Tiếng Việt, hồn dân tộc Việt Nam

Bác sĩ Thái Minh Trung

Bác sĩ Thái Minh Trung tốt nghiệp University of Illinois Chicago (1994), hiện là Associate Clinical Professor tại UCI Medical School, Medical Director của Brookside Institute, California, Hoa Kỳ.

Thấm thoát đã 33 năm người Việt chúng ta phải xa lìa quê hương để sống tha phương khắp mọi nơi. Chúng ta như đàn chim vì tìm tự do phải rời tổ ấm bay phân tán đi khắp thế giới. Chúng ta chọn xứ lạ làm quê hương thứ nhì. Chúng ta sinh sống trên đất người nhưng lúc nào lòng cũng hướng về nơi chôn nhau cắt rốn. Chúng ta học được nhiều ngôn ngữ mới, biết được nhiều tập quán lạ để gia nhập vào cuộc sống mới. Nhưng rồi những buổi chiều sau giờ làm việc mệt nhọc, ta cảm thấy cần nghe và nói tiếng Việt. Chỉ có tiếng Việt mới có thể đưa ta trở về con người sâu sắc của chính mình. Tiếng Việt đưa ta về cội nguồn của tâm hồn ta và nó có thể làm vơi đi những căng thẳng trong ngày. Tiếng Việt đem ta trở về một thế giới quen thuộc êm đềm và ru ta vào giấc ngủ say sưa.

Trong giấc ngủ ta trở thành bé thơ nằm gọn trong lòng mẹ và nghe mẹ ru ta ngủ bằng giai điệu ngọt ngào của tiếng Việt. Chính vì thế mà tiếng mẹ đẻ đã thấm nhuần vào từng thớ tâm hồn ta như dòng sữa ngọt đưa ta vào đời. Thân thể ta cần sữa thì tâm hồn ta cần nghe mẹ ru ta. Ta nhắm mắt lại và chìm đắm trong một thế giới êm đềm. Tiếng mẹ ru như những câu thần chú đánh đuổi những sợ hãi của đêm tối. Ta nở một nụ cười hạnh phúc trên môi và trôi dần vào giấc ngủ say sưa.

Ta thức dậy. Thời gian trôi qua nhanh quá. Mới đây tóc xanh giờ đã hoa tiêu. Những con sóng của cuộc đời nhồi lên nhồi xuống con thuyền không bến. Tuy ta mất quê hương nhưng khi ta duy trì được tiếng mẹ đẻ thì ngôn ngữ đó trở thành một mảnh đất quê hương mà ta mãi mang theo trong tâm hồn của người tha hương. Khi những người đồng hương ở xứ người gặp nhau trò chuyện bằng tiếng Việt, giai điệu âm thanh đó ngọt ngào làm sao. Khi di tản, ta không mang theo mảnh đất quê hương yêu dấu được những khi hỏi thăm trò chuyện với nhau bằng tiếng Việt thì quê hương ta hiện ra đâu đó.

Khi nói đến ngôn ngữ thì phải nói đến văn hóa. Ngôn ngữ và văn hóa như sữa và nước thật khó tách rời. Vị sữa làm cho nước ngọt và chất nước làm cho sữa dễ tiêu hóa. Văn hóa ta tôn trọng quan hệ gia đình và xã hội chớ không đề cao chủ nghĩa cá nhân đè đầu người khác để làm mình trội hơn. Cá nhân được thương mến khi cá nhân đó tôn trọng quan hệ giữa người và người. Vì thế người Việt chúng ta rất tình cảm. Quan hệ tình người được bảo vệ và tăng trưởng nhờ ngôn ngữ. Thí dụ ta dùng từ "anh chị" để gọi nhau, để tự nhắc nhở cho nhau chúng ta cùng một đại gia đình Việt Nam. Chúng ta dùng từ "chú, bác, dì, thím" để gọi những người lớn tuổi hơn ta. Qua ngôn ngữ ta cho họ biết là ta tôn trọng họ như những người lớn tuổi trong gia đình ta.

Ngôn ngữ Việt Nam, ngoài vai trò thông tin còn có vai trò củng cố quan hệ tình cảm nữa. Ðó là cái tính chất văn hóa lồng trong ngôn ngữ. Thí dụ như vợ chồng Mỹ gọi nhau bằng "I" và "you". Khi phân tích ngôn ngữ học thì "I" hoàn toàn cách biệt với "you", "I" và "you" là hai cá thể hoàn toàn độc lập và khác biệt. Tiếng Việt ta dùng từ "anh, em" hay "mình", cho ta thấy rõ cái quan hệ tình cảm của cặp vợ chồng. Tuy vợ chồng không có máu mủ với nhau, nhưng khi gọi nhau bằng "anh, em" thì diễn tả được mối tình thân thiết. Còn từ "mình" có vẻ thân thiết hơn, ta coi người phối ngẫu như một phần của chính ta, ta không thể sống thiếu người đó được.

Ngôn ngữ nào cũng có giai điệu của nó. Khi đứa bé mới học nói, nó không hiểu hết ý nghĩa của danh từ. Ðầu óc nó học qua giai điệu (melody) của âm thanh qua tiếng nói người mẹ. Nó vui buồn theo cái giai điệu biểu hiện tình cảm do người mẹ phát ra. Vì thế giai điệu ngôn ngữ gắn liền với rất nhiều tình cảm dồi dào trong lòng người. Giai điệu đó phản ảnh tình mẫu tử bao la và đồng thời phản ảnh non nước quê hương bao quanh ta. Các giai điệu và cách cấu trúc câu văn (cú pháp) đặc trưng ở từng ngôn ngữ. Có thể nói giai điệu và cú pháp rung động cùng nhịp với môi trường sống tại một thời điểm nào đó. Thí dụ ta khó dịch câu thơ Việt Nam tả cảnh sống êm đềm ở nông thôn ra ngôn ngữ ngoại quốc mà vẫn giữ được hồn thơ. Có lẽ ngôn ngữ của thành thị không có khả năng diễn tả những rung động đặc trưng của nông thôn. Những câu ca dao tục ngữ, những bài ca, điệu hò mang đặc trưng cái hồn dân tộc Việt Nam và chỉ có tiếng Việt mới diễn tả được. Vì thế khi tuổi trẻ sanh trưởng tại hải ngoại không học nói tiếng Việt từ nhỏ, sẽ mất đi cái chìa khóa quý giá giúp họ đi vào hồn dân tộc khám phá nhiều kho tàng văn chương và tình cảm vô giá.

Duy trì ngôn ngữ Việt Nam ở tuổi trẻ hải ngoại là một điều rất cần thiết. Trao đổi bằng tiếng Việt làm cuộc sống tình cảm dồi dào hơn, nhứt là khi ta so sánh với tiếng ngoại quốc và ý thức được nét đặc trưng của ngôn ngữ và văn hóa ta đề cao quan hệ tình người. Cũng thời hai thiếu nữ Việt Nam mặc áo dài, cô thiếu nữ nói được tiếng Việt và hiểu được văn hóa Việt Nam lúc nào cũng có vẻ dịu dàng và dễ mến hơn. Cô ta diễn tả được hồn Việt trong chiếc áo dài đó! Khi hiểu được tiếng Việt thì tuổi trẻ sanh ra tại hải ngoại sẽ yêu và thông cảm cha mẹ mình hơn. Khoảng cách giữa hai thế hệ sẽ rút ngắn lại và những mâu thuẫn sẽ ít đi. Rồi trong tình yêu tiếng Việt đó họ sẽ gặp gỡ được hồn dân tộc và cảm thấy gần gũi với quê hương Việt Nam hơn. Duy trì ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam sẽ làm tuổi trẻ Việt Nam nổi bật vì họ có thêm cái đặc trưng của nền văn hóa Việt Nam mà các nước khác không có.

Ta sẽ mất quê hương lần thứ nhì khi ta để con cái ta dần dần quên tiếng Việt. Chính vì thế, chúng tôi tha thiết kêu gọi các vị lãnh tụ chính trị và tôn giáo ở hải ngoại nên thành lập một ngày tưởng nhớ đặc biệt sau ngày 30 tháng 4 gọi là ngày "Tiếng Việt, hồn dân tộc". Ðó sẽ là ngày mà tất cả dân Việt Nam rải rác trên thế giới tổ chức nhiều cuộc họp mặt thảo luận qua truyền thông báo chí về những nét hay và đặc trưng của ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam. Nơi nào có đông dân Việt Nam, chúng ta nên vận động chính quyền bản xứ đem tiếng Việt vào trường học, với những lớp căn bản học nói và viết tiếng Việt đến những lớp cao hơn nghiên cứu về ngôn ngữ học (linguistic) Việt Nam, văn hóa, văn chương Việt Nam trong nước và hải ngoại. Có nghiên cứu, có hiểu được về tiếng Việt, con cháu ta mới tự hào về nguồn gốc mình và cảm thấy gắn bó yêu thương dân tộc mình hơn. Bằng không thế hệ trẻ sau này chỉ là những người mang dòng máu Việt Nam nhưng với tâm hồn của người ngoại quốc.

Qua tiếng Việt, chúng tôi muốn thế hệ sau này hiểu dòng máu mà mình mang trong người là dòng máu của một thế hệ trước đấu tranh với những thảm cảnh của ngục tù cải tạo và những chuyến vượt biên tràn đầy hiểm nguy. Thế hệ đó đã cắn răng sống trong bao nỗi nhục nhằn để thế hệ sau này được vẻ vang trên đất người. Chúng ta không nên nhắc lại những chuyện đau lòng đó để gợi lên lòng hận thù, đó là cái nhìn về quá khứ. Chúng ta nên nhìn về tương lai và nhắc lại những chuyện đó như một tình thương hy sinh cao cả của thế hệ trước. Cái chất keo hàn gắn sự khác biệt giữa hai thế hệ tạo sự thông cảm chính là ngôn ngữ Việt Nam! Ta có thể hình dung rằng khi mất tiếng Việt Nam, ta sẽ vẫn có nhiều cô gái Việt trên thế giới mặc áo dài, mới nhìn trông thật đẹp nhưng khi lại gần trò chuyện thì mới biết họ là những người ngoại quốc trong chiếc quốc phục dịu dàng. Lúc đó ta chợt hiểu rằng khi ta mất tiếng Việt thì hồn dân tộc bị chết theo!

TL

Xin gơỉ đến cả nhà một bài viết về - Vui buồn với Tiếng Việt " cả nhà nhé. 

Vui buồn với tiếng Việt.

Kính thưa các quý vị,chúng ta vẫn thường nghe nói: "tiếng Việt còn, nước Việt còn". Cũng bởi vì tiếng Việt rất quan trọng cho những bạn trẻ được sinh ra và lớn lên ở hải ngọai, nên chúng tôi đã cương quyết dành nhiều thời gian để mở những lớp học tiếng Việt cho các con em của các quý vị. Sau những ngày tháng học tập, hôm nay chúng tôi hân hạnh làm lễ mãn khóa cho tất cả những em đã theo học lớp tiếng Việt ở đây. Nhân dịp này, tôi xin hân hạnh giới thiệu đến các quý vị một em thật xuất sắc đã đạt thành tích thật cao trong cách hành văn và phát âm tiếng Việt. Em sẽ cho chúng ta biết những cái vui, nỗi buồn trong việc tiếp nhận một ngôn ngữ được xem là tiếng mẹ đẻ của em.

Thế là hơn hai trăm con người với tiếng vỗ tay thật lớn và cùng đứng lên đón chào người vừa được giới thiệu là xuất sắc.
Bước lên sân khấu là một chàng trai trẻ, cao lớn ăn mặc rất đúng mốt. Bước đến giữa sân khấu chàng trai cúi mình xuống chào mọi người và nói:
-Thanh Hùng xin kính chào tất cả các quý vị.
Lại một tràng vỗ tay thật to nữa vang lên.
Thanh Hùng bước đến đứng cạnh người điều khiển chương trình và người này nói:
- Kính thưa các quý vị, em Thanh Hùng, ngoài khiếu vẽ ra em còn có khiếu về ngôn ngữ. Em Thanh Hùng tuy là người Việt Nam nhưng từ nhỏ em sống với gia đình người Hoà Lan nên em không biết một chữ nào tiếng Việt. Gần đây khi biết mình là người Việt Nam, em đã theo học lớp tiếng Việt tại đây. Em chỉ học có hai tháng tiếng Việt mà khi tiếp xúc với em, chúng ta khó nhận ra đó là một người chỉ có hai tháng học tập mà nói được lưu loát như vậy. Xin em hãy kể cho mọi người cùng nghe là nguyên nhân nào đã làm em quyết định đi tới học tiếng Việt tại đây.

-Kính thưa các quý vị, thưa anh, vài năm trước đây, trong giờ ra chơi nghỉ giải lao, một người bạn cùng trường đã chạy đến bên em và lấy hai ngón tay trỏ để vào đuôi mắt rồi kéo ra thật dài để con mắt hí lại rồi nhìn em cười. Đây là một hành động biểu thị em là người Tàu. Tuy như các quý vị và anh đây thấy thì mắt em rất to chứ không hí như người bạn đó diễn tả. Em buồn lắm! không phải em buồn vì bị kỳ thị mà buồn vì chợt phát giác ra là ba má em đâu phải là người nuôi em bây giờ. Trong một lần cùng ba mẹ ngồi xem phim, trong phim có chiếu một cảnh người mẹ Việt Nam ẵm một đứa con khoảng đôi ba tuổi và vừa hôn nó vừa đùa giỡn với nó rất là vui. Nhìn cảnh đó thì em buồn và bỏ đi vào phòng riêng của em. Em chợt thấy ba mẹ em nhìn theo em mà không nói gì. Hai ngày sau, sau khi ăn cơm xong thì ba em nói: - Hôm nay chúng ta uống cafe ở phòng khách, ba mẹ có chuyện muốn nói với con. Tại phòng khách, ba em mở lời trước. Người nói: - Hai ngày nay con có thái độ không được vui, ba mẹ hiểu điều đó lắm. Ba mẹ nghĩ rằng thái độ đó của con phải xảy ra sớm hơn chứ không phải đợi đến ngày hôm nay. Bây giờ cũng là lúc con phải biết mọi sự thật thôi. Ngừng một lúc để nhắp một hớp cafe rồi ba em nói tiếp: - Như con đã biết nghề của ba là thuyền trưởng tàu vận chuyển hàng hóa đi đến khắp nơi trên thế giới. Chỉ khoảng hai năm nay ba mới xin đổi làm việc ở văn phòng để được gần con và mẹ con. Mười sáu năm trước đây, trong một chuyến chở hàng đến Singapore, vào một đêm kia khi ba đang ngủ thì người thuyền viên đánh thức ba dậy và cho biết là trên màn hình hải hành có xuất hiện một chiếc tàu nhỏ. Chiếc tàu này cứ chạy lòng vòng quanh vùng đầy cá mập, nếu ba không cứu kịp thì không bao lâu chiếc tàu nhỏ đó sẽ bị chìm và những người trên tàu đó sẽ làm mồi cho cá mập. Ba thức dậy và đến nhìn vào màn hình hải hành thì thấy chiếc tàu nhỏ đó cách xa chiếc tàu của ba chỉ mười hải lý và nằm về hướng Tây Bắc. Lập tức ba ra lệnh cho tàu chạy hết tốc lực đến cứu con tàu nhỏ kia. Khi đến gần, ba đã cho chiếu đèn làm hiệu để cứu nhưng chiếc tàu nhỏ đó đã bỏ chạy. Chỉ một vòng lượn kỹ thuật là chiếc tàu của ba đã cập sát với chiếc tàu nhỏ đó. Không, phải gọi nó là chiếc ghe thì đúng hơn. Chiếc ghe bằng cây chỉ dài độ mười thước. Với cơn bão sắp tới thì chiếc ghe này chắc chắn phải chìm. Trên ghe có hai người thanh niên rất ốm yếu. Hai người này cố lấy sức để trèo lên tàu của ba với sự giúp đỡ của các thuyền viên của ba. Hai người thanh niên này nói tiếng Anh rất khá và họ tự giới thiệu một người là lái ghe và một người là thợ máy. Hai người này cho biết ở trong lòng ghe có chứa khoảng chín mươi người, và vì hai mươi hai ngày qua không có thức ăn và nước uống nên có rất nhiều người chết và kiệt sức. Ba hỏi hai người đó là tại sao thấy tàu của ba đến cứu mà lại bỏ chạy. Người lái ghe trả lời là vì tưởng tàu cướp.

Lập tức ba cho các thuyền viên qua ghe để đem mọi người lên. Một lúc sau, một thuyền viên đến cho ba biết là dưới ghe quá hôi hám và hình như tất cả đều đã chết hết. Nghe vậy nên ba đã qua chiếc ghe đó để được nhìn rõ ràng hơn. Quả thật đây là lần đầu tiên trong cuộc đời ba đã được chứng kiến một cảnh tượng quá hãi hùng. Tất cả mọi người không một ai nhúc nhích khi các thuyền viên đến lay gọi. Trong lòng ghe mùi xú uế nồng nặc. Ba cố bước đi trong lòng ghe để hy vọng còn một ai đó chỉ bị kiệt sức chứ chưa chết. Đến gần mũi ghe, ba chứng kiến một cảnh tượng thật thương tâm. Người đàn ông đã chết và có lẽ là người chồng, trong tư thế giang cánh tay ra cho người đàn bà nằm lên. Bà này cũng đã chết. Bà ta cũng trong tư thế giang cánh tay ra cho một đứa bé khoảng mười tháng tuổi gối đầu lên. Đứa bé này đang ngậm vào nấm vú của người mẹ chỉ còn là một miếng da, nhưng đứa bé này còn sống. Ba ẵm đứa bé này và giao cho các thuyền viên chăm lo cứu chữa. Kết cuộc chỉ có bốn người lớn là còn thoi thóp và đã được cấp cứu.

Qua cơn bão thì trời cũng vừa sáng. Sau khi kiểm lại và biết chắc chắn là những người trên ghe đã thật sự chết, ba đã cho thủy táng chiếc ghe và số người trong đó.

Hai ngày sau tàu của ba ghé cảng Singapore. Sau khi giao hàng hoá và sáu người, ba trở về lại Hòa Lan và có đem theo đứa bé. Ba đã làm thủ tục để nhận nuôi đứa bé đó vì ba và mẹ không có con. Đứa bé đó chắc con cũng biết nó là ai rồi. Trong đời ba có lẽ một lỗi lầm lớn nhất mà ba ân hận mãi cho đến bây giờ, đó là ba đã không lục soát trong người ba mẹ của đứa bé để tìm hình ảnh và để biết tên tuổi."
Kính thưa các quý vị, ba em còn nói nhiều lắm nhưng nào em có còn nghe được gì nữa đâu. Lúc đó em chỉ biết gục đầu vào lòng người cha thân yêu của em mà khóc.

Khi biết rõ lai lịch của mình rồi, em đã quyết tâm phải làm một cái gì đó. Trong sự buồn bực vì bị chế giễu em đã nghĩ quẫn là nếu em trở thành một tên cướp, em sẽ đi cướp một nhà băng nào đó kiên cố nhất thế giới mà từ xưa đến nay chưa có một ai dám cướp. Nếu em trở thành một tên sát nhân thì em sẽ giết một nhân vật nào nổi danh nhất thế giới nhưng cuối cùng thì em nghĩ là chỉ có con đường học vấn thành công thì em mới làm vui lòng ba mẹ em và có thể giúp cho quê hương mình sau này.

Người điều khiển chương trình nói:
- "Trong rất nhiều câu chuyện về những thảm cảnh mà chúng ta đã phải bỏ nước ra đi, có thể nói câu chuyện của em là đáng thương tâm và cảm động hơn tất cả, cứ như là trong truyện tiểu thuyết vậy. Em có thể kể thêm cho mọi người cùng nghe những vui buồn của việc học tiếng Việt được không?"
- "Kính thưa các quý vị và thưa anh, việc học tiếng Việt Nam của em phải nói là cười ra nước mắt và dở khóc dở cười. Cười ra nước mắt là, cũng vì tiếng Việt mà em bị mất cơ hội cưới một người con gái đẹp. Còn dở khóc dở cười là em phải khốn đốn mỗi khi gọi đến tên nó.
Trong một lần qua Paris thực tập, nhóm của em có năm người, mỗi người mang một quốc tịch khác nhau, trong đó có một anh mang quốc tịch Việt Nam tên là Thanh Tâm. Trong một lần em đến một vũ trường, em thấy có một cô gái Việt Nam làm trong quầy rượu. Phải nói là cô này đẹp tuyệt trần. Đẹp không thể nào có chỗ để mà chê được. Em muốn làm quen mà không biết phải nói năng ra làm sao. Một hôm em hỏi anh Thanh Tâm - dĩ nhiên là nói bằng tiếng Anh -Anh chỉ cho em lời nói và cách mời một người đàn bà Việt Nam nhảy đầm. Anh Thanh Tâm đứng lên, anh bỏ tay trái ra sau lưng khoảng ngang lưng quần. Tay phải anh để vào trước ngực bên chỗ trái tim, người anh hơi cúi về phía trước một chút và vừa nở nụ cười vừa nói: Thưa bà, tôi rất hân hạnh được mời bà nhảy bản này. Cùng lúc đó bàn tay phải anh đưa ra phía trước như là mời chào.

Em đã tập động tác đó và tập nói câu tiếng Việt đó rất nhiều lần. Anh Thanh Tâm xác nhận là đã đạt đến 100%.
Một hôm, em mời cả nhóm năm người đi vũ trường nơi có cô gái đẹp người Việt Nam làm việc. Ngồi một lúc, em lấy hết can đảm đến trước mặt cô gái đó và làm động tác mà em đã thuộc lòng. Sau khi nói dứt câu: Thưa bà, tôi rất hân hạnh mời bà nhảy với tôi bản này và em chưa kịp đưa tay ra phía trước như mời, thì cô gái đó nhíu mày lại và nhìn em một cách rất ngạc nhiên và hỏi: Anh nói cái gì? Lúc đó em không hiểu cô ta nói gì, nhưng nhìn nét mặt của cô ta thì em nghĩ là em đã nói sai, vì vậy em lập lại một lần nữa câu nói đó. Vừa nói dứt câu thì cô ta trừng mắt nhìn em và nói: Đồ dzô dziên! rồi bỏ đi nơi khác.

Vừa ngượng vừa tức vì nghĩ anh Thanh Tâm đã chỉ em một câu nói không hay. Trở về bàn, em cố gắng viết cái câu nói cuối cùng của cô gái Việt Nam vào cuốn sổ tay để sau này có dịp sẽ tìm hiểu xem câu đó có nghĩa gì.

Nhìn anh Thanh Tâm cười nói rất hồn nhiên với các bạn cùng nhóm mà em thấy giận anh Thanh Tâm rất nhiều. Một khoảng thời gian thật ngắn sau đó, bất chợt anh Thanh Tâm nhìn thấy cô gái Việt Nam từ xa và anh đứng dậy để đến bên cô gái đó. Nhân lúc anh Thanh Tâm đứng lên, em đã gọi tính tiền và bỏ đi về trước sự ngạc nhiên của các bạn cùng nhóm.

Hai năm sau, tức là khoảng vài tháng trước đây. Bây giờ thì em đã rành tiếng Việt rồi, em nhận được một thiệp hồng mời dự đám cưới của anh Thanh Tâm và cô dâu Tố Quyên. Lúc đầu em dự định không đi, nhưng suy nghĩ lại thì thấy chuyện cũng đã cũ và có thể nhân dịp này để trả thù anh Thanh Tâm.

Đến ngày dự cưới. Khi đến phiên em bước tới chúc mừng thì ô kìa! sao cô dâu này em thấy quen quá mà không nhớ đã gặp ở đâu. Cô dâu Tố Quyên thì nhìn em cười rất là thân thiện như là bạn cố tri của em. Anh Thanh Tâm thì chỉ nhìn em cười một cách bí ẩn mà không nói gì.
Còn đang vận động trí nhớ thì Tố Quyên đã bỏ bó hoa cầm trên tay xuống bàn. Tay trái của Tố Quyên để ra sau lưng, tay mặt để trước ngực và hơi cúi mình về phía trước và nói với em: "Thưa ông, tôi rất hân hạnh mời ông cùng vợ chồng chúng tôi nhảy đầm."
A, bây giờ thì em nhớ ra rồi, Tố Quyên chính là cô gái phụ giúp trong vũ trường năm xưa. Tố Quyên nắm tay em và nói: Em xin lỗi anh về vụ của năm xưa nghe. Hồi đó em đâu có biết là anh không biết tiếng Việt Nam. Thấy anh nói đúng giọng quá mà lại gọi em là bà trong khi em mới mười bảy tuổi nên nghĩ là anh cố tình chọc em nên em giận và nói nặng lời với anh.

Anh Thanh Tâm thêm vào: Khi anh đến mời Tố Quyên nhảy, và khi hai đứa trở về bàn thì mấy người bạn nói em đã bỏ về trước. Khi tụi này quyết định làm lễ cưới mới đem hình bạn bè ra để ghi thiệp mời thì lúc đó Tố Quyên mới chỉ vào hình em rồi hỏi đó là bạn anh đó hả. Sau đó Tố Quyên mới kể cho anh nghe chuyện em mời Tố Quyên nhảy và anh cũng kể cho Tố Quyên nghe em học cách mời người đàn bà nhảy đầm. Tại em nói là đàn bà nên anh tưởng phải là người lớn chứ có dè đâu. Thôi bây giờ đã hiểu nhau rồi thì ba đứa mình coi như anh em, anh đặt tên em là Thanh Hùng với đầy đủ ý nghĩa của tên. Thế rồi ba đứa em ôm nhau cười hô hố trước sự ngạc nhiên của nhiều người đang đứng chờ tới phiên đến chúc mừng.

Sau khi rời khỏi nhóm bạn ở Paris năm đó, em đến thực tập ở Tiệp Khắc. Trong một dịp cuối tuần em đang lang thang một mình trong vườn thú thì có tiếng hỏi: Anh có phải là người Việt Nam không? Lúc đó em chưa hiểu câu hỏi đó, nhưng nghe hai chữ Việt Nam thì em loáng thoáng hiểu và vì vậy nên gật đầu và trả lời bằng tiếng Anh: Tôi là người Việt Nam nhưng tôi không biết nói tiếng Việt Nam.
Vợ chồng trẻ người Việt vừa hỏi em câu đó lấy làm ngạc nhiên lắm nên làm quen với em. Sau khi hiểu rõ về em thì vợ chồng trẻ đó mời em về nhà ăn cơm. Trong bữa ăn có một món mà em thấy ngon lạ lùng nên em hỏi tên món đó. Người vợ trẻ trả lời em đó là món LEM. Kính thưa các quý vị, em xin lập lại là người vợ trẻ đó phát âm là LEM với chữ L rõ ràng. Em đã kín đáo lấy viết ghi vào sổ chữ đó để có dịp thì sử dụng đến. Một tháng sau, em có dịp đến miền Nam của nước Tiệp Khắc. Trên đường đi em gặp một restaurant Việt Nam. Vào nhà hàng, em được một cô gái khá đẹp ra tiếp. Cô ấy hỏi em ăn gì thì em nói là em muốn ăn bún với LEM. Dĩ nhiên em chỉ phát âm mỗi chữ bún Lem bằng tiếng Việt thôi. Nghe em nói chữ đó thì cô ta ôm bụng cười rồi nói: Tiếng Việt Nam phải nói là NEM với chữ N chứ trong món ăn thì tiếng Việt không có món LEM.

Thôi cũng được! và cho tôi một chai bia luôn.
Một lúc sau, cô ta bưng ra cho em một tô bún. Nhìn tô bún thì bây giờ đến phiên em ôm bụng cười. -Tôi đã nói với cô là tôi đã có ăn món bún LEM rồi mà. Không phải thứ này đâu. Thôi được, cô cứ để đó tôi thử xem sao. Khi gắp miếng thịt ăn, em đã tưởng nhà hàng cho em ăn thịt sống để hư và bây giờ đã lên men và bị chua. Em len lén lấy một tờ giấy gói lại mớ thịt đó và cất vào trong cặp chờ lát nữa sẽ ra bỏ ngoài đường. Ăn hết tô bún không, đang buồn vì ăn không đúng như ý thì cô gái đó bưng một mâm món LEM đến bàn gần đó. Mừng quá nên em nói lớn với cô ta: Đó! đó là món LEM đó! Cô ta quay nhìn em rồi nói sẽ đến bàn em n_.

Khi cô ta đến, em cho biết đó là món LEM mà em muốn. Cô ta nói: Trời ơi là trời! Đó là CHẢ GIÒ đó anh ơi chứ không phải là LEM đâu. Còn món vừa rồi anh ăn thấy có ngon không?- Cô ơi! tôi nghĩ là nhà hàng làm lộn rồi. Thịt còn sống đã bị hư và bị chua rồi, tôi không dám ăn và gói vào đây để dành lát nữa đem bỏ. Đâu đưa tôi coi! Khi em đem ra thì cô ta lấy một miếng bỏ vào miệng vừa nhai vừa nói: Anh ăn đi có bị chết thì tôi chịu trách nhiệm cho. Đây là món ăn nổi tiếng của Việt Nam đó. Nghe nói vậy và cũng thấy cô ta ăn một cách rất ngon lành nên em cũng ăn. Phải công nhận là ăn món đó và uống với bia thì tuyệt cú mèo!

Sau khi thưởng thức xong món chả giò, em lấy viết và ghi tên món đó vào sổ.
Một tháng sau em trở về miền Nam nước Đức. Vào một Vietnammese Restaurant, vì là buổi trưa nên ra tiếp em là một em bé khoảng tám hay chín tuổi gì đó. Em nói em muốn ăn món LEM hay CHẢ GIÒ. Có lẽ cô bé cũng không rành tiếng Việt Nam nên cô bé trả lời là không có hai món đó. Em cố gắng tả hình dáng món đó cho cô bé hiểu vì em biết nhà hàng Việt Nam nào cũng có bán món đó. Sau một lúc thì cô bé hiểu và nói tên món đó người ta gọi là CHẢ RÁN. Khi cô bé bưng ra cho em món chả rán, em thắc mắc là nên gọi tên nào thì đúng. Vì chỉ có một món ăn rất ngon mà em phải phát điên lên mỗi khi muốn order. Nghe thấy thắc mắc của em thì từ trong quầy, một người đàn ông đang nghỉ trưa và khá lớn tuổi bước ra. Ông ta khuyên em là nên học tiếng Việt cho rành vì dù sao em cũng là người Việt Nam. Ông tặng em một cuốn tự điển Việt Anh và một cuốn tự điển Anh Việt.

Bây giờ thì em đã hiểu là ở miền Bắc nước Việt Nam thì tên nó là NEM hoặc là CHẢ RÁN chứ không phải là LEM. Đây là một phát âm không đúng của một số người Bắc ở miền quê. Ở miền Nam nước Việt thì nó là CHẢ GIÒ. Còn món nhậu lai rai rất nổi tiếng của miền Nam nước Việt là món NEM CHUA./."

Phạm Văn Thuận
Nguồn : http://www.cadaotucngu.com/Phorum/topic.asp?TOPIC_ID=575

TB mời cả nhà vào link dưới đây để xem đất nước ta
http://www.vlink.com/video/datnuoctoi.html

Em Đậu Đỏ ơi,

Thấy văn chương hạ giới rẻ quá mà lo cho con em Vn, lại thương nhưng người ở hải ngoại (như cô) chữ Việt thì rơi rớt gần hết vì pha trộn tiếng Mỹ vào.  Đây là một bài mà người bạn gửi cho cô....để mắng cô đấy:

Ai can iu,
Ai van iu,
Ai xin iu,
Iu tha mi.
           bởi Phạm Huu Bính

     Trong bài này, những chữ viết thẳng là tiếngViệt, chữ viết nghiêng là tiếng Anh; và những chữ viết nghiêng đậm là tiếng lai căng, tức là tiếng vừa Việt, vừa Anh. Như trong tựa đề trên, các chữ đều viết nghiêng đăm, nên khi đọc lên, nghe rất là Anh; mà lại như tiếng Việt, vì mấy chữ đó có nghĩa như thế này:
                                   TÔI CAN QUÍ VI 
                                   TÔI VAN QUÍ VI
                                   TÔI XIN QUÍ VI
                                   QUI VI THA CHO TÔI

     Sau hơn 30 năm sinh sống ở Hoa Kỳ, uốn lưỡi nói tiếng Anh mãi, nhiều người trong chúng ta bắt đàu thấm mệt, nên đã phát minh ra mt thứ ngôn ngữ mới, nửa Việt, nửa Anh, nghe hay đáo để, mà lại dễ học, dễ nói. Chẳng hạn như ngườì ta nói thế này:
           Hôm qua tôi bị một con bee nó sting.
           Nhà mới của tôi có bốn bedroom và hai bathroom.

     Trong một buổi hop bạn các cựu học sinh một trường trung học kia, ông chủ tịch đã nói như thế này: "Hôm nay chúng ta có cơ hội gặp lại nhau để share những kinh nghiệm happy cũng như unhappy."

Ấy đại khái cái ngôn ngữ mới này nó uyển chuyển, linh động và thịnh hành như thế đó. Đi đâu người ta cũng nghe thấy. Đây là thứ ngôn ngữ người ta dùng để nói chuyện giữa người Việt và người Việt với nhau, chứ không phải để nói với người Mỹ da trắng hay da đen đâu. Người ta dùng thứ ngôn ngữ này khi nói chuyện với nhau hàng ngày cũng như trong những buổi lễ trịnh trọng. Trong một đám cưới, ông chủ hôn, đứng trước bàn thờ tổ tiên đã đọc diễn văn như thế này: "Hôm nay được ngày lành tháng tốt, chúng tôi xin phép hai họ cho hai cháu Phượng và Hoàng được unite với nhau. Tôi xin tuyên bố, từ giờ này trở đi hai cháu là wife và husband."

     Điều cần ghi nhận là những ngươì nói cái ngôn ngữ mới này không phải là những người Việt sinh ở Hoa Kỳ, đi học mẫu giáo, tiểu học, trung học ở trường Mỹ, nói tiếng Việt ấp a, ấp úng đâu. Đây là những người vốn sinh trưởng ở Việt-Nam, học nhiều năm trong các trường Việt, và đến ngày nay đã sáu bảy mươi tuổi. Đây là những người thích hát và thích nghe hát bài "Tôi yêu tiếng nước tôi, từ thuở sinh ra đời.". Đây cũng là những vị cao niên, đang đóng vai ông bà, thường hay than phiền về cái "Mất Gốc"của con, cháu. Đại khái quí vị ấy hay than phiền như thế này: "Khổ lắm chị ơi! Con cháu bây giờ chúng nó mất gốc cả rồi. Tôi hỏi chúng nó câu nào bằng tiếng Việt, chúng nó cũng trả lời bằng tiếng Anh. Thế thì có sad không hở chị?"

     Phải chăng vì sống ở đất khách, quê người, đã hơn ba mươi năm, người ta đã quên mất nhiều từ ngữ Việt và phải vay mượn từ ngữ tiếng Anh để thay thế vào? Nhưng lý do đó coi bộ không đứng vững vì làm sao người ta có thể quên được những từ ngữ quá thông thường như con ong ( bee), sung sướng (happy), đau buồn (unhappy), vợ chồng (husband and wife)?

Đành rằng ngôn ngữ nào cũng có sự vay mượn ít nhiều từ nhũng ngôn ngữ khác. Chẳng hạn như trong tiếng Anh, có những từ ngữ vay mượn từ tiếng Ý như Pizza, Fresco, Linguini, v.v, từ tiếng Pháp như Garage, Cul-de-sac, Première, Entrepreneur v.v.Nhưng đó là những từ ngữ không có tiếng tương đương sẵn ở trong tiếng Anh. Tiếng Việt cũng vay mượn nhiều từ ngữ từ tiếng Trung Hoa như Học-sinh, Giáo-sư, Kiến-trúc, Tân-hôn; từ tiếng Pháp như sà-bông, sa-lông, v..v. Nhiều từ ngữ trong tiếng Anh cũng không có tiếng tương đương trong tiếng Việt như Football, Baseball, Shopping Mall, Rap (một loại âm nhạc) Opera, v..v và khi cần dùng đến những từ ngữ này thì chúng ta đành vay mượn nguyên thể. Cách vay mượn này có thể chấp nhận được và thường làm cho ngôn ngữ của chúng ta phong phú hơn.

Nhưng khi trong tiếng Việt đã có sẵn những từ ngữ thông thường để dùng rồi mà lại đi vay mượn thì thật là...kỳ quá. Một câu tiếng Việt mà lại chen vào hai ba tiếng Anh thì nghe no.. kệch cỡm làm sao. Phải chăng những người dùng thứ ngôn ngữ mới này muốn chứng tỏ cho bà con biết là họ thông thạo cả hai ngôn ngữ? Thế thì sao không nói luôn cả câu hay cả đoạn bằng tiếng Anh, rồi đến câu sau hay đoạn sau hãy nói bằng tiếng Việt? Pha trộn tiếng Anh và tiếng Việt trong một câu sẽ gây ra nhiều trở ngại vì ngôn ngữ không phải chỉ được cấu tạo bằng từ ngữ mà thôi, mà các từ ngữ này phải được sắp đặt theo lề luật của riêng mỗi ngôn ngữ. Lề luật này chúng ta gọi nôm na ra là văn phạm. Tiếng Anh phải theo văn phạm Anh; tiếng Việt phải theo văn phạm Việt. Chẳng hạn như trong câu "Hôm qua tôi bị một con bi (bee) nó sting", người nghe không biết con bi là con gì vì cách kết cấu là cách kết cấu Việt (con chó, con mèo, con ong, con kiến, v.v). Người ta chỉ đoán ra được khi nghe đến động từ sting. Nhưng lại gặp một trở ngại khác: Nếu theo văn phạm Anh thì phải dùng thời quá khứ cuả động từ sting là stung. Cũng vậy, khi nói "nhà tôi có bốn bedroom thì người ta đã bất chấp cả văn phạm Anh và văn phạm Việt. Nếu theo văn phạm Anh thì khi nói đến số nhiều, phải thêm âm "S" ở cuối bedrooms; mà thêm âm "S" vào nó không còn phải là câu tiếng Việt nữa. Trong tiếng Việt, người ta nói "vợ chồng"nhưng trong tiếng Anh lại nói husband and wife chứ người ta không nói wife and husband.

Có một số người khác lại dùng từ ngữ Việt và đặt câu theo.. văn phạm Anh. Chẳng hạn như họ nói (và viết) như thế này: "Buổi dạ tiệc này được tổ chức bởi hội đoàn XYZ" (This banquet was organized by XYZ Association).  Trong khi, nếu nói đúng theo văn phạm Việt, người ta phải nói " Buổi dạ tiệc này do hội đoàn XYZ tổ chức". Nếu tôi không nhầm thì cũng đã có những người viết : "Truyện Kiều bởi  Nguyễn Du" theo lối viết tiếng Anh "Hamlet by Shakespeare". Ấy chết, hình như ngay trên đầu bài này đã có người viết như vậy.

Như một số những nhà ngữ học, trong đó có cố giáo sư Nguyễn Đình Hòa, đã nhận xét rằng tiếng Việt và tiếng Anh đều dùng cả hai thể chủ động (active voice) và bị động (passive voice); tuy nhiên, tiếng Việt dùng thể chủ động nhiều hơn thể bị động . Ngoài ra, khi dùng đến thể bị động, người ta phải dùng đến trợ từ Được hay Bị với hàm ý May Mắn hay Xui Xẻo. Chẳng hạn như người ta nói: "Cô ấy được thăng chức; Ông âý bị cách chức."Cái hàm ý May Mắn hay Xui Xẻo đó không có ở trong thể bị động của tiếng Anh. Do đó, khi trong tiếng Anh noí He’s been seen here many times thì trong tiếng Việt không thể nói "Anh ta đã bị nhìn thấy ở đây nhiều lần" mà phải nói "Có người đã thấy anh ta ở đây nhiều lần".

Trước sự xuất hiện của thứ ngôn ngữ mới này, nhiều người đành thở dài và dơ tay đầu hàng, không còn biết làm sao mà bảo tồn được tiếng mẹ đẻ nữa. Chỉ còn một chút an ủi là tiếng Việt yêu qúi của chúng ta không phải là ngôn ngữ đầu tiên đã bị pha trộn, sào sáo như thế. Tiếng Pháp cũng bị (hay được?) nhiều người Pháp đem pha trộn vào nhiều tiếng Anh làm cho Tổng Thống Charles De Gaulle đã nổi giận và ra lệnh cấm nhân viên chính phủ không được dùng  cái ngôn ngữ mà ông gọi là Franglaise (Francaise + Anglaise) này. Phải chăng đã đến lúc chúng ta nên yêu cầu Tổng Thống Bush ra lệnh cấm mọi người không được dùng cái ngôn ngữ mới này mà tôi xin mạn phép gọi là Việtglish (Vietnamese + English)?

Bài này được written ra đây là để entertain quí vị readers thôi; chứ không có ý criticize ai cả. Xin quí vị độc giả understand cho và lượng tình forgive cho.
Ai can iu,
Ai van iu,
Ai xin iu
Iu tha mi.

Bà ngoại Vân ơi,

Cũng phải thông cảm cho tôi nhé, tiếng Việt của tôi quả thực có lúc tìm không ra chữ.  Có lúc thấy mình diễn tả bằng tiếng Anh dễ dàng hơn tiếng Viêt.  Chỉ có khi nào phải... cãi nhau với ai thì mới cảm thấy dùng tiếng Viêt...nó "thấm" hơn thôi, có phải không?

Bàn về cái thể "bị động" hay "chủ động" thì ngôn ngữ Việt (ở Hà nội bây giờ ) đâu còn phân biệt gì >  Họ nói thế này "Cái anh ấy mới bị giầu vài năm nay."  (Không biết là có ý chê không?)

thule wrote on 08. Dec 2008 , 02:49: