Cha cũng không hiểu tại sao mình thích mái tóc dài đến thế . Có lẽ nó gắn với kỷ niệm một thời vụng dại của cha mà cũng có thể vì một lý do nào đấy từ trong tiềm thức , cha không giải thích đuọc . Chỉ biết khi ngắm một mái tóc dài , một gương mặt phúc hậu và một nụ cười e ấp là cha như thấy mình bị hút mất hồn ...
    
     Tóc con cũng đã từng dài lắm , phải ngang lưng chứ không ít . Khi gội đầu , con đứng khom lưng cho nước khỏi chảy vào mắt , chỉ thấp một chút thôi là ngọn tóc đã chạm sàn . Cha thích gội đầu cho con lắm , thích vuốt ve mái tóc tơ mềm và mượt để rồi khi gội xong nó sẽ rối bù lên , nhưng chỉ một lát thôi là tóc sẽ khô và biến thành suối tóc chảy dài bên vai áo ... Gương mặt con tròn và phúc hậu trông rất giống bà nội , mỗi tội không gọn gàng ngăn nắp như bà ...

     Ngày còn bé , cha vẫn thường bế con mà gội , hồi ấy tóc con xấu lắm , ngắn ngủn và xơ xác . Càng lớn lên , tóc con càng dài , mềm và mượt , nhưng con cũng ngày một nặng hơn , cha không thể bế con mà gội đầu được nữa , mỏi tay lắm ! Từ ấy , cha luyện cho con cách đứng để gội đầu . Khi thì cúi mình về trước cho tóc đổ dài xuống , khi thì ngửa đầu về sau cho nước chảy hết về sau . Con chỉ sợ nước rơi vào mắt , có giọt nào là cuống cà kê lên , vơ vội vơ vàng cái khăn để thấm .
    
     Đã bao lần cha buộc tóc cho con nhưng cũng chỉ biết túm lại thành búi nên chẳng bao giờ đẹp được cả . Nó rất chặt nhưng không gọn gàng , cái nọ thò ra , cái kia thụt vào . Bà và mẹ tết cho con khéo hơn , khi thì một túm , khi thì ba túm nhưng rất cân đối . Cha cũng thích nhìn con đứng đó loay hoay với cái dây chun , luồn vào cổ tay mũm mĩm và khéo léo cột tóc lại . Tuy con buộc thì cũng chẳng hơn gì cha nhưng cha vẫn thích nìn con làm . Có lẽ cử chỉ nữ tính đầu tiên mà một cô gái thường làm là tự buộc tóc cho mình .
    
     Bây giờ tóc con đã được cắt ngắn , như lời bà và mẹ là cho khỏi vướng víu . Thế nhưng cha vẫn nhớ lắm mái tóc dài của con , nhớ những khi con đứng lom khom trước quạt để hong tóc cho khô và cha được chải mái tóc dài và mượt cho con !

     Khi còn bé tôi chẳng hiểu mấy những câu chuyện mẹ nói với tôi , những việc mẹ làm cũng thế , tôi thường đón nhận nó một cách tự nhiên và chỉ bận tâm đến thế giới của mình .
    
     Nhưng rồi đến lúc tôi phải bận tâm những việc khác , nhất là khi việc đó ảnh hưởng đến vị trí mà tôi cho là duy nhất của mình . Đó là lúc mẹ có em bé . Tôi ghét nó vô cùng , với tôi nó cũng là đứa trẻ xấu xí nhất mà tôi biết .
    
     Lớn lên một chút , tính tình của nó càng hung hăng , nhưng bao giờ mẹ cũng dành cho nó những lời nói dịu dàng . Tôi hỏi tại sao , mẹ chỉ hỏi lại :"Có bao giờ con vá một tấm áo lành hay quét một cái nhà sạch không ?". Tôi chẳng hiểu mẹ nói gì cả .
    
     Khi tôi thành một cô giáo , tôi bắt đầu lờ mờ nhận ra mình có khuynh hướng "thấy ghét" những đứa bé hung hăng và xấu xí . Tôi cũng nhận ra chưa bao giờ thấy mình bất lực đến thế , đặc biệt là với cậu bé Q. - một học trò chậm tiến của lớp . Dù hết sức kiềm chế , tôi vẫn không sao kiểm soát được những cơn giận dữ khi nhìn thấy điểm số của thằng bé . Những lần về nhà than thở với mẹ , mẹ chỉ hỏi tôi có quan tâm đến nó không . "Con hầu như chỉ biết có nó , kể cả sau khi chấm dứt giờ dạy". "Con còn đem theo nó về nhà đây này , lúc nào mẹ cũng nghe con nói về nó". Mẹ nói kèm theo cái nhìn đầy ý nhị , dĩ nhiên tôi hiểu điều mẹ nói nhưng đôi khi tôi vẫn gặp lại cảm giác thuở ấu thơ khi chẳng hiểu mấy điều mẹ nói với tôi .
    
     Q. vẫn thế , hung hăng và xấu xí , nó làm tôi suýt khóc vì tức . Nhưng Q. còn khiến tôi thấy tự ái , tôi không muốn bị khuất phục dễ dàng bởi một cậu học trò vắt mũi chưa sạch . Sau nhiều lần tiếp cận thất bại , tôi buộc phải sử dụng một trong những phương pháp mà tôi được chuẩn bị hồi ở trường sư phạm trước khi đi đến quyết định gặp phụ huynh của Q. , đó là sự kiên nhẫn và nhẹ nhàng - điều mà lẽ ra tôi phải áp dụng trước tiên như lời khuyên của các thầy cô . Hình như Q. có thay đổi , câu bé chịu khó ngồi yên nghe tôi nói và điểm số dần dần được cải thiện đôi chút , còn tôi thì mệt đứ đừ khi cứ lặp đi lặp lại bài giảng để giúp cậu bé có thể tập trung hơn vào bài vở .
    
     Ngày Nhà Giáo , khi chương trình văn nghệ đang diễn ra thì mẹ Q. đến gặp tôi . Bên cạnh bà , Q. cười toét miệng và chỉ vào tôi một cách tự hào :"Mẹ ơi , đây là cô giáo của con . Người đàn bà cười hồn hậu :"Cám ơn cô nhiều lắm , Q. nói tôi phải đến gặp cô cho bằng được , nó nói cô giáo con đẹp lắm , cô thương con nhất lớp".
    
     Tôi ngạc nhiên cực độ bởi biết mình chẳng đẹp và cũng chẳng yêu thương cậu bé nhất lớp . Với tôi , Q. vẫn là thằng bé quậy phá , vậy mà với nó , tôi đã thay đổi đến thế sao ? "Tại sao con lại nói vậy?", tôi hỏi Q.."Vì cô dành thời gian cho con nhiều nhất , cô ngồi bên con suốt" .
    
     Ngay lúc đó tôi chợt nhận ra ý nghĩa trong câu nói ngày xưa của mẹ , đúng rồi , có ai vá một chiếc áo lành hay quét một cái nhà sạch đâu , người ta chỉ khâu lại những chiếc áo rách , chỉ dùng thời gian để sửa đổi một điều đó . Và khi làm như vậy họ phải nỗ lực rất nhiều để có được điều mình mong muốn . Dường như phần lớn cuộc đời chúng ta là mong chờ những điều tốt đẹp - giống như những tấm áo lành , những ngôi nhà sạch - và luôn kêu ca phàn nàn mỗi khi đối diện với khó khăn , đến nỗi quên mất rằng chẳng có gì tự nhiên mà có .
    
     Em trai tôi đúng là một đứa ngỗ nghịch , tôi đã ghen tị khi mẹ dành nhiều thời gian cho nó hơn tôi . Tôi chứng minh mình là đứa con gái ngoan và mẹ tôi có thể yên tâm về tôi . Còn nó , mẹ đã phải nỗ lực biết bao để giúp nó trở thành một chàng trai trưởng thành . Mẹ đã giúp tôi nhìn thấy sự bất toàn nhưng thay vì chê trách hay tránh né thì hãy dành thời gian nhiều hơn cho nó . Sự trưởng thành của em trai tôi đã lấy đi của mẹ bao nhiêu sức lực , biến mẹ thành một bà lão già sọm và nhăn nheo , nhưng với tôi mẹ mãi là người mẹ đẹp nhất khi luôn cặm cụi suốt đời để vá lành những chiếc áo rách của con cái , để giúp chúng tinh tươm và hữu ích cho đời .

      Chiều 11-3 , mẹ mở mail thấy dòng chữ con :

      Bên này mới động đất , Út không sao cả . Yên tâm .

      Mail gửi đi lúc 13g07 giờ VN , tức 15g07 ở Nhật , giờ con đang làm việc . Trái tim mẹ lập tức loạn nhịp . Gần một năm con qua Sendai làm việc , trải qua bao nhiêu khó khăn , ốm đau một mình , nếm cái lạnh cắt thịt cắt da ở miền đông bắc nước Nhật , mấy lần chao đảo khi quả đất rùng mình , mẹ chỉ nhận từ con dòng chữ quen thuộc : Con bình thường .

      Con biết mẹ mắc nhiều thứ bệnh , trong đó trái tim là thứ mong manh nhất nên con luôn luôn "thường" .

      Dòng chữ gửi trưa 11-3 không thường .

      Những thông tin nhảy múa trên net .

      2g46 giờ địa phương , một trận động đất lịch sử 9 độ Richter xảy ra ở miền đông bắc nước Nhật , cách Sendai 140km về hướng đông ... Sóng thần cao 10m ập vào bờ biển đông bắc nước Nhật , tiến sâu vào đất liền cuốn theo cả thị trấn ...

      Lúc ấy mẹ đang ăn trưa . Lúc ấy con đang ở công ty . Lúc ấy , lúc ấy ... Mẹ bật khóc rồi nín , chụp tất cả phương tiện liên lạc có trong tay . Tất cả câm lặng ... Trong thăm thẳm lặng im , mẹ nghe tiếng quả đất gầm lên khủng khiếp rồi túm lấy nhà cao tầng , xe cộ , tàu thuyền , máy bay ném lả tả lên không trung như những món đồ chơi . Mẹ nghe tiếng sóng biển cười cuồng nộ . Những con sóng thần 10m nghễu nghện tiến vào , cuốn theo , nhấn chìm tất cả . Tiếng khóc chìm trong tiếng sóng . Cũng có thể họ chưa kịp khóc . Họ đang mở mắt ngỡ ngàng dưới đáy biển ... Thi thể người bị ném vào những bãi lầy nơi hôm qua còn là thị trấn biển trù phú lộng lẫy . Chỉ trong khoảnh khắc .

      Ngày thứ ba . Nickname con vẫn không sáng . Điện thoại vẫn tò te rồi câm lặng . Con còn sống sau động đất . Nhưng sau đó ?

      Đi Nhật làm là lựa chọn của con và gia đình , ngoài mẹ . Một đứa đã đi xa . Mẹ không muốn con đi nữa . Nộp đơn rồi trúng tuyển vào Công ty Truyền tải điện 3 quá ngon , ai cũng bảo thế . Nhưng con chọn công ty điện Furukawa Denki khi họ đến tuyển người ở trường đại học Bách Khoa Đà Nẵng . Con muốn được dịp học hỏi ở đất nước có nền kinh tế lớn thứ hai thế giới . Và con cần mẫn học tiếng Nhật . Và con đi . Qua Sendai .

      Nhà mình văng ra từng mảnh . Mỗi mảnh cô đơn , khó khăn sống . Nghe nhau , nhìn nhau qua net . Đêm đêm đèn vẫn sáng . Nhưng ngôi nhà rộng ra , hoang vắng kỳ lạ . Căn phòng con ở cư xá thì quá chật . Nhà vệ sinh chung . Máy giặt chung . Cứ đợi . Cứ sắp hàng ...

      Và Sendai ...

      Sendai đẹp , mẹ à !

      Từ khi con đi , tâm hồn mẹ cũng ở Sendai . Mẹ theo con trên hai chuyến đi về tổng cộng hai giờ rưỡi , kết hợp tàu điện , đi bộ , xe đạp giữa các ga , băng qua đêm giá rét , cái rét nhọn hoắt , đâm qua mấy lớp áo , buốt thịt buốt da ... Tàu điện cực kỳ đúng giờ , có hệ thống sưởi , sạch đẹp . Hết chỗ , đứng nhưng không hề có cảnh chen lấn , giành giật . Người Nhật ngủ ngồi , lướt web , nhắn tin trên tàu điện . Đó là khoảng thời gian họ được thảnh thơi .

      Ruộng vườn gợi nhớ Việt Nam nhưng con không hề thấy trâu bò . Vườn trồng rau bọc nilông kín mít , kiểu nhà kính rẻ tiền .

      Mẹ vào Google . Sendai hiện ra ... Thành phố cây xanh thơ mộng nằm ven sông Hirose với những khu nghỉ dưỡng suối nước nóng và những ngôi nhà vườn tuyệt đẹp , trung tâm văn hóa kinh tế của tỉnh Miyagi , có lịch sử 400 năm , vừa cổ kính vừa hiện đại . Đồng bằng phía đông . Đồi ở giữa . Núi phía tây . Đỉnh Funagata cao 1.500m so với mặt nước biển ...

      Sau 14g46 ngày 11-3 , thảm kịch của nước Nhật sau khi bị ném bom nguyên tử năm nào gần như tái hiện qua cơn cuồng nộ của thiên nhiên ở nơi con đang sống . Sendai những ngày sau đó khô nước mắt . Nỗi đau cô đặc thành sự chịu đựng giải quyết đầy nội lực và chất trầm tĩnh phương Đông . Qua thảm họa mới thấy vẻ đẹp tuyệt vời của một dân tộc .

      Và tối 13-3 , nickname con chợt sáng ...

      Sự can trường , điềm tĩnh , trật tự của người Nhật lan đến con . Con cũng lặng lẽ xếp hàng ba giờ rưỡi để có chút nước . Con cũng không hề than vãn . Được sống sót là điều may mắn . Được chứng kiến sự phù du của sinh diệt , thấy được sức mạnh vô bờ của thiên nhiên để đừng hoang tưởng về sức mạnh của con người bên cạnh một dân tộc như Nhật không phải là khoảnh khắc ai cũng có trong cuộc đời bằng lặng ngắn ngủi của mình .

      Nghĩ thế nghe con . Và mẹ khóc - không nước mắt .