho đến lúc đất nước hết binh đao, lại xô đẩy nhà giáo vào nhà tù. Mai kia, nếu cuộc đời không có gì thay đổi, ở tương lai Chương có thể phải vào nhà thương, rồi đi lần vào nhà xác.
Nam gốc người Cà Mau, gia đình Cách mạng, nhờ vậy sau cuộc đổi đời, anh ta bình chân như vại. Nhưng chỉ ít lâu sau, óc nhận xét bén nhậy của nhà giáo đã khiến Nam sớm nhận ra cái tệ hại của một cuộc đời không lối thoát, khi mà trí thức, phu xe, hốt rác cùng “cá mè một lứa” như nhau, nếu không có cái vỏ Cách mạng bọc bên ngoài. Gặp lại Chương, thấy bạn xác xơ như cái mền rách, Nam động lòng thương, nên bây giờ mới có chuyện đưa bạn về gởi gấm nhà bà con, tiếng là học nghề thợ mộc, đóng ghe đóng xuồng, nhưng thực ra nằm đấy chờ Nam móc nối người vượt biển.
Chương giã từ gia đình liều thân đánh ván bài chót, cùng lắm thì gởi thân vào bụng cá, đỡ phải chôn cất lôi thôi. Ðời chàng chẳng còn gì nữa ngoài chút kỷ niệm một thời làm thầy, một thời làm lính.
Trong bóng đêm, Chương trằn trọc mãi không ngủ được. Những hình ảnh chập chờn, nhảy múa theo cơn gió lùa qua cửa sổ. Ngọn đèn dầu leo lét trên bàn thờ ẩn hiện vài khuôn mặt của người khuất bóng, mấy bức tranh phong thủy màu sắc lòe loẹt trông rờn rợn trong cảnh tranh tối tranh sáng nơi bàn thờ. Sau này Chương mới biết trên ấy có cả hình anh chồng liệt sĩ của chị Tư. Anh ta chết trong một cuộc đụng độ với lính Cộng Hòa, bỏ lại người vợ trẻ và hai đứa con thơ. Mãi gần sáng, Chương mới thiếp đi với giấc ngủ đầy mộng mị. . .
* * *
Thấm thoát rồi Chương ở nhà bác Hai cũng được ba tháng, Nam thỉnh thoảng có xuống lo chuyện bến bãi rồi đi, chuyện vượt biên đâu phải cứ muốn đi là được. Cũng chẳng có gì để Chương lo lắng, sống ở đâu chả vậy, có khi nơi này Chương lại đỡ băn khoăn vì chuyện cơm áo hằng ngày.
Bác Hai và thằng Út làm nghề thợ mộc, đóng xuồng đóng ghe cho những người quanh vùng. Chương làm thợ vịn, sai đâu làm đó, chàng cũng khéo tay nên chẳng bao lâu cả nhà bác Hai đều quí mến chàng. Cô con gái của bác Hai, chị Tư, đi kéo vó bắt tôm, đặt lờ bắt cá. Ông Trời dường như cũng ưu đãi cho người dân quê, chẳng có trường học cho trẻ con vì trước kia là vùng xôi đậu, năm bảy hôm máy bay đảo qua bắn phá một lần. Chẳng có đèn đóm nhưng đã có trăng sao vằng vặc đầy trời, sáng ngủ dậy không cần đánh răng, chỉ súc miệng sùng sục mấy cái, tối đi ngủ rửa chân cẳng qua loa, vỗ phành phạch mấy cái rồi đánh một giấc tới sáng. Người ta không bận tâm lắm về hai chữ văn minh, văn hóa, chỉ mong hết chiến tranh, hết bom đạn, hết chết chóc là đủ. Bác Hai và thằng Út, nay có thêm Chương, chiều nhậu sương sương mấy con khô, trái soài sống rồi lăn ra ngủ. Chị Tư chiều nào cũng un một đống vỏ dừa đuổi muỗi, căn nhà như càng mịt mùng thêm với cái buồn heo hút của miền quê.
Càng sống lâu với gia đình bác Hai, Chương mới thấy cái lối làm việc râp khuôn không sáng tạo, nghĩ ngợi gì của sự hiểu biết. Xưa làm sao thì nay vậy, họ làm không thắc mắc, không hiểu tại sao một chiếc ghe có trọng tải mười giạ lúa có đáy rộng lại không dễ chìm như một chiếc ghe lòng hẹp cũng cùng một trọng tải như thế. Chương cố cắt nghĩa cho thằng Út hiểu khi hai người làm việc chung với nhau, nó chả hiểu gì, nhe hàm răng vàng ệch khói thuốc ra cười, bụng có vẻ nghi ngờ cho những rối rắm của sự học.
Riêng hai đứa con của Tư thật tội, suốt ngày chúng đi chân đất, giang nắng trên bãi sông bắt cua, bắt còng, hái những trái ổi non, nhặt bần rụng về chấm mắm ruốc. Hai đứa nhỏ, thằng anh khoảng mười tuổi và con em lên tám, không biết một chữ i. Có lần, Chương gợi chuyện với hai đứa nhỏ:
"Ba con đâu?"
Thằng nhỏ chỉ lên bàn thờ, một khuôn mặt thanh niên còn trẻ với cái mặt khờ ệch:
"Tía hả? Chết "gồi".
Con em lanh chanh nói:
" Hi sinh "gồi".
Chương buồn cười nghe hai đứa nhỏ nói chuyện với nhau. Chúng nó chơi trò chiến tranh, hái lá cây ngụy trang trốn máy bay, súng là mấy bẹ dừa khô tuốt hết lá. Hai đứa nhỏ đối đáp với nhau:
"Anh Hai đi ngã này, coi chừng máy bay nghe."
" Mày im đi, tao rình bắn cái “tăng” này cho coi".
Chơi chán, con em nói với thằng anh:
" Má nói hòa bình "gồi", chơi "uýnh" nhau làm chi, mình chơi nhà chòi đi anh Hai".
Chương quan sát hai đứa nhỏ con anh liệt sĩ, giá anh ta còn sống đời chúng nó chắc đã có gì hơn. Một nỗi thương cảm dâng lên trong lòng chàng. Chiến tranh quả là tồi tệ, sự sung sướng, nỗi bình yên chỉ dành cho một số nào còn thì giờ đây, những đứa nhỏ trên vùng kinh tế mới, những đứa nhỏ sinh ra và lớn lên ở đây, không giày dép, không sách vở, không tương lai..
Những lúc rảnh rỗi, Chương tìm cách dạy cho hai đứa nhỏ học. Với một tập giấy trắng , cây bút chì chàng mang theo để viết thư khi cần, Chương dùng làm tập vở dạy cho hai đứa con anh liệt sĩ học chữ. Có khi thầy trò dùng những cái que viết đầy trên mặt đất, Tư rất ngỡ ngàng khi thấy con mình dùng hòn than trong bếp để viết những nét chữ nguyệch ngoạc đầu tiên trong cuộc đời . Thật cay đắng mà cũng cảm động biết bao nhiêu, Chương không ngờ có ngày chàng lại ngồi lê la trên nền đất với hai đứa trẻ thơ, để tròn môi uốn theo từng chữ o, chữ ô . Thoảng trong cái buồn heo hắt đó, Chương vẫn thấy cái vui của một việc làm hữu ích, chàng thương quá những đứa trẻ miền quê Việt Nam, dù biết rằng ngày xưa, khi tía nó còn sống, sẽ không ngại gì bắn vào đầu chàng những viên đạn.
* * *
Chương lờ mờ hiểu là Tư yêu chàng, bởi sự săn sóc lộ liễu mà Tư quá mộc mạc không che đậy, dấu diếm nổi. Có lẽ chuyện làm Tư cảm động nhất là hai đứa con của chị quấn quýt bên ông thầy giáo, đã biết đọc biết viết . Nhặt được một tờ nhật trình cũ gói hàng hai đứa nâng niu lắm, chúng cất để dành và tranh nhau đọc cho cả nhà nghe. Ông ngoại và cậu Út cũng vui ra mặt, ngấm ngầm họ cũng ước muốn, giá Chương đừng tính chuyện vượt biên, có ở với họ đến mãn đời cũng tiện.
Chương thương hai đứa nhỏ bằng cái tâm của một nhà giáo, bằng trái tim biết rung động, biết xót xa trước cái khổ, cái nghèo, cái tối tăm của đồng loại, cùng chung một giòng máu Việt Nam. Hận thù làm sao nổi trước những gương mặt ngây thơ, mộc mạc đó, dù những người phía bên kia đã có lúc hành hạ chàng, sống dở chết dở trong trại tù, vất vưởng mưu sinh giữa chợ đời đen bạc, Chương vẫn không tìm ra được lý do để không yêu thương hai đứa nhỏ.
Có dịp Nam từ Cà Mau xuống Năm Căn, Chương nhờ Nam mua hộ bàn chải đánh răng, cục sà bông thơm, ít giấy mực, bút viết. Chàng dạy cho mấy đứa nhỏ hiểu thế nào là ích lợi của sự sạch sẽ, thế nào là sự nguy hiểm của bệnh tật, phát sinh bởi bẩn thỉu mà ra. Hai đứa nhỏ chăm chú nghe, chăm chú học. Bây giờ chúng có thể biết tại sao nước lớn, nước ròng, tại sao quả đất tròn và làm sao người ta đứng vững trên mặt đất, còn một thế giới mênh mông ngoài kia và có nhiều dân tộc, màu da khác nhau trên trái đất. . . Chương biết Tư cảm động lắm về những hiểu biết của hai đứa con, lúc ấy mắt Tư chớp liên hồi, Tư có cái hiền hậu, duyên dáng của người phụ nữ miền quê, không điểm trang mà lại rất mặn mà.
Ðêm ấy là một đêm trăng sáng, bác Hai và Út đi Ông Ðốc ăn đám cưới nhà bà con, chỉ có Chương ở nhà với mẹ con Tư. Trăng sáng lạ lùng, trăng giãi trên mặt sông mông mênh, trăng huyền ảo làm cảnh vật hữu tình, làm lòng người xôn xao, lay động. Và dưới ánh trăng dịu hiền, Tư đêm ấy trông cũng lạ hẳn đi.
Cả nhà đều đi ngủ, hai đứa nhỏ đã ngủ say, Chương cố nhắm mắt mà không sao ngủ được. Bên kia vách lá, Chương nghe rõ cả tiếng thở dài của Tư. Trăng sóng sánh len vào khung cửa sổ, để Chương nhìn thấy bóng Tư đã bước tới bên chiếc chõng tre của chàng. Chương nhắm mắt lại, cố xua đuổi nỗi thèm khát một vòng tay say đắm, tim chàng đập thình thịch trong lồng ngực.
" Anh Năm".
Tư gọi khẽ, xem chàng còn ngủ hay thức? Chương cố gồng mình nằm im, chàng nghe rõ cả tiếng thở của Tư, và tiếng rột rệt của chiếc chõng tre trong đêm tối. Tư ngồi xuống mé chõng, lần mò nắm lấy tay chàng, một cảm giác kỳ lạ từ trong lòng chàng đột ngột dâng lên như một cơn sóng lớn. Dù Tư không phải là người mà chàng ước mơ, nhưng đơn giản nàng là một người đàn bà, Chương cũng đâu phải là gỗ đá, với một cuộc đời không tình yêu, không cơm áo, chàng vẫn là hiện thân của một Adam nơi vườn địa đàng trên trần thế. Tư thì thầm bên tai chàng:
"Em thương anh, anh Năm. . ."
Trong giây phút đó, Chương tưởng như mình có thể ngất lịm đi vì khát khao nhục thể. Nhưng đúng khi ấy, chàng bỗng vùng dậy, thảng thốt đẩy Tư ra như lúc rụt chân lại trước bờ vực để tránh cái chết nát thịt, tan xương. Chàng hít một hơi dài, lấy lại bình tâm, đẩy Tư ra lần nữa:
“ Không, không được, tôi sắp đi rồi, tôi không muốn làm ai khổ hết. . .”
Tư hiểu, nhưng vẫn khóc, thật thiết tha:
“Anh Năm, em biết sớm muộn gì anh cũng đi, nhưng em chấp nhận vì em thương anh. Em muốn anh cho em một đứa con, thông minh như anh, có lòng như anh. . .”
Chương lắp bắp:
“ Em có con rồi, thêm một đứa nữa làm chi cho khổ. Tôi không lo được cho ai hết. . .”
Giọng Tư chân tình:
“ Anh đừng lo, ở đây tôm cá, gạo thóc ê hề, mai đây anh có đi xa, em cũng vẫn không sợ chi mà ”.
Tư không hiểu gì hết, làm sao mà nàng hiểu nổi lương tri của một nhà giáo ở nơi chàng. Thằng đàn ông trong chàng có thể làm điều đó nhưng lương tâm nhà giáo thì không. Nếu lấy Tư làm vợ thì Chương không hề băn khoăn về chuyện đó, nhưng để trả ơn cho những tấm lòng đã thương mến chàng chân thật thì Chương không bao giờ làm thế, dẫu đời có tàn mạt đến đâu.
* * *
Ông Trời dường như cũng thấu hiểu được nỗi khổ của anh thầy giáo hết thời, nghèo kiết xác mà vẫn có số đào hoa như Chương, nên chỉ hai tuần sau, Nam báo tin cho biết chuyến đi đã sẵn sàng, chuyến tàu sẽ ra khơi vào một đêm tối trời. Chương nói dối Tư chàng sắp trở về thành phố, nàng gật đầu nhưng có vẻ hiểu kỳ này Chương sắp đi xa, rồi không bao giờ trở lại đây nữa.
Lúc sắp lên đường, tự nhiên Chương lại nao nao muốn khóc, khi nhìn thấy đôi mắt Tư đỏ hoe lúc hai người cùng ngồi với nhau trong căn bếp đầy mồ hóng, Chương chỉ nói được vài câu từ biệt ngắn ngủi với nàng, rồi vội vã theo Nam xuống chiếc vỏ lãi ra sông lớn, từ đấy mới lên tàu ra khơi. Không ngờ con tàu mỏng manh, nhỏ nhoi như một chiếc lá giữa biển khơi, liều lĩnh ra đi để rồi may mắn vượt thoát được sang bờ biển bên kia, cho Chương có cơ hội làm lại cuộc đời trên đất khách.
Chương vẫn nhớ mãi mái tranh nhà bác Hai bên giòng sông có cây trâm bầu, có rặng bần lập lòe đom đóm. Nhớ bác Hai thật thà, chơn chất, nhớ thằng Út đơn sơ, nhớ hai đứa nhỏ con anh liệt sĩ ngây thơ, trong sáng, ê a đánh vần từng chữ những ngày chàng bắt đầu khai tâm cho chúng. Ðể rồi chàng không thể nào quên, đôi mắt Tư ứa lệ khi xin chàng một đứa con, mà không đòi hỏi một trách nhiệm nào hết.
Ngày được định cư ở Hoa Kỳ, sống ở một nước văn minh mà những người đàn bà, những đứa trẻ con được tôn trọng và nâng niu, quần áo, lương thực, sách vở thừa thãi, Chương cứ ngậm ngùi nhớ mãi hai đứa nhỏ vùng Năm Căn, miền đất cuối Việt của đất nước, lòng dấy lên một nỗi xót xa.
Sau này, khi ổn định đời sống và đã có việc làm, việc đầu tiên của Chương là nhờ chị của Nam còn ở lại Việt Nam, chuyển ngay cho gia đình bác Hai một thùng quà, có rất nhiều đồ chơi, vải vóc và bút chì màu cho hai đứa nhỏ. Chàng tưởng ra ánh mắt ngạc nhiên và hạnh phúc của gia đình bác Hai khi nhận quà của chàng, hai đứa nhỏ sẽ nhẩy cẫng lên vì sung sướng, bỡ ngỡ nhìn những món mà cả đời chúng không hề thấy, không hề có. Nhất là Tư, người vợ liệt sĩ đã xin chàng một đứa con, vì nhận chân được cái đẹp của con người. Dù không yêu Tư, Chương vẫn trân quí tấm lòng của người phụ nữ quê mùa đó, chàng yêu cái tình yêu của nàng, nó hơn hẳn tình yêu của cô bạn đồng nghiệp với chàng năm xưa, vì nó không tính toán. Làm sao Tư có thể hiểu được rằng, chàng có thể tằn tiện gởi về tặng Tư và hai đứa nhỏ thùng quà ơn nghĩa, bằng chật vật của mồ hôi nước mắt, nhưng để tặng nàng một đứa con thì không.
Chương hình dung lại ngày ấy, nếu lương tri của nhà giáo đi vắng, chàng để lại cho Tư một đứa con không cha. Và giờ đây khi nó lớn lên, ở một vùng đất xa xôi bên kia tổ quốc, lại có thêm một đứa trẻ lang thang đuổi bắt những con còng trên bãi sông vắng. Chỉ nghĩ thế thôi, lòng Chương tự nhiên buồn rười rượi. . .
Nguyên Nhung.

[font=Times New Roman][/font][size=12][/size]

TÌNH NỒNG PARIS

                                       Tâm cảm Nguyễn Phan Ngọc An

 

Thời gian qua nhanh quá, mới đó mà đã hai tuần tôi rời xa kinh đô ánh sáng Paris, trở về Cali, trở về với cuộc sống thường nhật, chẳng còn đủ hấp dẫn với những người không còn trẻ nữa như tôi … Mùa Thu đã thực sự về với nhân loại, lá vàng rơi tung khắp ngã đường, tôi co ro bước từng bước một với khí trời lạnh buốt chiều nay, những khuôn mặt của khung trời ánh sáng Paris như ẩn hiện quanh tôi … tôi dừng lại bên ghế đá công viên và lấy giấy bút ra ghi vội vàng từng nhân vật vừa tiềm tàng trong tim óc của mình với cõi lòng lâng lâng khó tả …

 

Ðây là lần thứ hai tôi đến Paris, thủ đô nước Pháp, nơi được mệnh danh là kinh đô ánh sáng của thế giới – Ðoàn chúng tôi đi Pháp tham dự ngày Văn Hoá Thu Tao Ngộ gồm có 16 người : Họa sĩ Vũ Hối, Nguyễn thị Ngọc Dung, Phong Thu từ Virginia, Duy An Ðông, Tôn nữ Mặc Giao, Nguyễn Phan Ngọc An từ San Jose, Anh chị Phan Văn Thành - Tiểu Thu từ Canada, Anh chị Ðoàn Phú Lạc- Chu Kim Oanh từ Arizona, Lưu Hồng Phúc, anh Thuận từ Dallas, Anh Nguyễn Văn Nhiệm, Vũ Nam và anh chị Trúc Giang đến từ Ðức Quốc. Chị Dư thị Diễm Buồn là người phụ trách thực hiện cuốn Món Ăn Theo Bước Di Tản lại vắng mặt vì hoàn cảnh gia đình vào giờ chót, thiếu vắng chị chúng tôi rất buồn trong lòng, đã có vài người lên tiếng trách móc chị nhưng cá nhân tôi thì rất thông cảm cho sự việc xảy ra bất ngờ cho gia đình chị…

Ngồi yên lặng trên phi cơ để đầu óc tôi nhớ lại những kỷ niệm xa xưa đã trôi qua 7 năm rồi, lòng hồi hộp biết bao khi nghĩ tới ngày được nhìn lại thành phố hoa lệ nhất thế giới, gặp lại anh Ðỗ Bình, chị Thúy Hằng, anh Lê Mộng Nguyên, anh Nguyễn Thùy, anh Trọng Lễ, anh Hoài Việt, anh Huỳnh Tâm, anh Từ Trì, anh Quyện Tâm và tất cả các anh chị trong Ban Tổ Chức  mà tôi chưa được quen biết như anh chị Võ Hùng Anh, nhạc sĩ Lê Trạch Lựu, N/S Phạm Ðình Liên và phu nhân Minh Cầm, B/S Nguyễn Bá Hậu, nhà văn nhà báo Tô Vũ, anh Trần Ðại Sỹ, anh chị Nguyễn Thanh …nhưng phải nói là mong nhất được gặp lại anh Hồ Trường An vì sau khi ra mắt cuốn Quê Nam Một Cõi tại miền Bắc Cali thành công tốt đẹp, anh trở về Pháp và bị stroke nằm một chỗ gần hai năm nay – Tôi còn nhớ năm 2002 tôi đến Paris với một phái đoàn hội thơ đông đảo do nhà thơ Lê Quang Sinh tổ chức thực hiện chuyến đi với 48 hội viên của hội – BTC là nhà thơ Hoài Việt, nhà văn Từ Nguyên, nhà thơ Quynệ Tâm, nhà văn Mạnh Bích, nhà văn Từ Trì và phu nhân Từ Dung, MC là phu nhân anh Mạnh Bích – Quý anh chị đã tổ chức thành công tốt đẹp với số quan khách đông đảo, nhưng vài năm sau thì anh Mạnh Bích đã từ giã trần gian, đến bây giờ nhắc đến anh Mạnh Bích lòng tôi thương tiếc vô cùng, một người chân tình đáng quý đã cùng rất nhiều anh chị khác hướng dẫn đoàn 48 người chúng tôi tham quan khắp nơi trên nước Pháp…Ngày xa xưa ấy không bao giờ phai nhạt trong tôi, nhà thơ Ðỗ Bình đã vội vàng và cấp tốc tổ chức cho tôi một buổi ra mắt sách tại quán cà phê Chiều Tím vì hội thơ chỉ ở lại Paris một tuần rồi phải đi các nước mà hội thơ phải liên tục ra mắt, họp mặt 3 ngày liền tại Paris - Nhắc đến lòng tôi cảm động vô cùng, tấm lòng và sự nhiệt tình của nhà thơ Ðỗ Bình không ai mà không biết, tôi là người đầy may mắn nên đã có cơ duyên được quen biết anh vì chung trong hội thơ tài tử - Hôm ấy tôi vẫn còn nhớ số người tham dự dù cấp bách tổ chức vẫn hơn 100 quan khách, Giáo Sư Nguyễn thị Hoàng giới thiệu tác phẩm, nữ nghệ sĩ Bích Thuận diễn ngâm và hát – Ca sĩ Thúy Hằng và một số ca nghệ sĩ Paris cùng trình diễn tân nhạc – Nhà văn Trọng Lễ độc tấu Lục Huyền Cầm, nữ giáo sư Quỳnh Hạnh Đàn Tranh – Anh Ðỗ Bình vừa là MC vừa giới thiệu tác giả…Chiều ấy đến nay vẫn không hề quên trong lòng tôi, xin mượn bài viết này gửi lời tri ân đến quý anh chị.   

Máy bay chúng tôi đáp lại Montréal Canada và sau hai giờ thì transfer qua chiếc phi cơ đến Pháp – Vui làm sao khi gặp lại các anh chị đã chờ sẵn tại phi trường, ngoài các anh đã thân quen Ðỗ Bình, Nguyễn Thùy còn có các anh Phạm Ðình Liên và phu nhân Minh Cầm, anh Minh Nhật, anh NguyễnThanh và phu nhân Mây Thu, chị Mai Ling, anh Cang là người rất nhiệt tình xách phụ những valise và đưa chúng tôi lên hai xe về khách sạn - Tại đây chúng tôi gặp thêm nhiều anh chị khác như Giáo Sư Nguyễn Ngọc Chân, anh chị Võ Hùng Anh, nhạc sĩ Lê Trạch Lựu, nhà văn Phạm Văn Kiểm, anh chị Hải Yến, anh chị Thy Như, chị Vũ Lan Phương đã từng là chủ nhà hàng Ðào Viên lâu năm tại Paris nên chị quen thân rất nhiều thi văn hữu.

Ðoàn chúng tôi được BTC phân phối thành 5 nhóm – Các anh chị của miền kinh đô ánh sáng quả rất nhiệt tâm và tình cảm chứa chan - Một nhóm theo sự hướng dẫn tham quan của anh Chân, anh Minh Nhật, một nhóm theo anh chị Nguyễn Thanh và chị Mây Thu, một nhóm theo sự hướng dẫn của anh chị Hải Yến, nhóm chúng tôi theo chị Ngành, chị Lan Phương, chị Mai Ling và chị Thy Như đi lên thành phố Troyes thăm nhà văn Hồ Trường An, anh Ðỗ Bình hướng dẫn họa sĩ Vũ Hối và nhà văn Nguyễn Thùy đi xem các bảo tàng hội họa cách Paris hàng trăm cây số - Chuyến đi Troyes gồm 2 xe Van, mỗi xe 7 chổ ngồi - Ðường đi xa thẳm có đến hơn 200 cây số nhưng trong lòng ai cũng vui vì sắp gặp nhà văn tên tuổi mà con tạo sắp bày tai họa đến bất ngờ cho anh – Văn miền Nam của anh Hồ Trường An đã lừng lẫy trong giới độc giả yêu văn chương hàng mấy chục năm qua, nói đến anh là nói đến văn phong chữ nghĩa người miền Nam, tác phẩm của anh đã xuất bản có đến trên 60 cuốn, một gia tài đồ sộ, một sự nghiệp văn chương vào hàng phải nể phục.

Chúng tôi đến nơi nhà văn Hồ Trường An cư ngụ, một người Pháp tên Bernard ra tận ngoài chổ xe đậu đón chúng tôi, anh hiền lành và vui vẻ đưa chúng tôi lên lầu 2 gặp anh An - Hơn hai năm mới gặp lại, trông anh An hốc hác gầy ốm hơn xưa, ngồi trên xe lăn đôi mắt nhìn chúng tôi rưng rưng cảm động, một tay anh còn nhúc nhích cử động, tay kia thì băng kín và bất động, một chân cũng bất động như tay và chân còn lại cũng chỉ xê dịch miễn cưỡng mà thôi… Ðau lòng thay cho người anh thân thương, mới hôm nào tại San Jose oai phong lẫm lẫm, ai ai cũng trầm trồ khen anh đẹp trai tráng kiện và chen nhau tới chụp hình với anh - Ðịnh mệnh quái ác, không biết thời gian có trả lại cho anh những ân sũng một thời đã qua, trả lại cho anh nét thanh tú hoàn hảo nữa không hay phải chịu tật nguyền suốt kiếp – Ôi, nghĩ đến điều này lòng tôi chùng hẳn xuống tưởng như cơn bão táp cuồng phong đang trút xuống đầu nhân gian thảm khốc !

Chị Ngành chu đáo bày biện 2 bữa ăn trưa và chiều cho nhóm chúng tôi – Xin thành thật cảm ơn sự nhiệt tình của chị khi biết chị ở khá xa nơi này - Ði tham quan vài chổ trong thành phố Troyes, anh An vì vui cố gắng cùng đi, anh Bernard phải bế anh An lên xe cùng chiếc xe lăn, chúng tôi nhìn thấy cảnh ấy lòng bùi ngùi khôn tả, chào từ giã ra về trong nghẹn ngào rơi ngấn lệ.

Trưa hôm sau, chúng tôi gồm có anh chị Ðỗ Bình, họa sĩ Vũ Hối, nhà văn Nguyễn Thùy, nhà văn nữ Nguyễn thị Ngọc Dung và tôi được Ông bà Giáo Sư Nguyễn Ngọc Minh và phu nhân Ðỗ Quyên mời tham dự Party tại tư gia - Một ngôi nhà trên tầng 4 nằm trong khu biệt thự sang trọng, chúng tôi được chủ gia tiếp đón nồng hậu, quan khách gồm những vị trí thức và trưởng giả quí tộc, những vị phu nhân một thời vàng son trước 1975 - Ðặc biệt bà chủ nhà là một ca sĩ trình bày các bản nhạc Opéra lừng danh, tiếng hát cất lên cao vút mà không cần dùng micro, tiếng vỗ tay nồng nhiệt từng chập dành cho nữ ca sĩ Ðỗ Quyên – Nhóm chúng tôi được xem như khách quý và được trang trọng mời lên giới thiệu cùng thân hữu buổi họp mặt - Chị Ngọc Dung hát, tôi ngâm thơ, tiếng vỗ tay tán thưởng khiến chị Dung bảo thầm vào tai tôi “ vẻ vang dân Việt” khiến cả hai cùng cười xòa - Chị Vân Khanh người bạn học chung trường chung lớp với chị Ngọc Dung thời Trưng Vương áo trắng, hơn 50 năm gặp lại ôm chầm lấy nhau mừng vui vô kể - Anh chị Nguyễn Thanh – Mây Thu từ sáng sớm đã lái chiếc xe hơi nhỏ đến Hotel đón tôi và chị Ngọc Dung đến party, chủ nhà mời nhưng anh chị ngại không vào rồi không rõ anh chị đi đâu vào ngày đầu thu lạnh giá, gió thổi ào ào, anh chị là một cặp uyên ương thật đẹp đôi và thật hạnh phúc -  Ðến 4 giờ chiều anh chị trở lại đón chúng tôi khi tiệc chưa tàn, cái tình cảm thiết tha của anh chị NA không thể nào quên được. Chúng tôi chào từ giã mọi người trong khi tiếng ca hát ngâm nga vẫn còn đang vang vọng trong căn nhà ấm cúng – Chúng tôi hẹn gặp lại ông bà chủ gia và quan khách vào trưa ngày 4/10/09 là ngày chính cho buổi Văn Hóa Thu Tao Ngộ do nhà thơ Ðỗ Bình cùng quý anh chị tổ chức.

Ðường phố Paris chật và thường bị kẹt xe, hai chiếc xe hơi của chúng tôi bị kẹt cứng trên đường đến tham quan nhà thờ Sacre’- Coeur - Chị Thúy Hằng chở anh Ðỗ Bình, anh Vũ Hối, anh Nguyễn Thùy – Anh Thanh chở 3 chúng tôi - người dân Paris có cách sống không giống dân Mỹ, mà cách sống lại giống dân Việt Nam, họ thường đi bộ đông đúc ngoài đường, ban đêm tấp nập trong các quán cà phê, quán ăn đến khuya vẫn chưa tàn, khiến tôi liên tưởng đến quê hương và thấy lòng nao nao một niềm thương nhớ quê cha đất tổ, người dân Tây nơi đây họ sống rất nhàn hạ thoải mái thì giờ tuy rằng vật giá nơi đây rất đắt đỏ, tôi nhớ mãi đêm đầu tiên chị Thy Như dẫn chúng tôi đi bộ trên đường phố Paris về đêm, đi mãi đi mãi thật xa gặp các người khách nghệ sĩ Pháp chúng tôi cùng nhập vào ca hát líu lo giữa lộ về khuya, vui thật là vui … Thế rồi tất cả 9 người cùng mỏi chân quá, bảo chị Thy Như cho trở về thì mới hay không thể nào… vì quá xa đành dẫn nhau đi thêm một quảng nữa để đển trạm xe bus – Chân cẳng rã rời, gặp được xe bus trờ đến cả bọn mừng như bắt được vàng vội vã lên xe và xe chạy mãi vẫn chưa đến Hotel, nếu đi bộ trở về chắc là chết sướng hơn phải không đoàn tham quan đi bộ của chúng ta ??? Ở đây không có xe hơi tầm cỡ lớn và dài vì parking rất chật, theo cách nói của người dân bên Pháp thì xe hơi nào muốn vào Parking đậu đều phải tông đằng trước rồi tông đằng sau ầm ầm mới vào được, xe nào cũng mang dấu tích đầu và đuôi xe bởi thật sự khi chúng tôi vào chỗ đậu gian nan vô cùng, vào đã khó mà khi ra càng khó hơn, đành phải đụng cộp cộp vào đầu đuôi các xe khác thôi – Mà cũng lạ, chẳng có ai chạy ra complain hoặc cảnh sát đến phạt gì cả - Tất cả tự nhiên như chẳng có gì xảy ra trong khi chúng tôi ngồi trên xe run cầm cập bởi xứ Mỹ mà như thế là bị gọi Police làm report ngay để lãnh phạt mấy trăm đô rồi đấy !

Chiều hôm sau xe bus 50 chỗ ngồi đến đón chúng tôi tại khách sạn, một Tour đi chơi dòng sông Seine và ăn nhà hàng Ý quả tình thật vui và hấp dẫn - Chiếc thuyền chở nhóm Ban Tổ Chức và chúng tôi được ưu tiên ngồi phía trước, khách trên tàu ra ngồi phía sau  – Sông nước nhịp nhàng khiến lòng người lắng dịu, êm ả vô tư… Ði ngang chỗ công nương Diana tử nạn, tôi thấy ngậm ngùi thương xót một công nương đầy lòng từ ái sớm bạc phần – Ði tới đoạn nào là nhà biên khảo Lê Mộng Nguyên và nhà thơ Ðỗ Bình phân tích giảng giãi cho đoàn chúng tôi từng chi tiết về lịch sử các di tích thật là hấp dẫn cho chúng tôi hiểu biết thêm về những câu chuyện xa xưa huyền bí của nước Pháp - Những tấm ảnh chụp trên tàu sẽ là những kỷ niệm mang về xứ Hoa Kỳ cho chúng tôi niềm tự hào đã được tham quan Kinh Ðô ánh sáng bởi thật tình có biết bao người cư ngụ ở Mỹ thật lâu vẫn chưa đến Paris lần nào cả. Riêng bản thân tôi rất nghèo, nay làm mai off nhưng may mắn nhờ vào duyên văn nghệ mà có dịp đi đây đi đó – Âu cũng là cơ duyên cho mình vậy.

Nhà hàng Clément của Ý, tọa lạc trên đại lộ Champs Élysée nổi tiếng sang trọng bậc nhì, ba của Paris cho chúng tôi những món ăn lạ miệng, hấp dẫn du khách bốn phương đến với nhà hàng – Trên đường trở về khách sạn, xe dừng lại bên góc tháp Eiffel, tài xế rất tinh, 5 phút sau đèn tháp Eiffel bật sáng chiếu rực lên liên hồi, đẹp và ngoạn mục vô cùng khi chúng tôi ở cận kề bên chân tháp – Mãi mê với những vĩ đại và đồ sộ thắng cảnh lịch sử của nước Pháp, đoàn chúng tôi đã tham quan tháp Eiffel, nhà thờ Notre Dame, nhà thờ Sacre’- Coeur, Opera Garnier, La Conciergerie , vườn Luxembourg (Lục Xâm Bảo) … và nhiều di tích nữa mà tôi không thể nhớ hết…

 

Ngày chính thức đã đến, quan khách chật ních cả hội trường, toàn những thành phần chọn lọc :  Tôi nhìn thấy Giáo Sư Bùi Sĩ Thành gần 90 tuổi mang theo mình cả bình dưỡng khí đến tham dự mà lòng tôi nao nao xúc động trước tấm lòng yêu văn hóa Việt Nam vô bờ của Giáo Sư, vô cùng trân quý và cảm tạ sự hiện diện của ông - Giáo Sư Thái Hạc Oanh đến tham dự trên chiếc xe lăn có người đẩy, ôi nhìn cụ bà năm nay đã ngoài 90 mà vẫn yêu ngôn ngữ VN đến thế, xin ghi sâu cái tình văn học cao quý mà quý cụ đã dành cho đàn con cháu hậu sinh này - Bác Sĩ Phạm Hữu Trác, đại diện cộng đồng Canada và hải ngoại cũng đã nhín thì giờ quý báu đến chung vui, nhà văn Hồ Trường An vào hội trường với chiếc xe lăn do anh Bernard đẩy xe, trên tay cầm một khúc bánh mì và một hộp nhỏ đưa tận tay tôi - Cảm động xiết bao khi tôi mở ra thấy một thỏi son hồng rất đẹp – Tình văn hữu cao cả làm sao, xin chân thành ghi nhận tình cảm trân quý anh đã dành cho tôi. Từ cách xa trên 200 cây số, anh An và anh Bernal lái xe dìu dắt nhau đến với Chiều Tao Ngộ, xuống tầng dưới nhà thờ với chiếc xe lăn sẽ trở ngại vô cùng vậy mà anh và Bernard vẫn có mặt đúng giờ, thật tôi nhìn anh An và anh Bernal mà lòng cảm xúc dâng tràn… 

Còn nhiều lắm những niềm vui bất ngờ đến với tôi, nhạc sĩ Nguyễn Đình Tuấn tìm tôi để gửi bản nhạc mà anh đã phổ gần 10 năm nay khi tôi đến Paris năm 2002, bài thơ Rừng Thu Xưa Vẫn Nhớ đã làm cảm xúc và anh đã phổ nhạc chờ ngày gặp giao cho tôi, chương trình truyền thông văn hóa Việt do anh Huỳnh Tâm phụ trách mời tôi đến phỏng vấn, vui làm sao khi gặp lại anh Huỳnh Tâm, anh Đình Tuấn và chị Yến của truyền hình TVV, bài thơ phổ nhạc đã được tác giả hát và bài thơ mùa Thu cũng được ngâm trong chương trình phỏng vấn dài trên 30 phút – Xin đa tạ những chân tình đã dành cho tôi trong phút giây hạnh ngộ.

Buổi Thu Tao Ngộ thân tình và trang trọng, quý nhân sĩ thương mến BTC đã đến rất đông, được biết ngày 4/10 có đến mấy hội đoàn tổ chức, anh Ðỗ Bình rất lo lắng số quan khách sẽ bị chia nhiều nơi nhưng thật không ngờ, cái hội trường của nhà thờ nằm khuất và sâu dưới mấy tầng vẫn có những tâm hồn đồng điệu, yêu chữ nghĩa văn chương Việt Nam nên đến chung vui ngày họp mặt : ÔB Phan Khắc Tường chủ tịch cộng đồng người Việt tại Paris, nhìn thấy sự điềm đạm và mẫu mực qua tư cách, tự nhiên tôi thấy gần gủi và trân quý ông bà Chủ tịch thật nhiều - Nhà văn Tô Vũ đến với hai chiếc gậy trong hai tay, mái tóc bạc trắng, lưng đã khòm với tuổi đời chồng chất, nhưng tâm hồn ông vẫn trẻ và yêu đời, luôn nở nụ cười trên môi chào mừng xiết tay thật chặt chứng tỏ cả tấm lòng bao la ông dành cho nhóm trẻ chúng tôi -  nhạc sĩ Lê Trạch Lựu, đôi chân đi khập khiểng vì tai nạn gì thì tôi không được rõ nhưng niềm tâm cảm dạt dào vẫn hiện rõ trong đôi mắt khi anh tiếp xúc với đoàn chúng tôi – Tôi được dịp gặp gỡ anh chị tiến sĩ Võ Hùng Anh, anh thì cao lớn, chị thì thấp nhỏ nhưng dường như họ là một cặp uyên ương không rời nhau gang tấc - Một nhà Ðiêu Khắc Gia nổi tiếng của Paris, bà Anh Trần cũng đã đến chung vui với chiều Thu Tao Ngộ,  Bác Sĩ Nguyễn Bá Hậu, ôi đẹp thay một tâm hồn lương y yêu văn hóa Việt Nam, ông dành bao nhiêu thời gian có được sáng tác thơ văn nhạc để cống hiến cho đời niềm tự hào của một con người làm kinh tế vẫn không bỏ quên ngôn ngữ mẹ đẻ, xin cảm ơn Bác Sĩ đã cùng Bác sĩ Nguyễn Hoàng Việt tận tình giúp anh Ðoàn Phú Lạc với cái chân gout hành hạ và xin cảm ơn B/S đã ưu ái tặng NA 2 cuốn Hoa Tâm và Tha Hương với bút hiệu Phương Du - ÔB Bác Sĩ Huỳnh Trung Nhì  quả là đôi nhân tình cao tuổi đẹp đôi mà NA đã được gặp và chuyện trò tại nhà chị Ðỗ Quyên, hôm nay ông bà vẫn dành thời giờ quý báu đến chung vui, thật vô cùng cảm kích - Nữ ca sĩ Ðỗ Quyên, tiếng hát vang vọng cả hội trường, Opéra là loại nhạc cổ nhưng rất thịnh với giới thượng lưu nhàn nhã, trên sân khấu trông bà như một nữ ca sĩ đặc thù, chuyên nghiệp nhưng ai biết được trong gia đình bà là một người nội trợ xuất chúng, buổi party hôm chúng tôi được mời đến do một tay bà nấu nướng khoãn đãi trên 60 thực khách, tôi thầm phục một người phụ nữ tài năng ngoài xã hội và giỏi giang cả trong gia đình…

Cộng đồng Paris thể hiện cho tình người Việt lưu vong thắm thiết, chúng tôi thừa hiểu tạo được một buổi họp mặt không phải dễ dàng vì người Việt cũng không nhiều, đường xá xe cộ đi lại khó khăn, phần đông phải đi xe Métro vì không có parking đậu xe, vậy mà theo danh sách tôi ghi nhận được từ BTC thì quả thật quý vị đã quá nhiều ưu ái, hiếu khách dành cho đoàn chúng tôi từ xa đến, nói đúng hơn quý anh chị trong BTC đã được nhiều yêu thương từ quý vị nên Chiều Thu Tao Ngộ còn rất nhiều gương mặt thân thương hiện diện như : Luật sư Lương Ngọc Chấn, Tiến sĩ Trần Minh Trâm, Tiến sĩ Nguyễn Văn Hướng ( nhà thơ Hoài Việt) Bà Ðỗ Quyên, ÔB K/S Võ Hoài Nam ( nhà văn Tiểu Tử) nhà văn Âu Dương Trọng Lễ, gặp lại anh Trọng Lễ, quả thật tôi không ngờ, anh trẻ ra và đẹp trai mập mạp hồng hào hơn 7 năm về trước, gặp lại NA mừng quá và cảm ơn anh đã tặng cuốn Quê Hương Và Tình Yêu gồm Thơ Truyện và rất nhiều hình ảnh quê hương gợi cho tôi niềm rạt rào thương nhớ dòng sông quê Mẹ - ÔB G/S Tiến sĩ nhạc sĩ Phạm Ðình Liên vẫn keo sơn gắn bó như thuở nào, nhìn chị Minh Cầm không thể ngờ đã 71 cái xuân xanh, trông chị rất trẻ có lẽ nhờ anh Liên có bí quyết chăm sóc - Giáo sư Như Mai, Giáo sư Phạm thị Nhung, Bác sĩ Vũ Thị Thoa, Tiến sĩ Nguyễn Thị Kim Ðàn, nhà báo Nguyễn bảo Hưng, nhà văn Liều Phong, K/S Nguyễn Xuân Lang, Họa sĩ  Nguyễn Ðức Tăng, Ô Bùi Hữu Tình, Bà Bích Khuê, T/S Huệ Châu, Nguyễn Thanh Vân, Bích Liên, Michel Tùng, Huy Hoàng, Minh Nhật, Minh Mạch, Trần Văn Trung, nhà báo Phạm Hữu, nhà tranh đấu Trần Hồng ( cựu TTK Văn Phòng liên lạc), ÔB B/S Tạ Thanh Minh Chủ tịch Hội Y sĩ Tự Do tại Pháp, Ông Nhất Long, nữ nghệ sĩ Diệu Khánh,  nhà văn nữ Bích Xuân, B/S Phạm Ngọc Tỏa ( Cựu Chủ Tịch Hội Y sĩ VNTD), ÔB B/S Nguyễn Ðương Tịnh hội Hành Thiện, ÔB G/S Bùi Xuân Quang, G/S Nguyễn Ngọc Chân hội Chuyên gia, ÔB tiến sĩ Võ Hùng Anh, B/S Phạm Ðăng Thiện, L/s Dương Minh Châu, K/S Ðỗ Hữu Hứa, Bác Sĩ Nguyễn Hoàng Việt, nhà văn Chu Chi Nam (Liên Ðảng), ÔB Nguyễn Minh Răn ( Chủ tịch văn phòng Liên Đới xã hội), Ô Phạm Văn Ðức( văn phòng Liên lạc quân nhân Âu Châu), Ô Châu Văn Lộc ( Hướng Ðạo VN), Ô Nguyễn Tường Long ( Tổng thư ký Văn phòng Liên lạc các Hội Ðoàn tại Pháp), Ô Lê Minh Triết ( VNQD Ðảng), Ô Lê Văn Tư (Đại Việt QDĐ), B/S Nguyễn Minh Tân (VNQDĐ), B/S Nguyễn Văn Thọ, L/S Trương Hữu Lương, Nữ Sĩ Quỳnh Liên, Nhà thơ Lê Chí Thạnh, anh chị Thanh – Mây Thu, chị Mai Ling, chị Thy Như ..…và tôi tin rằng vẫn còn thiếu sót danh sách quý vị tham dự, xin quý vị niệm tình tha thứ cho. Với một lượng quan khách tham dự hùng hậu và tên tuổi như thế quả là BTC thật tài tình và được nhiều cảm tình từ mọi phía…

Bắt đầu chương trình, nghi lễ Quốc ca VN do anh Nguyễn Hữu Xương điều khiển, tiếp theo là lời chào mừng của Ông Chủ tịch Phan Khắc Tường, Họa Sĩ Nguyễn Ðức Tăng thay mặt BTC gửi lời ngỏ thân tình đến quý quan khách hiện diện, một màn rước đèn Trung Thu do các em nhi đồng trình diễn rất vui mắt, nhà thơ Phương Du  đọc thơ Thu, nhà thơ Hoài Việt đọc thơ Thu…

Ðoàn chúng tôi rất hãnh diện được MC đỗ Bình mời lên trình diện quan khách Paris, hai MC Vân Hải & Ðỗ Bình nhịp nhàng linh động với chương trình tâm tình của các diễn giả Lê Mộng Nguyên, Nguyễn Thùy, Hồ Trường An …Tâm tình Thu Paris và Tâm Hồn nghệ sĩ, T/S Lê Mộng Nguyên tâm cảm gợi lại bao kỷ niệm về mùa Thu làm lòng tôi bồi hồi xúc động, G/S Nguyễn Thùy đôi dòng phân tích về cuốn Món Ăn Theo Bước Di Tản nội dung chất chứa bao nhiêu kỷ niệm trong tâm hồn 13 tác giả trên bước lưu vong, tình yêu Tổ quốc, yêu gia đình mãi trường tồn trong trái tim những tác giả định cư Hoa Kỳ, Đức Quốc và Canada nay không ai còn trẻ nữa, người trẻ nhất trong đoàn cũng đã trên 50 cái xuân xanh - Nhà văn Hồ Trường An lên sân khấu với chiếc xe lăn mà thấy thương làm sao, anh vẫn được ca tụng là điển trai nhất nhì trong nhóm cầm bút, thế mà hôm nay … anh tâm tình đầy xúc cảm và không quên giới thiệu hai cuốn Hoa Vàng & Nam Phong do Ngọc An thực hiện năm 2003 và 2005 với số đông tác giả chọn lọc – Cụ bà Thái Hạc Oanh lụm cụm cùng chiếc xe lăn lên sân khấu góp lời ủng hộ tinh thần văn học, khuyến khích các tài năng trẻ - Ca sĩ Ðỗ Quyên trình bày một trích đoạn Les Voiles Opéra Don Carlos của Verdi với phần đệm dương cầm nữ giáo sư nhạc sĩ người Pháp Nicole Rivière – Nữ Ca sĩ Ambrosio Laurant trình bày ca khúc Serenata của Toselh - Nhà văn Nguyễn thị Ngọc Dung được mời lên giới thiệu tờ tam cá nguyệt Cỏ Thơm mà chị là Chủ nhiệm kiêm Chủ bút tại vùng Hoa Thịnh Ðốn nhiều năm qua,  tiếng đàn tranh thánh thót của Nữ G/S Âm nhạc Nguyễn Thanh Vân trình bày bài Tương Tư Ngự đã làm hội trường im phăng phắc lắng nghe như đọng từng nốt đàn vào tâm khảm, dìu dặt mà trầm lắng xốn xao…Khi NA lên ngâm bài thơ Mùa Thu Trên Ðất Nước Tôi đã được tiếng đàn tranh của chị Thanh Vân và tiếng sáo trúc của anh Trần Tam Nguyên yểm trợ nên tăng thêm phần hồn cho bài thơ nói về mùa Thu của ba miền Nam Trung Bắc đã được quan khách lắng nghe và chia xẻ nhiệt tình – Tiếp theo là phần giới thiệu tác phẩm của nhà văn Âu Dương Trọng Lễ, nhà văn nữ Trúc Giang do các nhà văn Nguyễn Xuân Lang, nhà thơ Quyện Tâm và nhà báo Tô Vũ nhận định – Sau đó là bài nói chuyện của G/S Phạm thị Nhung về Giai thoại cuộc tình lãng mạn của thi sĩ Vũ Hoàng Chương cùng người đẹp Tố Uyên đầy say mê và cảm động – Xen kẻ chương trình là phần độc tấu Guitar của N/S Phạm Ðình Liên, Paris trong thi ca của G/S Từ Trì, Người Tình Trong Âm Nhạc của N/S Lê Trạch Lựu, nhà báo Nguyễn Bảo Hưng với chủ đề : Sự Huyền Diệu Của Tiếng Việt, Ca sĩ Thúy Hằng trình bày bản nhạc Sương Thu, giọng trầm buồn sâu lắng làm lắng đọng bao tâm hồn yêu nghệ thuật nước nhà, và còn nhiều lắm ca sĩ Minh Cầm, Minh Nhật, Bích Liên, Ngọc Châu…lên trình diễn những bài ca toàn về mùa thu nên buổi Thu Tao Ngộ thật hoàn toàn có ý nghĩa sâu xa và khó quên – Nhà văn nữ Trúc Giang lên sân khấu góp ý tưởng và kể lại lập trường đấu tranh sôi nổi của người dân nước Đức - Chúng tôi rất tiếc là thời gian không cho phép và chương trình đã quá dài chứ nếu còn thời gian thì các nhà thơ nhà văn của chúng tôi tuy cầm bút nhưng cũng là những ca sĩ, nghệ sĩ có hạng của  Hoa Kỳ và Canada, Ðức Quốc sẽ lên cống hiến tài năng với quý vị, thôi xin hẹn vào một dịp khác vậy, nhưng đâu dễ gì quý vị ơi, nên rất tiếc và rất tiếc…Phần văn nghệ hào hứng nên hấp dẫn quan khách ngồi lại đến giờ phút chót - Miền đất Paris theo tôi biết thì rất khó khăn tụ họp nhưng buổi tổ chức Thu Tao Ngộ đã quy tụ nhiều gương mặt sáng chói của cộng đồng Paris chứng tỏ BTC có tầm cỡ và tình cảm, tình đồng hương thâm sâu đậm đà như thế nào rồi. Một lần nữa xin cảm tạ anh chị Ðỗ Bình và quý anh chị trong BTC thật nhiều. Cảm tạ quý quan khách đã dành thì giờ quý báu đến chung vui với chúng tôi, nhất là các vị phải dùng xe lăn, mang theo cả bình dưỡng khí và các vị thật cao tuổi - Cảm động biết chừng nào với tấm lòng yêu văn hóa Việt Nam của quý vị -  Cảm ơn chị Bích Xuân đã dành cho 4 người chúng tôi: anh chị Ðoàn Phú Lạc – Chu Kim Oanh – Phong Thu và Ngọc An  những tình cảm thật đẹp khi đến trú ngụ trong “tòa lâu đài cổ” và những lời tâm tình của hai người độc thân BX- NA nên đã phải thức trắng đêm không ngủ, cảm ơn chị đã tăng mình CD nhạc do chính chị hát …Ðêm cuối cùng để từ giã Paris, NA còn được nhân duyên với chị Mai Ling, về ngủ với chị, một căn phòng dành cho người cao niên, ấm cúng và sạch đẹp với cách trang trí thẩm mỹ - Tôi đã được nghe qua tâm tình thương đau của đời chị và một quyết định về VN sống những ngày còn lại với viện dưỡng lão dù tại nước Pháp chị vẫn còn có ba người con, cái tình người Việt Nam cao đẹp và trường tồn trong xương tủy đến khi gần kề cát bụi vẫn muốn gửi nắm xương tàn trên quê hương Mẹ - Chị Mai Ling rất giỏi về Pháp ngữ, cuốn sách chị tặng tôi mang tựa đề: Le Sixième Sens De La “ Petite Souris” dày 338 trang hoàn toàn bằng Pháp ngữ, rất cảm ơn chị - Cảm ơn chân tình của anh chị Thanh- Mây Thu…Cảm ơn nhà văn Hồ Trường An đã tặng NA rất nhiều sách của anh : Thắp Nắng Bên Trời, Giữa Đất Trời Giao Hưởng, Những Đóa Hoa Nở Muộn, Truyền Kỳ Trên Quê Nam, Giai Thoại Văn Chương, Trở Lại Bến Thùy Dương, Trăng Xanh Bên Trời Huế, Vườn Cau Quê Ngoại, nhà thơ Ðỗ Bình tăng NA cuốn thơ mang tựa đề thật hấp dẫn “ Mùa Xưa Vỗ Cánh” nhà văn Nguyễn Văn Nhiệm với cuốn Ðường Vào Triết Học Việt Nam dày 486 trang với bao công phu thực hiện -  nhà văn nữ Tiểu Thu với truyện ngắn Tiếng Hót Vành Khuyên líu lo êm ả và dễ thương không khác gì tác giả - Cảm ơn hai CD của chị Minh Cầm, tuy bận rộn nhưng CD của chị và Bích Xuân NA đã nghe và rất thích – Về Cali NA còn nhận được cuốn Hoa Liên Kiều tác giả Vũ Nam gửi tặng, chỉ mới nghe tên cuốn sách là người đọc phải tò mò rồi đấy, cảm ơn Vũ Nam nhiều - Những cuốn văn thơ quý anh chị tặng sẽ là bầu bạn gối đầu giường mỗi đêm trước khi NA đi ngủ - Cảm ơn G/S Nguyễn Ngọc Chân đã hướng dẫn và giảng thích tỉ mỉ từng chi tiết lịch sử cho đoàn tham quan chúng tôi, rõ ràng ông có bộ óc không khác gì tự điển sống, quý anh chị Hải Yến, Minh Nhật, Mai Ling, Thy Như …tất cả quý vị đã bỏ nhiều thì giờ quý báu đưa đoàn chúng tôi tham quan thắng cảnh Paris, cảm ơn chị Minh Cầm và Chu Kim Oanh đãi một buổi ăn tối tại Phở Hòa trước khi rời Paris, xứ thần tiên về thắng cảnh. Chắc chắn bài viết này còn rất nhiều thiếu sót , bởi tôi từ phương xa đến không thể am tường, xin quý vị rộng lượng đừng chấp nhất, xin ơn trên ban cho tất cả đồng hương tại nước Pháp an lành hạnh phúc. Kính chúc quý vị cao niên của miền kinh đô ánh sáng Paris sống trường thọ, quý vị đang mang bệnh hoạn tật nguyền sớm trở thành lành mạnh để có ngày NA trở lại Paris còn được gặp gỡ hàn huyên cùng  tất cả quý vị…

Chiều Văn Hóa Thu Tao Ngộ tại Paris đã được ghi lại từng chi tiết, thực hiện thành những cuốn DVD thật đẹp qua các anh Ðoàn Phú Lạc, B/S Phan Văn Thành và anh Duy An Ðông, xin cảm ơn các anh thật nhiều - Về phần chụp ảnh thì dường như ai cũng mang theo máy ảnh, do đó buổi du lịch Paris quả tình không uổng phí và vô cùng ý nghĩa cho một ngày đầu thu tình thơ văn kết tụ.

 

Rồi tất cả đã trở lại bình thường, nhưng dư âm vẫn còn vang vọng, trời mùa thu Cali buồn não nuột, những chiếc lá vàng rơi lả tả, gợi lòng ta nỗi ngao ngán cho một kiếp người phù du, lá vàng rồi lá rụng …trời mùa thu mang sắc màu u ám nhưng người thơ lại thích mùa thu, nó gợi trong lòng những cảm hứng mông lung, u uẩn, tiếc nhớ, bâng khuâng…

 

From : Nhu Nguyen* Ba Tran
 
Sự khác nhau giữa con Lợn và con Heo

- Con Lợn sinh ở miền Bắc - Con Heo sinh ở miền Nam. Cả hai đều bị Cán bộ lãnh đạo kì thị nặng lắm vì lúc nhăm nhi thì quan lớn chỉ khoái món cháo gà cháo vịt, còn cháo heo, cháo lợn nghe có vẽ đồ ăn cho bọn dơ bẩn ở trong chuồng!

- Miền Bắc không heo nhưng lại thích "nói toạc móng heo" - Miền Nam không thấy lợn lại ưa dùng "bánh da lợn"

- Miền Bắc có lợn sề, lợn nái, lợn giống, lợn cấn, lợn sữa, lợn choai, lợn tháu, lợn ỷ - Miền Nam có heo nhà, heo ruộng, heo bông, heo lang, heo cỏ, heo bò, heo đen, heo nọc, heo hạch, heo nái, heo nưa, heo lứa, heo mọi

- Con Lợn ăn Ngô - Con Heo ăn Bắp.

- Da Lợn làm bánh da Lợn - Da Heo khô dùng nấu lẩu.

- Con Lợn đóng phim thiếu nhi "Hiệp sĩ lợn" - Con Heo đóng phim người lớn "Phim con Heo"

- Phim con lợn chỉ cách chăn nuôi sinh sản cho nhi đồng - Phim con heo cũng cho thấy cảnh sinh sản nhưng lại cấm nhi đồng!

- Miền Bắc trách cô kia "béo như lợn" - Miền Nam quở chị nọ "mập như heo"

- Miền Bắc xỏ đàn ông háo sắc là lợn nọc - Miền Nam bảo đàn bà lang chạ là heo nái

-Con Lợn từ miền Bắc xuống miền Nam bị hóa kiếp thành con Heo cũng có điển tích đàng hoàng: "Paulus Huỳnh Tịnh Của là một học giả người miền Nam, trong Đại Nam Quốc Âm Tự Vị, ông đã giải nghĩa Lợn là con Heo, là giống lục súc béo hơn hết. Đúng như con lợn tự khoe: “Nội trong hàng lục súc với nhau, Ai sánh đặng mình heo béo tốt?” (LSTC).
Đọc Việt sử, ta thấy người miền Nam phần lớn là những di dân từ miền Trung tràn xuống, tiếng nói của họ nặng, khi phải bẩm trình với quan lớn, họ lại phát âm thành “quan lợn”. Quan cho là vô phép nên sai lính lấy hèo phạt, ai bẩm “quan lợn” là phải đòn 10 hèo..
 
-Nhiều người bị phạt hèo như vậy, nên khi thấy con lợn họ hình dung ngay ra những cây hèo vút vào mông họ, họ bèn mỉa mai gọi con lợn là “con hèo”. Rồi để khỏi lầm lẫn con lợn với cây gậy quái ác ấy, họ bớt đi dấu huyền, còn lại là con heo. Con lợn từ miền Bắc đi xuống miền Nam thành con heo là như thế.

-Chế độ ăn uống của gia đình Lợn-Heo bên VN hiện giờ cũng khác biệt . Quan vẹm Lợn được độc quyền tham nhũng, ô dù, đi xe hơi ở nhà lầu, ăn toàn bào ngư vi cá . Còn đàn heo dân chỉ có cám xú, thức ăn dư thừa, nói chung là đồ ăn rất súc vật ! .../

Vô Danh Thị/VN.
Tôi du học Tây về! Câu đơn giản thế nhưng lanh lảnh như tiếng chuông mới đúc. Chữ “Tây” không chính xác về địa lý nhưng chuẩn xác về sự phân chia cấp bậc cũng như cái nhìn trong xã hội. Có điều tôi chỉ đi “Tây” Nga về chứ không “Tây” Mỹ, “Tây” Úc hay “Tây” Đức, Pháp... Cái “thiệt thòi” hôm nay là “ưu đãi” trước kia của Bộ đại học dành cho tôi. Chả gì nước Nga cũng “ông anh cả” của Việt nam – “nước cộng hòa thứ 16 của Liên xô”. Tôi là kỹ sư kinh tế ở Nga về. Nghe không vang như câu trên. Phải thôi.
Kinh tế Nga chục năm nay lu mu, chả ra “kế hoạch quốc gia”, chả ra “kinh tế thị trường”. Sách vở là phương tiện cãi nhau của các nhà “đổi mới”. Năm năm đèn sách nhét thứ đó vào đầu không ngớ ngẩn là may. Tôi mang chiếc bằng đi xin việc. Đầu tiên tôi mua báo, nghiên cứu “tuyển người”, đánh dấu xanh đỏ những chỗ “khả thi” và bắt đầu gọi điện. Nhà có điện thoại lợi đủ đường. Tuy nhiên, mỗi lần “bắt” được giọng đầu dây kia, hiện tượng này chiếm 30% số lần gọi, mẹ và bà chị dâu đều “ý tứ” xem đồng hồ. Nào tôi có ham “nấu cháo điện thoại” mà tại phí điện thoại “cấu” vào đồng lương gớm quá. Tôi đi Tây, tưởng “kinh tế” cho gia đình mấy năm sinh viên. Nào đâu đúng thời kỳ khó khăn. Việt nam qua thời “tem phiếu” từ lâu mà nước Nga bắt đầu “talon”*. Tháng 2 kg đường, 7 lạng thịt, 2 chai vôtka là tiêu chuẩn sinh viên! “Talon” đường, rượu tạm đủ còn thịt thiếu nặng. Ra chợ, có đấy, nhưng học bổng eo hẹp.
Chẳng nhẽ để con gái chết đói ở đất nước Xã hội chủ nghĩa, mẹ tôi đành tiếp viện. Năm năm “hạch toán” ra chắc cũng lõm của mẹ tôi ối. Biết thân, biết phận, về nước tôi không dám làm mình, làm mẩy “quen ở Tây” thế nọ, thế kia. Chỉ duy nhất cái “màn tra tấn” 6 giờ sáng bị khua bằng đủ âm thanh “nội” “ngoại” là tôi “choáng” hẳn.. “Nội” là tiếng mẹ tôi mở cửa sắt đi tập thể dục, chị dâu tranh thủ sáng có nước bơm giặt giũ. Xô chậu “duyệt binh” xủng xoảng ra trữ nước dùng trong ngày. “Ngoại” là tiếng rao bán. Từ “mỳ nóng”, “bánh cuốn”, “xôi” các loại đến gạo tẻ, gạo nếp “tên tuổi” nghe như tiếng Thổ, hoặc mắm muối kèm mùi khó tả... Điên nhất là ông mãnh “mỳ nóng” sáng nào cũng như “đồng hồ Tây”. Nó đứng dưới cửa sổ tôi gào “mì nóng” lanh lỏi, kết thúc bằng chữ “ròn”. Chao ôi, khâm phục độ nẩy của lưỡi nó. Đồ rằng, cả miền Bắc có mình nó biết phát âm chữ R! Không trốn được những âm thanh đó, tôi chúi đầu vào đống chăn chịu đựng qua “cơn bĩ cực”. Nhưng giờ “thái lai” đến là lúc mẹ tôi đi tập thể dục về. Nhìn con gái còn “giương đò”, bà lại ca “dậy sớm có lợi cho sức khỏe” là lá la... Thôi thà dậy béng cho xong. Chuyện xin việc không thể gọi điện thoại. Tôi đã qua bài học thứ nhất khi tổng kết thông tin qua điện thoại là con số 0 tròn trĩnh. Mấy người trực điện thoại hoặc nhấm nhẳng hoặc chẳng trả lời câu nào cho ra hồn. Tôi mò tới “Trung tâm giới thiệu việc làm” và thấy ngay mình là con ngớ ngẩn. Vừa lộ “tốt nghiệp ở Nga về”, họ hỏi ngay: - Sao không ở lại, về làm gì? - Làm việc. - Việc gì mà làm? Tôi trố mắt nhìn họ, thầm điểm lại xem mình có vào nhầm chỗ. - Ở đây không giới thiệu việc à? Sao ngoài kia cả chục người làm hồ sơ? - Họ làm hồ sơ xin đi ra nước ngoài lao động, làm ăn. Đi Hàn quốc, Libi, Iran... có cả đi Nga đấy. Cô có muốn... Tôi xua tay cám ơn rồi chuồn thẳng ra cổng. Bài học thứ hai. Tránh lai vãng ở “Trung tâm giới thiệu mờ ám”. Không khéo bị lẫn vào hàng ngũ các cô gái “sính” chồng Đài Loan. Sau hai bài học, 50% nhiệt tình “phục vụ đất nước” đã đi tong.
Tôi chuyển sang “xu hướng” nghe ngóng chứ không đâm đầu làm theo báo nữa. Người thân mong ngóng tôi về sau những năm xa cách, qua 5 tháng, tình cảm cũng vơi đi. Đến mẹ tôi còn sốt ruột khi thấy con gái thất nghiệp nằm chỏng gọng ở nhà. Bà rỉ rả “nhàn cư vi rồi đấy con ạ”. Đúng quá, nhàn đến “rách việc” đây. Sáng chiều cơm nước. Từ ngày tôi về, tự dưng “Osin” về quê. Chả hiểu bà chị dâu tốt nghiệp khoa kinh tế ở đâu mà giỏi tính thế. Tôi hậm hực cũng chịu, nhăn nhó mẹ tôi chả “hát” nửa tiếng đến ong thủ mất. Bạn bè, đứa có việc đi cả ngày, đứa chưa có việc lại có người yêu, chồng con. Tôi trơ thổ địa, chẳng nhẽ trách ông Trời. May còn dăm ba đứa “lơ lửng giữa trời”. Tối tối tôi xách xe chạy qua nhà chúng tán gẫu, chia xẻ “mánh khóe sống đời”. Tôi hiểu giờ người ta xin việc là xin vào chỗ có “mầu”.. “Mầu” là bổng lộc. Khoản này không thể có ngay khi mới làm mà phải nhích lên “lão làng”. Không phải ai cũng nhấp nhổm lên được. Chỉ những “tinh hoa” thôi. “Mầu” nữa là “mầu đi Tây” theo suất “nâng cao”. Tụi bạn tôi may mắn có việc thấy chí tiến thủ của chúng nhuộm sắc “hướng ngoại”. Chúng cong mông theo các lớp tiếng Anh, tiếng Pháp như lũ “sống gấp”, xem ngoại ngữ là cái “cánh” mang chúng ra bầu trời tự do. Sau mấy tháng “thất nghiệp” từ một con “Nga ngố” tôi kết hợp tính nói thẳng, nói thật của Tây với ngoa ngoắt của mấy bà hàng rau, hàng thịt mà mỗi ngày hai lần tôi nhẵn mặt thành một dạng “củ chuối” mà mẹ tôi không chấp nhận được. Bạn bè bầu tôi là “huấn luyện viên phụ huynh” tầm cỡ. Từ chỗ mẹ tôi muốn lấy lại hình ảnh đứa con gái út thùy mị của trước ngày đi Tây, chuyển sang tôi “biến” bà phải chấp nhận triết lý “cái gì cũng có thể với con gái mình”, thậm chí là cướp biển! Một kết quả đôi bên cùng có lợi.. Tôi được tự do, mẹ tôi khỏi thấp thỏm khi khuya khoắt. Nhưng một cái lợi nữa mà tôi chưa lường được.
Tình trạng “bụi đời” của tôi khủng bố tinh thần cả nhà nên họ huy động toàn bộ các mối quen biết họ hàng từ “bắn đại bác” đến “phi dao” để tìm việc cho tôi. Vào một bữa cơm chiều, ông anh trai yêu quý thông báo một tin quan trọng rằng ông giám đốc, bạn cũ hồi phổ thông, dù mới tìm lại nhưng có nhiều duyên nợ, nhận tôi vào công ty ông ta. Mà đó là công ty nhà nước trăm phần trăm, thuộc Bộ khoa học và Công nghệ môi trường cơ mà. Cả nhà xôn xao, khởi sắc. Tôi cũng hí hửng như sắp thành “ông nọ, bà kia”. Thêm bài học thứ ba. Muốn xin được việc phải quen biết. Tổng quát, muốn được bất kỳ việc gì đều phải có “quan hệ”. Cứ kiểm chứng bằng những buổi tôi “đánh quả” nhà bạn bè là biết. Chị dâu hay mẹ tôi đi chợ, y rằng bọn bán hàng nó giúi cho rau già, bí xơ, thịt dai nhoách. Không có “quan hệ khách hàng thường xuyên” tôi xây dựng mấy tháng nay làm sao có đồ ăn ngon. Tôi giờ ra chợ mua cả tuần không trả tiền là cứ vô tư. Quen thế, không chừng khi nào cưới, tôi phát đại cho chúng thiếp mời cũng chẳng có gì muối mặt hết! Ông anh giục tôi tới Bộ Giáo dục và Đào tạo xin giấy chứng nhận tốt nghiệp làm hồ sơ. Tôi ngoạc mồm cãi “bằng sờ sờ ra còn chứng nhận, chứng nhiếc gì” liền bị cả nhà xúm vào sỉ vả ác liệt. Mỗi người một giọng lên lớp hòng dẹp cái thói “ngông nghênh” của tôi. Mười giờ sáng tôi có mặt ở cổng Bộ Giáo dục và Đào tạo. “Mười năm trồng cây, trăm năm trồng người” có khác, nhà cửa của Bộ đàng hoàng, khang trang. Khu vườn thênh thang giữa thủ đô tấc đất, tấc vàng nhìn sướng mắt. Tôi tiến đến khu nhà 5 tầng, bắt đầu một chuỗi những “xin lỗi chú”, “xin lỗi cô” và cuộc “việt dã” theo cầu thang. Giờ tôi mới biết người Việt nam nào có tính “nhúng mũi” vào chuyện người khác. Tất cả các câu hỏi của tôi đều được trả lời u ơ “không rõ”, “hình như”. Tôi khùng người vì leo thang nhưng ngộ ra vì sao mẹ tôi về hưu rồi còn tập chạy(!).
Cuối cùng tôi cũng mò ra phòng phụ trách lưu học sinh tốt nghiệp. Tôi gõ cửa dõng dạc, bước vào sau tiếng hừm.. Tôi chào lịch sự dù chỉ nhận lại chiếc gật hay lay động cơ cổ. - Cô cần gì?
Một trong hai người đàn ông đang đọc báo hất hàm hỏi.
   - Thưa, cháu xin chứng nhận tốt nghiệp để làm hồ sơ xin việc.
   - Về bao giờ?
   - Dạ, gần một năm.
   - Sao giờ mới lên đây?
   - Dạ... chẳng ai bảo cháu phải lên ngay cả.
   - Cô này vô tổ chức, nguyên tắc về nước phải báo cáo ngay, còn chờ ai bảo. Bị mắng “ngứa tai” lắm nhưng bài học cả nhà dạy hôm qua còn nguyên nên tôi im như hến. Tôi rút bằng, sổ điểm cùng giấy sứ quán cấp trình ông ta. Ông ta cầm tấm bằng, không đọc mà lật qua, lật lại. Lật chán ông quay nhìn tôi.. Nhìn như đánh giá mặt hàng, không khác gì tôi chọn cá. Thậm chí còn bĩu môi. Tôi nghĩ, ông này mua cá mà “thể hiện” thế, bọn hàng cá chửi cho tanh người. Nghĩ gì thì nghĩ tôi vẫn làm mặt khép nép. Chợt ông ta ném bẹt cả bằng lẫn giấy tờ của tôi xuống bàn, hỏi gọn lỏn:
   - Học gì? Ở đâu?
   - Dạ kinh tế, trường Plekhanov ở Matxcơva.
   - Học từ năm nào? Tốt nghiệp năm nào?
   - Dạ... những điều đó có cả trong bằng rồi, sao chú còn hỏi.
   - Tôi hỏi là việc của tôi. Cô không trả lời được phải không?
Ông ta ngẩng nhìn tôi mãn nguyện. Chả hiểu ông ta phát minh được cái quái gì từ mấy câu hỏi trẻ con đó mà mắt ông chợt ánh lên ranh mãnh.
   - Cô học hành cái gì. Sang chỉ lo đi buôn, bằng thì mua.
Tôi há hốc mồm còn chưa tin ông ta đang “vu cáo” mình. Ông ta dồn tiếp:  - Cô nói tôi nghe, bằng này cô mua bao nhiêu?
Đến nước này tôi chịu hết nổi. Bao kinh nghiệm cãi nhau với mấy bà ngoài chợ chợt loang loáng trở về. Tôi vênh mặt không kém ông ta, mắt cũng “đèn pha ôtô” xoáy áp đảo:
   - Chú nói bằng này giả? Chú nói bằng này mua? Nghĩa là bảng điểm cũng giả, giấy chứng nhận của chú trưởng phòng Lưu học sinh Matxcơva cũng mua nốt. Vậy chú làm ơn ghi cho cháu mấy chữ vào đây. Tiện ký và đóng dấu luôn cho cháu. “Nói có sách, mách có chứng”, mai kia có người sang Matxcơva, cháu kiểm chứng lời chú. Vừa nói tôi vừa rút xoạch tờ giấy và cây bút đặt trước mặt ông ta. Ông ta đứng bật dậy, há hốc mồm chẳng khác gì tôi lúc trước, lắp bắp:
   - Cô... cô ăn nói với tôi thế hả. Giọng lưỡi con buôn...
   - Chú nhìn người như thần. Cháu học kinh tế chú nói đi buôn. Bằng chú lật qua mà biết giả, thật kém gì người buôn “xanh”... Ông ta đập bàn đánh rầm:
   - Cô tưởng đây là chợ, cô phát biểu vô tổ chức... biết đây là đâu không?
   Tôi suýt nữa cũng học bà bán thịt bò kèm 70% thịt trâu ngoài chợ chống tay vô hông, “quạc” lại:
  - Cháu biết... thì chỉ có chợ mới nói “giả, thật, giá bao nhiêu” chứ.
Mặt ông ta đỏ rần như người có triệu chứng huyết áp “quá tải”. Tôi trót “cưỡi lưng hổ”, tự biết không đường lui.
Cuộc đấu khẩu sẽ đến đâu nếu không có tiếng cười của người đàn ông thứ hai trong phòng. Cả hai “đối thủ” cùng dồn mắt sang ông ta. Người đàn ông chậm rãi tới bên tôi. Nét mặt hòa nhã nhưng mắt giấu vẻ khoái chí sau cặp kính.
   - Cháu nói với chú Đạo thế là không được. Chú Đạo người lớn chẳng chấp cháu “trẻ người, non dạ” làm gì. Đứa nào mới đi Tây về chẳng thế. Đưa bộ copy đây chú vào sổ. Chiều mai lên lấy giấy ở phòng 32. Thôi, chưa xin lỗi chú Đạo còn chờ gì?  Nghe vậy là tôi đủ “thông minh” hiểu ý. Một trọng tài kinh nghiệm thổi còi đúng lúc nhắc hai cầu thủ “fair play”! Tôi chuyển tần số lời nói:
   - Chú Đạo bỏ qua cho cháu mấy lời láo lếu vừa rồi. Ở nhà cháu vẫn bị mẹ mắng suốt vì tội cãi bướng mà. “Chú Đạo” kia mặt vẫn đỏ nhưng lẽ nào không “miễn cưỡng bắt tay đối thủ”. Ông ta lầm lỳ chẳng ra gật, ra lắc ngồi xuống cầm tờ báo đọc tiếp. Tôi lại gần người đàn ông mang kính để ký vào sổ, khẽ nói nhỏ:
   - Cháu cám ơn chú nhiều. Ông ta mỉm cười với tôi:
   - Molodec! (Cừ lắm!)
Bữa cơm chiều, tôi “tường thuật” lại chuyện “chú Đạo”. Chị dâu tôi khoái bất ngờ tới mức trước mặt mẹ chồng dám vỗ đùi đôm đốp. Tôi ngờ rằng bà này cũng từng bị cái Bộ kia “đì” rồi nên giờ được “trả thù quá khứ”. Mẹ và anh tôi nhăn nhó. Mãi sau mẹ mới chép miệng:
  - Mày thật chả khác bố mày ngày xưa.
Bố tôi ra đi sớm khi tôi mới 10 tuổi. Tôi chẳng còn nhớ nhiều về bố. Nhưng tôi tin, nếu ông còn, ông sẽ xoa đầu con gái rượu chứ chẳng mắng đâu. Đầu tuần, theo lời ông giám đốc tôi đến cơ quan làm việc. Không biết nếu tôi đi làm dâu mẹ tôi có lo như tối hôm trước ngày tôi đi làm. Bà đi ra nhắc, đi vào dặn. Anh trai tôi răn đe:
   - Mày làm thế nào cho tao còn gặp lại được bạn bè. Bớt mồm đi. Người ta hỏi, trả lời cho ngoan ngoãn. Lớn rồi, nghe hỏi phải biết ý họ mà trả lời.
   Con bạn thân đọc “lesson” cho tôi lĩnh hội. Nào bánh kẹo, thuốc lá, trà ra sao, chào ai cô chú, ai anh chị... Đặc biệt khoản “ngoại hình”:
   - Mặc đầm cho nữ tính. Đầm dài bớt ganh ghét của đồng nghiệp nữ nhưng mất cổ động viên nam. Độ ngắn của đầm tỉ lệ thuận với trình độ văn hóa.
  Tôi lục tung valy tìm ra chiếc đầm xanh. Màu hơi ngớ ngẩn nhưng có vẻ nữ tính. Độ dài của nó vừa khéo để không sexy cái đầu gối củ lạc, lại chứng tỏ tính kín đáo của bằng Đại học. Tôi đi sớm, lởn vởn chờ phòng số 4 có người. Theo lời giám đốc, tôi xông tới “làm quen”. Ở nhà mẹ vẫn khen tôi có đức “trơ tráo”. Tôi còn nhiễm tính “tự tin mù quáng” của người Nga nên chả bối rối chút nào khi bước vào. - Chào các chị, các anh - Tôi hơi nghêng người và nở nụ cười bài bản  - Em là Thu, anh Bình giám đốc nhận em vào làm công ty mình từ hôm nay.  Năm người, định vị năm bàn quay nhìn tôi. Một giây, hai giây... năm giây. Tôi chợt thấy nụ cười trên môi mình vô duyên trước 10 chiếc mắt dọi vào. Từ hôm về nước, tôi xem nhiều phim Việt nam và không chịu được vẻ vô cảm của các “sao” điện ảnh. Giá họ học được vẻ mặt của năm người đang chiếu tướng tôi đây chắc nền điện ảnh Việt nam sẽ phất kém gì Holywood.   Sang giây thứ sáu, muốn hay không nụ cười của tôi cũng không le lói hơn được nữa. Tôi đứng đực ra chờ phản hồi nhưng hình như họ cố làm vẻ nghễnh ngãng. Tôi thầm rủa số mình đi đâu cũng không xuôi xẻ.   - Sao tôi chả biết gì nhỉ? Một giọng nam chất kim vang lên phá tan bầu không khí “mặc niệm”.
  - Ông Bình làm những chuyện lạ đời. Đùng đùng cái gì cũng theo ý mình, hay dở thế nào cho người khác đổ vỏ. Giọng nữ ồ ồ cằn nhằn.
  - Em có nghe loáng thoáng - giọng cô gái khá trẻ ngồi bàn gần cửa – Anh Bình nói nhận người về. Sắp tới công ty mình ký hợp đồng với công ty thiết bị y học của Nga. - Ôi dào, viện này thiếu gì kỹ sư học Nga về. Toàn thằng chẳng làm được việc gì lại còn nhận thêm.  Giọng kim vừa nẫy nhưng tôi đã phát hiện ra của người đàn ông ngồi góc phải. Dù cửa sổ mang ánh sáng ban mai vào nhưng khuôn mặt ông vẫn không vì thế bớt già nua và nhăn nhó như quả táo Tàu. Kinh nhất là cặp mắt kẻ chỉ, khó đăm đăm đang tranh thủ “miệt thị” tôi. Tôi vẫn đứng vì chả có ai định mời mình ngồi xuống chịu trận. May hôm nay tôi mặc chiếc đầm xanh. Tuy ngớ ngẩn nhưng theo các nhà “tâm lý học”, màu sắc có tác dụng giải tỏa. Màu xanh lờ lợ đó như lá chuối đặt trên thùng nước đang sánh qua sánh lại. Khổ nỗi “chiếc lá chuối” này không mảy may tác dụng “tâm lý” ông giọng kim. Ông chán bâng quơ, chuyển sang chĩa mũi dùi vào tôi:
   - Ai bảo cô tới đây?
  Kinh nghiệm ở Bộ Giáo dục và Đào tạo đã dạy tôi chẳng nên ngạc nhiên trước câu hỏi thừa. Ngoan ngoãn như lời ông anh dặn, tôi thỏ thẻ:
   - Dạ thưa, anh Bình dặn sáng nay em tới làm quen với các anh chị.
  Tình hình nghe ra chẳng sáng sủa hơn sau câu trả lời nhún nhường của tôi. May cô gái gần cửa bước tới kéo ghế mời tôi. Tôi đầy cảm kích. Tôi liếc tìm bộ ấm pha trà, lấy mấy gói bánh kẹo, thuốc lá ra đặt trên bàn, mạnh dạn hỏi cô gái còn đang đứng gần tôi:
  - Cho mình mượn mấy chiếc đĩa được không?
“Đồng minh trong hy vọng” của tôi nhanh nhẹn mở tủ lấy đồ và giúp tôi. Tôi thầm cám ơn Trời. Dù thái độ của tôi giờ không còn tự tin như trước nhưng tôi vẫn đủ “khả năng” bê ra từng bàn mời các vị đang chiễm chệ đọc báo và bình luận chuyện không đâu. Tất nhiên họ uống trà. Tất nhiên họ gặm nhấm bánh kẹo và coi sự phục vụ của tôi là “tất nhiên” khỏi cần cảm ơn. Còn tôi “tất nhiên” phải quên thói lịch sự của Tây mà coi đó là văn hóa Việt nam!
   Người đàn ông ngồi gần cửa sổ chợt cắt ngang câu chuyện về giá xe máy Thái lan đang xuống: - Em học ngành gì bên Nga?
  - Dạ em học Kinh tế.
  - Lại Kinh tế - giọng kim lần này hơi méo có lẽ do chiếc kẹo Hải châu còn mắc trong răng – Đâu cũng nhan nhản kỹ sư kinh tế. Mang tiếng học hành mà chả biết “đếch” gì. Làm hợp đồng viết ngu bỏ mẹ. Cháu ông Viện phó học Kinh tế vừa vào Viện, con bà Hoài phòng “Công nghệ nguyên tử” cũng đang làm hợp đồng bên đó.
  Tôi khẽ nhăn mặt. “Lại gặp bạn “chú Đạo” rồi. Giờ mà ông hỏi giá bằng Đại học, mình phải hô bao nhiêu đây?”.
  - Cô ở đâu đến đây?
  Chiếc kẹo đã chui tọt vào họng nên câu hỏi vang lên lanh lảnh. Một câu hỏi đơn giản như bài học đầu tiên của chương trình học ngoại ngữ, ông có hỏi bằng tiếng Anh tôi vẫn trả lời vô tư.
  - Em ở Hà nội ạ.
Những khuôn mặt “đầy ấn tượng” hiện ra. Cáu kỉnh là của ông giọng kim:
  - Ai chả biết Hà nội. Quen ai mà tới đây?
  - Á... – hơi ngượng vì sự “chậm hiểu” nhưng tôi chữa ngay
  - Dạ, em chỉ quen anh Bình giám đốc thôi ạ.
  - Quen mỗi ông Bình mà xin được vào Viện lớn thế này.
Giọng ồ ồ thắc mắc kèm theo cái nhìn nghi vấn rất “nữ tính”. Tôi còn quen thêm được ai từ ngày về nước ngoài mấy bà buôn ngoài chợ.
  - Thế cô con ai?
Cái hất hàm đầy tính “khảo sát” của ông giọng kim chĩa vào tôi. Tất nhiên lần này tôi đã “thấu” câu hỏi. Ông anh tôi chả dặn phải xem ý người ta mà trả lời là gì. Tôi dõng dạc:
  - Dạ em không con ai cả ạ.
Có bịt tai tôi cũng nghe tiếng cô gái “đồng minh” cười váng lên. Tiếng ho khục khục giấu tiếng cười “thiên nhiên” là của ông ngồi kế cửa sổ, anh chàng trung niên từ đầu chưa nói gì chợt rút kính lau lấy, lau để. Chỉ còn lại hai khuôn mặt của hai chất giọng “ngược đời” là thộn ra. Giọng kim rít lên:
   - Cô học đâu kiểu nói trêu ngươi thế hả? Cô biết tôi là ai không?

Tôi nghệt mặt chả hiểu mình có tội gì. Tôi quay sang “đồng minh” cầu cứu nhưng cô ta còn mải cười đến mức chạy bắn ra hành lang, vội vàng lao ngay vào ông Bình đang bước tới. Cô khẽ “Ối”, ngượng nghịu. Bốn người còn lại kéo ghế đứng lên chào đồng loạt. Chỉ có tôi đang ngẩn ngơ vì “quả mắng” nên ngồi tại chỗ khẽ lúng búng.
- Chào mọi người! - Giọng sang sảng đúng chất Sếp - Làm quen vui quá. Nhân viên mới có quà cho anh em hả. Được đấy. Quay sang bên, ông giám đốc nói:
  - Anh Trung tổ chức và chị kế toán lên phòng tôi có việc cần bàn nhé!
Hai người đứng dậy theo ông lên phòng. Tôi toát mồ hôi. Thôi xong. Ông
anh nhắc “khéo lời với ông trưởng phòng tổ chức mới hòng được vào biên chế”. Loạng quạng thế nào tôi “trêu ngươi” ông ta rồi. Vụ này khéo đứt! Ngày sau, tôi đến, chẳng có chỗ riêng của mình trong phòng, chẳng có việc cụ thể. Giám đốc bảo làm quen công việc nhưng có ai nói năng gì với tôi đâu. Cô “đồng minh” trở nên giữ kẽ. Mặt ai cũng như bức tường. Cảm tưởng tôi bị tẩy chay. Tôi ra hành lang nghe chim sẻ chíu chít trên nhánh xà cừ, buồn bã như giữa đảo hoang. Vài ngày sau, giám đốc chỉ tôi phòng nhỏ, kêu dọn dẹp, kê bàn vào lấy chỗ làm việc. Sáng 8 giờ đi, trưa cơm nhà, chiều lại công ty. Việc duy nhất là ngồi và ngó qua cửa sổ. “8 giờ vàng ngọc” thoải mái tiêu. Chán, tôi lò dò xuống phố thăm tình hình Model của Hà nội. Từ ngày tôi đi làm, dù tập sự không lương, mẹ yên lòng hẳn. Tôi thành “thất nghiệp” toàn phần. Hiếm hoi gặp bọn bạn chẳng biết kể chuyện gì. Chẳng lẽ kể chuyện “năm anh em trên chiếc xe tăng” hở ra là nã đạn vào tôi. Hay kể chuyện Sếp sáng đảo qua công ty vài phút là biến. Thỉnh thoảng, ông định vị trong phòng thì toàn thấy “họp... kín”. Có lần không nén được tò mò, tôi ghé tai nghe trộm. Hoá ra các bố chơi “tá lả”. Tôi chán ngấy đóng vai người thừa. Ho hoe tính chuyện xin thử chỗ khác đã bị ông anh dạy thế nào là đức kiên tâm “trường kỳ kháng chiến”.. Tiền tiêu do mẹ tài trợ đủ ăn sáng, bơm xe, tình rỗng tuyếch, công việc đuổi ruồi. Tôi tù túng trong mọi ràng buộc từ nhà đến công ty. Mẹ tôi nhắc khéo chuyện “gia đình”. Tôi tỉnh queo:
  - Mẹ chi tiền. Con ra chợ coi thằng nào “sạch nước cản” mua về làm chồng. Bà chán. Tôi buồn, tôi nhớ nước Nga. Khi ở đó tôi chỉ nhìn thấy những điều đen tối mà chê nhưng khi về rồi, tôi biết, tôi thiếu nó. Cho dù ngày đó có bơ vơ, có khó khăn, khắc nghiệt nhưng tất cả thật rõ rằng để mình phải vượt qua. Còn sống nơi quê hương sao tôi lạc lõng. Ai giúp tôi mài bớt những sù sì, góc cạnh để có thể lăn tròn trong xã hội này? Tối thứ bảy, tôi ngồi nhà xem vở tuồng “tân cổ giao duyên”, ngoan như bà góa thủ tiết với chồng.

  Chuông điện thoại kêu, tôi uể oải nhấc.
  - Thu hả?
  - Thu đây, ai đó?
  - Còn nhớ Thắng “mập” không? Tao đây.
  - Ôi Thắng, mày đang ở đâu vậy? Tôi reo lên khi nhận ra thằng bạn thân từ ngày học phổ thông đến suốt năm tháng ở Nga.
   - Matxcơva chứ ở đâu. Mày thế nào, nghe tụi nó bảo đi làm rồi hả?
  - Làm khỉ gì, chán muốn bỏ. Tao đã thấy lời mày khuyên ở lại là “chân lý”.
   - Thế mày còn thích đến với “chân lý” không?
   - Thích cũng phải qua ối “cửa” mới tới được “chân lý”. Còn mày thế nào?  - Tao gọi về hỏi mày chịu qua giúp tao phụ trách phần kế toán cho công ty của tao ở Matxcơva không? Đồng ý tao gửi giấy tờ về làm hộ chiếu. Tao điểm ra chỉ mày đủ khả năng, đúng nghề và tính “bà la sát” của mày mới trị được bọn trong công ty. Nghĩ sao?  Tôi bất ngờ chẳng nói được lời nào. Hơn một năm qua, tôi đã biết, ở Việt Nam “nghề” sáng giá nhất là “nghề đi Tây”, “nghề xuất ngoại” dù ngắn hạn, dài hạn. Những ai chê “nghề” này chắc chắn là Sếp. Mà Sếp chỉ chê “dài hạn” vì đi lâu dễ “vênh cạ” chứ “ngắn hạn” Sếp OK đầu tiên.
  - Ê, chán nước Nga chưa mà im như thóc vậy?
   - Không... tao đang tính – tôi lúng túng không biết nên nói kiểu gì để hợp “phong cách người Hà nội”
   - mẹ tao lo đi nữa sẽ “ê sắc ế”...
   - À... mày định lấy chồng kiểu gì tao không biết nhưng nếu định lấy thằng yêu mày thì lấy tao đi. Tao yêu mày lâu rồi. Lần này tôi “cấm khẩu” hoàn toàn.
Thắng chợt chuyển giọng:
   - Nói thật đấy. Trời ạ, mẹ tôi nói cấm có sai “Ngưu tầm ngưa, báng bổ như mày, chỉ gặp thằng ngang ngửa”. Nhưng dù “củ chuối” cỡ nào tôi cũng không thể tưởng tượng ra được màn tỏ tình “mày” “tao” qua điện thoại quốc tế!  - Thu ơi, suy nghĩ đến trưa mai nhé! Thời Edison chỉ cho suy nghĩ 5 phút thôi mà -Thắng cười hì hì- không đùa đâu, 100% nghiêm túc. Hẹn mai!
  Máy bay cất cánh, mảnh đất quê hương chao nghiêng. Dòng sông Hồng kia rồi, quanh năm đỏ đậm phù sa. Hà nội li ti, nhấp nhô mái ngói. Tôi lại ra đi lần nữa. Chút nhơ nhớ, bâng khuâng về Hà nội, về mẹ. Giọng cô chiêu đãi viên Nga nhắc người ngồi cạnh đeo dây an toàn nghe quen như mới hôm qua. Nhưng hình như vẫn có gì là lạ. Có lẽ, lạ vì không ngơ ngác như khi xưa sang học. Con đường phía trước sẽ không trải thảm, sẽ không ít khó khăn, nhưng tôi biết, ở đó tôi có thể sống và làm việc mình mong muốn. Cảm giác tự do ngọt ngào. Hà nội mờ dần qua làn mây mỏng. Quê hương ơi, ta sẽ về như tìm bóng cây giữa con đường chang nắng. Sẽ về để thêm động lực ra đi. Về để hiểu ta Người Việt Nam và Quê hương ngàn đời vẫn một! ./.
Vô Danh Thị/VN

Một Lần Chào Cuối Cùng Của Đời Quân Ngũ
Dân Văn số 79 tháng 01 năm 2001, nơi trang số 57
  “10 giờ 30 sáng ngày 29-3-1875. Tôi vẫn ngồi yên tại chỗ. Trung đội tình báo của của ban 2 vẫn đứng chung quanh tôi để bảo vệ như những lúc hành quân. Trung sĩ nhất Nguyễn Thoảng đến trước mặt tôi đứng nghiêm đưa tay chào một cách trịnh trọng rồi nói:
-     Chắc em không vào Sài Gòn đâu Thiếu tá. Cả Quân Đoàn không một trận đánh nào mà bỏ đi cả, em thấy chán quá rồi. Em chúc Th/tá nhiều may mắn, cố gắng vào cho được Sài Gòn.
Cái xác không hồn của tôi vẫn ngồi dựa vào trụ vôi, không chào lại, không bắt tay từ giã nói:
-     Tao bây giờ không biết tính sao, tao cố gắng đưa đơn vị về tới đây để cùng vào Nam, song không ngờ như thế này, tao rất thương anh em nhưng bây giờ ngoài tầm tay của tao rồi.
  Vợ Trung Sĩ Thoảng và hai con, một đứa 6 tuổi, một đứa 4 tuổi cùng đi với Tiểu Đoàn từ hôm qua; chị ta bước tới trước mặt tôi và nói: Em chúc Th/tá lên đường bình an, vào cho được Sài Gòn nghe.
  Tôi đứng dậy xoa đầu hai đứa nhỏ đang đứng cạnh mẹ, có lẽ đó là phản ứng lịch sự với đàn bà, chứ tôi đã có lần đến nhà của chị ta mấy lần rồi nên cũng thường thôi. Tôi nói:
Tôi cũng không biết có đi được hay không, đến đâu hay đó, Thoảng (Trung Sĩ  I Thoảng thua tôi 5 tuổi) thì chắc chúng nó không giết đâu vì nó cấp bậc nhỏ là Chiến Tranh Chính Trị, ăn thua gì. Cố gắng lo cho hai đứa nhỏ.
-     Cám ơn Th/tá, chúc Th/tá thượng lộ bình an.
Thoảng tiến lên một bước, đưa tay chào tôi lần nữa. Tôi cũng không chào lại, đưa tay bắt và nói:
-    Thôi mày về đi, tùy tình hình địa phương mà sống, chắc không can chi đâu.
Anh ta đến chào Đại úy Hà thúc Thuyên, Tiểu đoàn phó, Đại úy Lê Ngọc Nhựt Trưởng Ban 2 và Đại úy Hoàng Văn Quý Ban 3, rồi từ giã ra đi.

Đến lúc này, chỉ còn những Sĩ quan đó và khoảng 20 lính của Trung đội Tình báo mà thôi. Còn tôi lại ngồi xuống đất dựa vào trụ vôi. Đại úy Thuyên tới nói:
-          Thôi, mình cứ về Đà Nẵng rồi hãy tính.
-           Tôi đang chán nản chưa có quyết định nào dứt khoát thì bỗng nghe một tiếng nổ lớn phía sau nhà tôi đang ngồi. Lính tôi phản ứng, ngồi xuống trong tư thế sẵn sàng tác chiến. Tôi nói:
-          Minh, mày ra xem cái gì đó.
Minh đi với hai người lính nữa, sau hơn 5 phút Minh chạy lui, trả lời:
-          Thiếu tá ơi! Ông Trung sĩ Thoảng đã tự tử bằng lựu đạn với vợ con của ông ta rồi.
Tôi quá bàng hoàng và xúc động, tự nhiên bật khóc. Tôi đã đứng trước hàng trăm cái chết, sự rên la đau đớn, sự nhắn gửi trối trăn của thuộc cấp sắp chết, mặc dù tôi rất xúc động, tôi cũng có trái tim biết đau khổ, nhưng tôi tự kiềm chế không bao giờ khóc, nhiều lắm là đỏ con mắt. Tôi cố gắng kiềm chế không để cho thuộc cấp biết sự mềm yếu về tình cảm của tôi. Thế mà hôm nay tôi lại bật khóc, có lẽ đây là lần khóc đầu tiên và cũng là lần cuối cùng trong 13 năm quân ngũ của tôi đối với thuộc cấp. Tôi nói:
-          Nó chết ở đâu?
-          Ổng chết ở nhà kia.
Theo tay chỉ của Minh, thì sau căn nhà tôi đang đứng cách một cái nữa. Tôi đi theo Minh, 6 người lính bảo vệ tôi cùng theo.
Căn nhà tôn nhỏ, xây vách chung quanh. Một cảnh tượng hãi hùng hiện ra trước mắt tôi. Bốn thi hài không toàn vẹn, một xách áo quần, mền, còn để lại trong một góc của căn nhà, máu đang chảy, thịt tung tóe dính cả vào tường.
Tôi không nói gì, quan sát và đứng nghiêm chào vĩnh biệt 4 anh hùng rồi ra đi. Các binh sĩ theo tôi cũng bắt chước chào rồi đi ra đường. Người lính đi theo sau tôi nói:
Ông Thoảng và vợ ông là Việt Nam Quốc Dân Đảng đó Th/tá.
Tôi cũng biết Tiểu Đoàn này 2/3 là cựu Biệt Kích Quân Tây Hồ, hoàn toàn là Việt Nam Quốc Dân Đảng, chống cộng thứ thiệt mà.
Bây giờ là 11 giờ ngày 29-3-1975. Một Trung Sĩ cấp bậc quá nhỏ so với tôi, một thuộc cấp mà trước đây tôi đã từng gọi bằng « thằng », một phần vì anh ta nhỏ tuổi hơn tôi, phần khác vì gọi như thế cho thân mật, có những lỗi lầm mà tôi đã rầy la, đôi khi nặng lời nữa, thế mà hôm nay tôi phải gọi bằng ÔNG. Ông Thoảng, với lòng tôn kính, vì đây là một vị anh hùng hơn tôi rất nhiều, ít nhất là lòng can đảm, sự thể hiện bất khuất không thể sống chung với cộng sản.
Hôm nay, tôi viết để vinh danh một quân nhân của Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, cho con cháu sau này biết đến.
Xin nghiêng mình tôn vinh một vị anh hùng của Quân Lực Việt Nam Cộng hòa.
Với tinh thần đó, tôi muốn viết lên sự tuẫn tiết của Trung Sĩ Nhất Nguyễn Văn Thoảng cùng vợ con của anh trong ngày 29-3-1975 tại Đà Nẵng.
Hai giờ chiều ngày 29-3-1975. Việt cộng đã treo cờ ở Tòa Thị Chính Đà Nẵng ».
http://hon-viet. co.uk

TÔI LÀ AI  (Trần Mộng Tú)
“Tôi là ai mà yêu quá cuộc đời này” TCS

Có phải nếu mình ở một nơi nào trên dưới ba mươi năm thì mình là người thuộc địa phương đó, đúng không? Đã biết bao nhiêu lần tôi đặt ra câu hỏi đó sau một ngày nhìn vào lịch thấy con số ghi năm đã bước vào năm thứ ba mươi của một người tị nạn. Bây giờ có ai mới quen gặp tôi, hỏi: Bà ở đâu đến vậy? Thì chắc tôi sẽ trả lời rất tự nhiên là Tôi ở Seattle hay khi đang đi du lịch thì sẽ trả lời Tôi ở Mỹ đến. Tôi sẽ không trả lời là tôi ở Việt Nam đến nữa, chỉ trừ người ta hỏi Bà là người nước nào? Thì lúc đó tôi chắc chắn nói Tôi là người Việt Nam. Để cho họ không nhầm với người Trung Hoa, Nhật, hay Phi.
Đúng, tôi ở Mỹ trên, dưới ba mươi năm rồi, tôi là một người Mỹ. Bây giờ thử xem lại con người Mỹ của tôi. Trước tiên mặt mũi, chân tay tôi chẳng có gì thay đổi cả. Vẫn khuôn mặt cấu trúc ít góc cạnh của người Á Đông và cái mũi tẹt khiêm tốn, tóc sợi to và đen, khi có tóc bạc thì nhìn thấy ngay, muốn giấu thì phải nhuộm. Đối với người Á Đông thì tôi được gọi là người có nước da trắng, nhưng mầu trắng này thực ra là mầu ngà, và đứng cạnh một ông Tây, bà Mỹ nào thì nó vẫn cho cái căn cước là da vàng rất rõ rệt. Khi tôi nói tiếng Anh thì cách phát âm vẫn có vấn đề, đôi khi nói nhanh quá thì sẽ vấp phải lỗi nói tiếng Anh theo cách dịch tiếng Việt trong đầu. Như thế bị chê là nói Tiếng Anh bể (Broken English) Về cách phục sức, nhà ở, xe cộ bên ngoài tôi có thể không kém một người Mỹ chính gốc. Nhưng khi bước vào nhà tôi; Từ những bức tranh treo ở phòng khách, bát đũa bầy ở bàn ăn, chai nước mắm, hũ dưa cải trong bếp và nhất là sách, báo tiếng Việt ở khắp nơi trong nhà, thì chắc ai cũng sẽ nhận ra ngay đó là một gia đình Việt Nam. Như thế thì tôi là người Seattle hay người Hà Nội, người Mỹ hay người Việt? Tôi ở đất này đến ba mươi năm rồi cơ mà.

Người ở Lạng Sơn, Thanh Hóa ra Hà Nội ở trên dưới ba mươi năm thì tự nhận mình là người Hà Nội; Người ở Hải Phòng, Hải Dương vào Sài Gòn lập nghiệp từ năm 75, 76 tự nhận mình là người trong Nam.

Tôi ở Mỹ tìm về Việt Nam không ai chịu nhận tôi là người Việt nữa, dù tôi có yêu quê hương đến quặn thắt cả ruột gan, có gặp lại họ hàng nước mắt khôn cầm thì khi thăm viếng, hỏi han, họ vẫn thỉnh thoảng nói rất tự nhiên: Chị đâu có phải là người Việt nữa. Bây giờ Chị là người Mỹ rồi, chắc cái này không hạp với chị, cái kia chị không ăn được, cái nọ chị không biết đâu. Những lúc đó tôi chẳng biết mình phải phản ứng thế nào cho đúng. Cứ cãi tôi vẫn Việt hay nhận đúng rồi tôi là Mỹ? Không, cả hai cùng sai cả. Những khi cần quyên tiền đóng góp vào việc công ích nào ở Việt Nam thì ai ai cũng nhắc lại cho tôi đến ngàn lần tôi là một người Việt Nam chính gốc. Tôi phải có bổn phận và tình thương với đất nước, đồng bào. Tình thương thì nhất định lúc nào tôi cũng đầy ắp trong ngực rồi, tôi chẳng cần ai nhắc nữa, nhưng bổn phận thì cho tôi nghĩ lại. Tôi đã đóng góp bổn phận của tôi cho đất nước đó rồi. Một mối tình chết tức tưởi trong chiến tranh hơn ba mươi năm về trước, xương thịt của người tôi yêu nằm trong lòng đất, rồi lại phải đào lên, đốt thành tro than, bị đuổi mộ như đuổi nhà, đã trả bổn phận đó thay tôi rồi. Không đủ hay sao? Bây giờ tôi phải có bổn phận đóng thuế hàng năm ở đất nước tôi đang sống để phụ với chính phủ sửa đường, xây trường học và nuôi những người ở khắp nơi mới tới, như trước kia đất nước này đã nuôi người Việt, vì giấy tờ cá nhân hiện tại xác định tôi là người Mỹ. Tôi phải làm bổn phận công dân.

Có những ngày tôi lái xe bị kẹt ở xa lộ vào một buổi chiều mưa mùa thu; Hay một buổi sáng mùa xuân vắng lặng, êm ả đứng trong nhà nhìn ra mặt hồ. Tôi cảm nhận được nơi mình đang hiện diện không phải là quê mình, không phải nước mình. Chẳng có một lí do gì cụ thể, chỉ là những giọt mưa đập vào kính xe, chỉ là mặt nước hồ gờn gợn sóng, Mưa trên xa lộ Mỹ nhắc nhớ đến những cơn mưa tháng Năm ở Thị Nghè, nhà mình; ở Trần quý Cáp, nhà anh; ở trước rạp ciné Eden đúng trú mưa với nhau. Nước ở hồ Sammamish trước nhà nhắc đến nước sông ở bến Bạch Đằng mỗi lần qua phà sang bên kia Thủ Thiêm chơi với bạn, hay sóng nước ở bắc Mỹ Thuận những lần qua phà đi thăm họ hàng ở tận Bạc Liêu. Những lúc đó tôi bất chợt bắt gặp mình Việt Nam quá, vì những cái bóng Việt Nam thật mờ, thật xa lại chồng lên hình ảnh rõ rệt ngay trước mặt mình. Và kỳ diệu làm sao những cái bóng đó nó mạnh đến nỗi mình quên mất là mình đang ở Mỹ. Chắc tại tôi là người Việt Nam.

Lại có những lần tôi ở Việt Nam, bị muỗi đốt kín cả hai ống chân, bị đau bụng liên miên cả tuần lễ. Đi đâu cũng phải hỏi đường, ai nhìn mình cũng biết mình từ đâu đến và đang đi lạc,tiền bạc tính hoài vẫn sai. Nhiều khi đứng chênh vênh trên đường phố Sài Gòn, biết đất nước này vẫn là quê hương mình, những người đi lại chung quanh là đồng bào mình, nhưng sao không giống Việt Nam của mình ngày trước, hình như đã có điều gì rất lạ. Ngôn ngữ Việt thì thay đổi rất nhiều, pha trộn nửa Hán nửa Ta, chắp đầu của chữ này với cuối chữ của chữ kia, làm nên một chữ mới thật là “Ấn Tượng.” Cách phát âm của người Hà Nội bây giờ không giống cách phát âm cũ của ông bà, cha mẹ tôi ngày trước, và họ nói nhanh quá, tôi nghe không kịp. Cái tiếng nói trầm bổng, thanh lịch, chậm rãi, rõ ràng từng chữ của thời xa xưa bây giờ chỉ còn là cổ tích.

Ngửng mặt lên nhìn bầu trời, vẫn bầu trời xanh biếc của thời tuổi trẻ, cúi xuống nhìn mặt đất, vẫn mặt đất thân quen, nhưng sao lòng hoang mang quá đỗi, và thấy đã có một khoảng cách nghìn trùng vô hình giữa mình và quê hương đất Việt. Chắc tôi là người Mỹ.

So sánh thời gian tôi sinh ra, sống ở Việt Nam và thời gian tôi bỏ Việt Nam ra đi, sống ở Mỹ hai con số đó đã gần ngang nhau. Tôi được học từ nhỏ quê hương là nơi tổ tiên lập nghiệp, là nơi chôn nhau cắt rốn, Ở trong nước có bài hát nổi tiếng Quê hương mỗi người có một, như là chỉ một mẹ thôi. Nhưngcó người lại nói: Nơi nào mình sống ở đó suốt một quãng đời dài, có những người thân chung quanh mình, hưởng những ân huệ của phần đất cưu mang mình, thì nơi đó cũng được gọi là quê hương mình. Như vậy thì tôi có một hay hai quê?

Tôi sống ở Mỹ thì bạn bè gặp nhau thường nói: Cái này người Việt mình không hạp, hoặc người Mỹ họ mới thích nghi được việc này, người Việt mình không quen. Khi đi dự buổi tiệc cuối năm của một công ty lớn ở Mỹ, toàn là những người Mỹ sang trọng thì thấy rõ ngay mình là người Việt đi lạc, dù mình có sang trọng, lịch sự như họ. Hóa ra ở Mỹ hay về Việt Nam mình đều lạc chỗ cả.

Tôi nhớ mấy năm trước có lần trò chuyện với Mẹ của một người bạn, lúc đó cụ ngoài 80 hãy còn minh mẫn, cụ theo đạo Phật. Trưởng nam của cụ và con dâu cụ tự nhiên rủ nhau theo đạo Công Giáo. Găp tôi cụ hỏi: Không biết anh Bình nhà tôi khi chết thì đi đâu? Phật giận anh ấy, vì anh ấy bỏ đi, Chúa chắc gì cho anh ấy vào, vì anh ấy mới quá! Năm nay cụ ngoài 90 tuổi rồi và may quá, cụ bị Alzheimer, cụ không còn minh mẫn để lo con mình không có chỗ dung thân cho phần hồn.

Bây giờ thỉnh thoảng nghĩ lại những lời cụ nói, thấy mình ngay ở đời sống này cũng đã là một vạt nắng phất phơ bay. Quê nhà, quê người, quê Mỹ, quê Việt. Chao ôi! Cái thân cỏ bồng.

Nhưng lạ lắm, tôi biết chắc mình là người Việt nhất là khi tôi nằm mơ. Trong giấc ngủ tôi thường gặp cha mẹ, gặp ngay trong những ngôi nhà cũ ở Việt Nam, gặp bạn bè cũng gặp trên đường phố Việt Nam từ ngày rất xa xưa, và bao giờ trong mơ cũng đối thoại bằng tiếng Việt. Tỉnh dậy đôi khi vẫn ứa nước mắt, dù là một giấc mơ vui. Thấy nhớ quê nhà quá đỗi!

Tôi nhớ lại trong những truyện ngắn, những bài thơ Đường tôi đọc thời rất xa xưa về người bỏ làng đi xa lâu năm trở về không ai nhận ra nữa. Hồi đó sao mà mình thương những ông già trong thơ đó thế! Bây giờ nghĩ lại thì người trong sách đó còn may mắn hơn mình, họ đâu có đi đến tận một nước khác như mình. Họ chỉ bỏ làng, chứ không bỏ nước. Thế mà khi về còn ngơ ngác, bùi ngùi, tủi thân vì lạc chỗ ngay trong làng mình.

So sánh tôi với người bỏ làng ra đi trong những trang sách đó thì hoàn cảnh của tôi đáng buồn hơn nhiều. Không những đã bỏ làng, bỏ nước đi, còn nhận quốc tịch của một nước khác.

Khi về đổi họ thay tên.

Núi chùng bóng tủi sông ghen cạn dòng.(tmt)

Tôi là ai?

Tháng 4 / 2006

Trần Mộng Tú
[font=Times New Roman][/font]

De : anh truong <Anhdalat23@yahoo. com>

Khổng Tử thăm xóm Bưởi
                              TCSung


Khổng Tử cùng Nhan Hồi chu du thiên hạ , ghé qua xóm Bưởi , nơi người nước Lỗ chạy loạn đến cư ngụ rất đông . Mỗi lần gặp người nước Lỗ , Khổng Tử đều xuống xe , ngả mũ chào .

Tử Lộ hỏi : '- Người nước Lỗ có gì khiến Thầy phải kính nể đến thế ? '

Nhan Hồi đáp : ' - Người nước Lỗ bỏ nước chạy đến đây mà vẫn đánh giết nhau , không ai chịu ai , là người DŨNG . Ai cũng cho mình là Vua thiên hạ , là người có CHÍ lớn . Cứ ba người là có ba đảng , ba nhóm : người nước Lỗ quyết không bỏ cái tập quán bộ lạc thời tiền sử của tổ tiên , là người TRUNG ... Người nước Lỗ có CHÍ , TRUNG , DŨNG , bảo thầy không kính nể sao được ? '

Khổng Tử khen : '-Học trò ta nhiều , nhưng đi guốc trong bụng ta , chỉ có Nhan Hồi ' .
Nói rồi lên xe, cười tồ tồ mà đi .

Lời bàn Kim Thánh Thán :

    Ta bình sinh đọc sách thánh hiền nhiều , không thấy sách nào chép chuyện này . Lại có chỗ không ổn . Khổng Phu Tử là bậc đại hiền tài , ăn nói chững chạc , có đâu lại bảo học trò 'đi guốc trong bụng' mình . Phu Tử chứ có phải Phu Gạo đâu mà 'cười tồ tồ'?

Ta e ông Khổng Tử này là Khổng Tử giả . Người ta bịa chuyện để khuyên người nước Lỗ bỏ cái thói kèn cựa lẫn nhau . Người nước Lỗ bỏ nước chạy , đến tá túc xứ người vẫn giữ thói đâp phá nhau . Ai kém mình thì khinh , ai hơn mình thì phá . Ngồi khoanh tay không làm gì , ai làm thì chê bai .

Khổng Tử (thiệt) nói 'Người nước Sở mất cung , người nước Sở lượm được cung , có đi đâu mà thiệt'. Người nước Lỗ mất cung không tiếc , chì sợ người Lỗ khác lượm được . Người Lỗ thấy người ngoại quốc thành công thì xuýt xoa khâm phục , thấy người đồng hương thành công thì khổ sở , hậm hực . Người Lỗ có tài chịu đói khổ , đến độ coi bần hàn là đức hạnh , với điều kiện là không có người Lỗ khá giả hơn mình .

*** Nước Lỗ có người vì đại cuộc lao tù . Người nước khác ắt coi là anh hùng , người nước Lỗ lại nghi là đối lập cuội . Nằm tù một phần tư , một phần ba đời người để làm 'khổ nhục kế': ai nghe cũng cho là quái gở , người nước Lỗ lại cho là rất thuận taị . Ta đi mòn gót giày , chưa thấy có dân nào kỳ dị như vậy , đúng là Nam Hải Dị Nhân . Dân trí như vậy mà nước khá được , cổ kim chưa từng có . Cái anh nào bịa chuyện trên , chắc là muốn răn đời . Nhưng người nước Lỗ thuộc loài cà cuống , chết đến đít còn cay .  Khổng Tử (thiệt) nói gặp người đáng nói mà không nói là lỡ cơ hộị , gặp người không đáng nói mà nói là phí lời .Người Lỗ còn thở thì còn phá nhau , nói cũng như nước đổ đầu vịt , ich gì ?

Lời bàn của kẻ hậu sinh

Đọc sách cổ , không gì thú hơn lời bàn của Kim Thánh Thán . Văn Thánh Thán sắc như dao , viết như đâm vào ruột gan người ta . Đọc Thánh Thán , ta hiểu người xưa , việc xưa hơn cả Sử Ký Tư Mã Thiên .

Có điều Kim Đại Nhân là người uyên bác , lẽ nào không biết rõ rằng người nước Lỗ là con rồng cháu tiên , làm gì có chuyện thối thân của loài cà cuống .

Thì ra cái ông Thánh Thán này cũng là Thánh Thán giả . Khổng Tử giả , Thánh Thán giả , hàng hóa giả , người giả , cả đến chữ nghĩa thánh hiền cũng giả . Đúng là thời đại loạn